Ήταν η εποχή που η ζωντανή μάζα στον πλανήτη μας αποτελείτο αποκλειστικά από μονοκύτταρα μικροσκοπικά οντάρια – τους προγόνους αυτών που σήμερα ονομάζουμε μικρόβια σε αφάνταστους αριθμούς και άπειρες ποικιλίες. Μέσα σε ολόκληρο τον αρχέγονο ωκεανό, τις λίμνες και τα ποτάμια, τα στάσιμα και τα τρεχούμενα ποτάμια, τα υπόγεια και τα επίγεια, σ ένα τοπίο γυμνό και άγονο, δίχως ίχνος από βλάστηση, δεν υπήρχε ούτε μια σταγόνα νερού που να μην περιείχε εκατομμύρια από αυτά τα μικροσκοπικά ζωντανά όντα.

Η Φύση έχει προικίσει τον άνθρωπο με το γαστρεντερικό (ή πεπτικό) του σύστημα, που ουσιαστικά αποτελείται από ένα σωλήνα ανοικτό κατά τα δυο του άκρα, με στενωμένα και διευρυμένα τμήματα σε διάφορά του σημεία, που αρχίζει από το στόμα και τελειώνει στον πρωκτό είσοδος, έξοδος. Μέσα σ αυτό το σωλήνα, εισάγονται κατά περιόδους (ή καμιά φορά και συνεχώς σε όλο το 24ωρο!), οι διάφορες «τροφές,» δηλαδή τα διάφορα παρασκευάσματα μέσα στα οποία περιέχονται οι θρεπτικές ουσίες που χρειάζονται για την ενεργειοδότηση του σώματος, καθώς και ως υλικά για την δομή και την επισκευή του.

Η Φύση έχει προικίσει τον άνθρωπο με το γαστρεντερικό (ή πεπτικό) του σύστημα, που ουσιαστικά αποτελείται από ένα σωλήνα ανοικτό κατά τα δυο του άκρα, με στενωμένα και διευρυμένα τμήματα σε διάφορά του σημεία, που αρχίζει από το στόμα και τελειώνει στον πρωκτό είσοδος, έξοδος. Μέσα σ αυτό το σωλήνα, εισάγονται κατά περιόδους (ή καμιά φορά και συνεχώς σε όλο το 24ωρο!), οι διάφορες «τροφές,» δηλαδή τα διάφορα παρασκευάσματα μέσα στα οποία περιέχονται οι θρεπτικές ουσίες που χρειάζονται για την ενεργειοδότηση του σώματος, καθώς και ως υλικά για την δομή και την επισκευή του.

Ο τροχός και ο σωλήνας αποτελούν δυο βασικής και κολοσσιαίας σημασίας επινοήσεις του ανθρώπου. Χωρίς αυτές, η τεχνολογία μας, ο πολιτισμός μας, οι συνθήκες της διαβίωσής μας, ακόμα και ο τρόπος του σκέπτεσθαι, δεν θα είχαν ποτέ διαμορφωθεί όπως τα γνωρίζουμε και τα ζούμε, τόσο σαν άτομα όσο και σαν ανθρώπινη κοινωνία.

Ο τροχός και ο σωλήνας αποτελούν δυο βασικής και κολοσσιαίας σημασίας επινοήσεις του ανθρώπου. Χωρίς αυτές, η τεχνολογία μας, ο πολιτισμός μας, οι συνθήκες της διαβίωσής μας, ακόμα και ο τρόπος του σκέπτεσθαι, δεν θα είχαν ποτέ διαμορφωθεί όπως τα γνωρίζουμε και τα ζούμε, τόσο σαν άτομα όσο και σαν ανθρώπινη κοινωνία.

Κάθε χρόνο που μας έρχεται το καλοκαίρι, εγώ θυμάμαι το βουνό, τον κάμπο και τη θάλασσα της Λαπήθου, κάπου 15 χιλιόμετρα δυτικά της Κερύνειας, στα βόρεια παράλια της Κύπρου. Ίσως γιατί, σ εκείνη την περιοχή μου έτυχε να ζήσω ένα από τα περισσότερο ενδιαφέροντα καλοκαίρια της ζωής μου. Ίσως γιατί εκεί, στην αμμουδιά, στη θάλασσα, τα χωράφια, τους κήπους, τα αμπέλια και τα μποστάνια της παραλίας της Αϊρκώτισσας, είχα την ευκαιρία και την τύχη να απολαύσω, περίπου για τρεις καλοκαιρινούς μήνες, προς το τέλος της δεκαετίας του 1940, μια γνήσια, απλή, λιτή και απέριττη φυσική ζωή. Ίσως γιατί, ακριβώς μετά από εκείνο το καλοκαίρι ανακάλυψα την ύπαρξη της Φυσιολογίας, που μου άλλαξε ολόκληρη την πορεία και το περιεχόμενο της ζωής μου.

Κάθε χρόνο που μας έρχεται το καλοκαίρι, εγώ θυμάμαι το βουνό, τον κάμπο και τη θάλασσα της Λαπήθου, κάπου 15 χιλιόμετρα δυτικά της Κερύνειας, στα βόρεια παράλια της Κύπρου. Ίσως γιατί, σ εκείνη την περιοχή μου έτυχε να ζήσω ένα από τα περισσότερο ενδιαφέροντα καλοκαίρια της ζωής μου. Ίσως γιατί εκεί, στην αμμουδιά, στη θάλασσα, τα χωράφια, τους κήπους, τα αμπέλια και τα μποστάνια της παραλίας της Αϊρκώτισσας, είχα την ευκαιρία και την τύχη να απολαύσω, περίπου για τρεις καλοκαιρινούς μήνες, προς το τέλος της δεκαετίας του 1940, μια γνήσια, απλή, λιτή και απέριττη φυσική ζωή. Ίσως γιατί, ακριβώς μετά από εκείνο το καλοκαίρι ανακάλυψα την ύπαρξη της Φυσιολογίας, που μου άλλαξε ολόκληρη την πορεία και το περιεχόμενο της ζωής μου.

Αγαπητοί συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι,

Πριν προχωρήσω στην ανάγνωση αυτής της διάλεξης, νομίζω ότι οφείλω μιαν εξήγηση γι αυτό που θα επακολουθήσει. Αρχικά, όταν ανέλαβα αυτό το έργο, είχα αρχίσει να μαζεύω υλικό που θα μου ήταν χρήσιμο για την κατά γράμμα απεικόνιση, έκθεση και ερμηνεία όλων αυτών των κατακτήσεων που επετεύχθησαν στον τομέα της Φυσιολογίας και των συναφών επιστημών κατά τον 20ό αιώνα. Αυτό θα ήταν σύμφωνο με τον τίτλο που είχα ήδη ανακοινώσει, και που αποτελεί απόλυτη προσαρμογή προς το σχεδιασμό αναφορικά με το περιεχόμενο και τα πλαίσια αυτής της σειράς των διαλέξεων.

Αγαπητοί συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι,

Πριν προχωρήσω στην ανάγνωση αυτής της διάλεξης, νομίζω ότι οφείλω μιαν εξήγηση γι αυτό που θα επακολουθήσει. Αρχικά, όταν ανέλαβα αυτό το έργο, είχα αρχίσει να μαζεύω υλικό που θα μου ήταν χρήσιμο για την κατά γράμμα απεικόνιση, έκθεση και ερμηνεία όλων αυτών των κατακτήσεων που επετεύχθησαν στον τομέα της Φυσιολογίας και των συναφών επιστημών κατά τον 20ό αιώνα. Αυτό θα ήταν σύμφωνο με τον τίτλο που είχα ήδη ανακοινώσει, και που αποτελεί απόλυτη προσαρμογή προς το σχεδιασμό αναφορικά με το περιεχόμενο και τα πλαίσια αυτής της σειράς των διαλέξεων.