Η ωκυτοκίνη είναι μια από τις δύο σημαντικότερες ορμόνες της γαλουχίας – η δεύτερη είναι η προλακτίνη. Ο ρόλος και οι επιδράσεις της ωκυτοκίνης μελετούνται τα τελευταία χρόνια εντατικά από επιστήμονες σε όλον τον κόσμο. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό τομέα έρευνας που μας επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις για την καλούμενη και «ορμόνη της αγάπης».

Η ωκυτοκίνη παράγεται στον εγκέφαλο ως απάντηση στην επαφή του παιδιού με τη θηλή της μητέρας και γενικότερα με την περιοχή του στήθους. Οι δράσεις της είναι οι εξής:

Η Ελληνίδα που συνεχίζει να θηλάζει το 18 μηνών παιδί της έρχεται συχνά αντιμέτωπη με εχθρικές τοποθετήσεις από επαγγελματίες υγείας και από τον κοινωνικό της περίγυρο. «Μα το θηλάζεις ακόμα;», «το γάλα σου δεν προσφέρει πλέον τίποτα στο παιδί», «το κακομαθαίνεις» και πόσα άλλα.

Η επιστημονική αλήθεια βρίσκεται πολύ μακριά από τις παραπάνω πλανεμένες γνώμες. Η επιστημονική αλήθεια δεν έχει καμία σχέση με αυτές τις απαρχαιωμένες κοινωνικές αντιλήψεις που έχουν παγιωθεί στο μυαλό των περισσότερων γιατρών και γονιών, παρά τις αναρίθμητες σύγχρονες επιστημονικές αποδείξεις που τις αναιρούν. Η επιστημονική αλήθεια έχει να κάνει με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, σύμφωνα με τον οποίο: « Τα βρέφη συνιστάται να θηλάζουν αποκλειστικά για έξι μήνες, έπειτα να δοκιμάζουν στερεές τροφές συνεχίζοντας παράλληλα να θηλάζουν τη μάνα τους για τουλάχιστον δύο χρόνια ή για όσο επιθυμούν μητέρα και παιδί, χωρίς ανάγκη επιβολής κάποιου ανώτερου ορίου στη διάρκεια του θηλασμού». Η επιστημονική αλήθεια σήμερα έχει να κάνει με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Παιδιατρικής Ακαδημίας, σύμφωνα με την οποία: « Τα βρέφη συνιστάται να θηλάζουν αποκλειστικά για έξι μήνες, έπειτα να δοκιμάζουν στερεές τροφές συνεχίζοντας παράλληλα το θηλασμό για τουλάχιστον ένα χρόνο ή για όσο χρονικό διάστημα επιθυμούν μητέρα και παιδί.

Η κυρίαρχη κουλτούρα του μπιμπερό μας έχει μάθει να σκεφτόμαστε τη φροντίδα του μωρού ως απλή θρέψη – τάισμα. Όταν μια μητέρα θηλάζει το δεκαοκτώ μηνών αγόρι της, οι φίλες της την αποδοκιμάζουν λέγοντας: «το γάλα σου δεν προσφέρει πια τίποτα στο παιδί» ή ότι «είναι πολύ μεγάλος για να θηλάζει» ή «πάλι θα φάει;». Πίσω από αυτές τις τοποθετήσεις κρύβεται η λανθασμένη εντύπωση ότι ο θηλασμός αφορά μόνο το γάλα και από εκείνο μόνο τα θρεπτικά του συστατικά. Το να μικραίνει κανείς το θηλασμό στις πρωτείνες και το λίπος του μητρικού γάλακτος είναι σα να μικραίνει τον έρωτα στη συνουσία και τα σπερματοζωάρια. Η γαλουχία δεν είναι μόνο φαγητό όπως θέλουν να μας κάνουν να πιστεύουμε οι εχθροί της και υπέρμαχοι των μπιμπερό. Το στήθος της μαμάς για ένα μωρό είναι το πρώτο και ιδανικότερο αντικείμενο εισαγωγής του στην εξωτερική πραγματικότητα. Το βρέφος σχηματίζει τον κόσμο και τον εαυτό του μέσα από αυτό. Εδώ πρόκειται για την ψυχική και συναισθηματική ωρίμανση του καινούργιου ανθρώπου, όχι απλώς για την περιεκτικότητα σε προβιοτικά. Ο θηλασμός παίζει τουλάχιστον έξι, εξίσου σημαντικούς ρόλους:

Οπωσδήποτε:

1. Όχι όταν αδειάσει ολόκληρο το μπιμπερό του και

2. Όχι όταν περάσει ο χρόνος ταίσματος που έχουμε ορίσει εμείς (για παράδειγμα 20 λεπτά).

Αντίθετα το μωρό χορταίνει – στο στήθος ή στο μπουκάλι – όποτε μας το δηλώσει το ίδιο.

Είναι θεμελιώδες για τους νέους γονείς να συνειδητοποιήσουν ότι πρέπει να στήσουν αυτί και να κατανοήσουν τη γλώσσα του δικού τους παιδιού, να σεβαστούν και να ακολουθήσουν τις ανάγκες του. Όπως και με τα σημάδια της πείνας, η μητέρα πρέπει να αντιλαμβάνεται τα σημάδια κορεσμού του παιδιού της και να σταματάει ανάλογα το τάισμα. Πρακτικές ταίσματος στο στήθος με το ρολόι είναι αυθαίρετες και αντίθετες με τη φυσιολογία του μωρού μας.

Η Ελλάδα κατέχει δυστυχώς μια από τις υψηλότερες θέσεις τόσο στον Ευρωπαϊκό όσο και στον παγκόσμιο χάρτη στα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει μέριμνα για την πρόληψη αλλά και τη θεραπεία της παιδικής παχυσαρκίας, ούτε σε σχολικό, ούτε σε κοινωνικό επίπεδο.

Ο θηλασμός αποτελεί μια πρακτική για την οποία όλοι – επαγγελματίες υγείας, ειδικοί και μη, φίλοι και συγγενείς – έχουν τις απόψεις τους, απόψεις όμως που συχνά αντικρούουν η μία την άλλη και φέρνουν τη θηλάζουσα μητέρα σε σύγχυση. Δίνονται συχνά παραπλανητικές συμβουλές που έχουν ως αποτέλεσμα την πρόωρη διακοπή της γαλουχίας. Δυστυχώς το επιστημονικό πεδίο της γαλουχίας, παρό,τι γεμάτο με σύγχρονες ανακαλύψεις και τεκμηριωμένα επιστημονικά δεδομένα, δεν έχει φτάσει στα αυτιά της πλειοψηφίας των επαγγελματιών υγείας – μαιευτήρων, παιδιάτρων, μαιών, νοσοκόμων – , σημαντικών δηλαδή ανθρώπων που επηρεάζουν την πρακτική του θηλασμού. Ως αποτέλεσμα, πολλές από τις επικρατούσες ακόμα οδηγίες που παρέχονται προς τις λεχώνες, στα μαιευτήρια ή και αργότερα, είναι ανακριβείς, μη έγκυρες, ξεπερασμένες και επιστημονικά μη τεκμηριωμένες. Ας αναφέρουμε μερικές: