Η ωκυτοκίνη είναι μια από τις δύο σημαντικότερες ορμόνες της γαλουχίας – η δεύτερη είναι η προλακτίνη. Ο ρόλος και οι επιδράσεις της ωκυτοκίνης μελετούνται τα τελευταία χρόνια εντατικά από επιστήμονες σε όλον τον κόσμο. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό τομέα έρευνας που μας επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις για την καλούμενη και «ορμόνη της αγάπης».

Η ωκυτοκίνη παράγεται στον εγκέφαλο ως απάντηση στην επαφή του παιδιού με τη θηλή της μητέρας και γενικότερα με την περιοχή του στήθους. Οι δράσεις της είναι οι εξής:

Η Ελληνίδα που συνεχίζει να θηλάζει το 18 μηνών παιδί της έρχεται συχνά αντιμέτωπη με εχθρικές τοποθετήσεις από επαγγελματίες υγείας και από τον κοινωνικό της περίγυρο. «Μα το θηλάζεις ακόμα;», «το γάλα σου δεν προσφέρει πλέον τίποτα στο παιδί», «το κακομαθαίνεις» και πόσα άλλα.

Η επιστημονική αλήθεια βρίσκεται πολύ μακριά από τις παραπάνω πλανεμένες γνώμες. Η επιστημονική αλήθεια δεν έχει καμία σχέση με αυτές τις απαρχαιωμένες κοινωνικές αντιλήψεις που έχουν παγιωθεί στο μυαλό των περισσότερων γιατρών και γονιών, παρά τις αναρίθμητες σύγχρονες επιστημονικές αποδείξεις που τις αναιρούν. Η επιστημονική αλήθεια έχει να κάνει με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, σύμφωνα με τον οποίο: « Τα βρέφη συνιστάται να θηλάζουν αποκλειστικά για έξι μήνες, έπειτα να δοκιμάζουν στερεές τροφές συνεχίζοντας παράλληλα να θηλάζουν τη μάνα τους για τουλάχιστον δύο χρόνια ή για όσο επιθυμούν μητέρα και παιδί, χωρίς ανάγκη επιβολής κάποιου ανώτερου ορίου στη διάρκεια του θηλασμού». Η επιστημονική αλήθεια σήμερα έχει να κάνει με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Παιδιατρικής Ακαδημίας, σύμφωνα με την οποία: « Τα βρέφη συνιστάται να θηλάζουν αποκλειστικά για έξι μήνες, έπειτα να δοκιμάζουν στερεές τροφές συνεχίζοντας παράλληλα το θηλασμό για τουλάχιστον ένα χρόνο ή για όσο χρονικό διάστημα επιθυμούν μητέρα και παιδί.

Η κυρίαρχη κουλτούρα του μπιμπερό μας έχει μάθει να σκεφτόμαστε τη φροντίδα του μωρού ως απλή θρέψη – τάισμα. Όταν μια μητέρα θηλάζει το δεκαοκτώ μηνών αγόρι της, οι φίλες της την αποδοκιμάζουν λέγοντας: «το γάλα σου δεν προσφέρει πια τίποτα στο παιδί» ή ότι «είναι πολύ μεγάλος για να θηλάζει» ή «πάλι θα φάει;». Πίσω από αυτές τις τοποθετήσεις κρύβεται η λανθασμένη εντύπωση ότι ο θηλασμός αφορά μόνο το γάλα και από εκείνο μόνο τα θρεπτικά του συστατικά. Το να μικραίνει κανείς το θηλασμό στις πρωτείνες και το λίπος του μητρικού γάλακτος είναι σα να μικραίνει τον έρωτα στη συνουσία και τα σπερματοζωάρια. Η γαλουχία δεν είναι μόνο φαγητό όπως θέλουν να μας κάνουν να πιστεύουμε οι εχθροί της και υπέρμαχοι των μπιμπερό. Το στήθος της μαμάς για ένα μωρό είναι το πρώτο και ιδανικότερο αντικείμενο εισαγωγής του στην εξωτερική πραγματικότητα. Το βρέφος σχηματίζει τον κόσμο και τον εαυτό του μέσα από αυτό. Εδώ πρόκειται για την ψυχική και συναισθηματική ωρίμανση του καινούργιου ανθρώπου, όχι απλώς για την περιεκτικότητα σε προβιοτικά. Ο θηλασμός παίζει τουλάχιστον έξι, εξίσου σημαντικούς ρόλους:

Tο 2006 δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Pediatrics μια πολύ σημαντική έρευνα από την Αυστραλία. Κάθε επαγγελματίας υγείας που έρχεται σε επαφή με θηλάζουσες μητέρες θα έπρεπε να την έχει διαβάσει και κατανοήσει σε βάθος. Δείχνει πώς ακριβώς να περιμένουμε την συμπεριφορά ενός φυσιολογικού βρέφους που θηλάζει. Τι είναι φυσιολογικό στη βρεφική διατροφή; Πότε ένας επαγγελματίας υγείας μας αγχώνει αναίτια και πότε πρέπει πραγματικά να ανησυχήσουμε; Οι γονείς θα πρέπει να ενημερώνονται για τα συμπεράσματά της έρευνας αυτής ήδη από την περίοδο της εγκυμοσύνης.

Γιατί ο μητρικός θηλασμός είναι ανυπέρβλητος; Γιατί δε θα φτιαχτεί ποτέ επεξεργασμένο γάλα αγελάδας για βρέφη που να μοιάζει έστω στο ελάχιστο στο μητρικό; Μία από τις παραμέτρους που καθορίζουν την ανωτερότητα του μητρικού γάλακτος είναι η μοναδικότητά του σε κάθε χωροχρονική στιγμή.

Το μητρικό γάλα έχει ένα θαυμαστό τρόπο να εξατομικεύεται κάθε φορά σε κάθε παιδί και να αλλάζει, ανάλογα με την περίσταση, πάντα προς το μέγιστο δυνατό όφελος για την υγεία του μωρού. Το επεξεργασμένο γάλα αγελάδας για βρέφη παραμένει ίδιο για κάθε παιδί, για κάθε μέρα σε διάστημα έξι ή δώδεκα μηνών. Το ξένο γάλα αποτελεί μονότονο φαστ-φουντ, σε σύγκριση με την αξεπέραστη ποικιλία του μητρικού. Συγκεκριμένα, το μητρικό γάλα είναι εντελώς διαφορετικό σε σύσταση και ιδιότητες:

Πρέπει η μητέρα που χρειάζεται αντιβίωση για ουρολοίμωξη να εγκαταλείψει το θηλασμό; Φυσικά και όχι. Μόνο που θα πρέπει να ζητήσει από το γιατρό της να ακολουθήσει τους εξής κανόνες:

1. Να αποφύγει τη χορήγηση του φαρμάκου στη μητέρα αν δεν είναι τελείως απαραίτητο. Μωρά έχουν αποθηλάσει γιατί η μητέρα τους έλαβε αντιβίωση για μια απλή ίωση ή συνάχι. Το φαινόμενο της πολυφαρμακίας και της υπερ-συνταγογράφησης είναι σε όλους γνωστό. Δεν πρέπει να παίρνουμε φάρμακα ελαφρά τη καρδία αλλά μόνο με ιατρική ένδειξη. Από την άλλη μεριά είναι απαράδεκτο να αρνούμαστε αποτελεσματική θεραπεία σε μητέρα που νοσεί, μόνο και μόνο επειδή θηλάζει. Η λεχώνα που πονάει δικαιούται άμεσης παρηγοριάς όπως και κάθε ασθενής και δε μπορούμε να ενοχοποιούμε το θηλασμό για τις δικές μας ανεπάρκειες. Οι μητέρες δεν πρέπει να αμελούν την υγεία τους «επειδή θηλάζουν».