Τα δύο κύρια λιπίδια του αίματος είναι η χοληστερόλη που είναι ευρέως γνωστή ως χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια.
A. ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ
Η «χοληστερίνη» είναι συστατικό βασικών δομών του σώματος όπως των κυτταρικών μεμβρανών, των στεροειδών ορμονών και της χολής.
Η χοληστερίνη μεταφέρεται στο αίμα με τις λιποπρωτεΐνες. Ανάλογα με το είδος των λιποπρωτεϊνών που μετέχουν στην μεταφορά των λιπιδίων, υπάρχουν διάφορα είδη λιποπρωτεινών. Στην κλινική ιατρική πρακτική, ιδιαίτερη σημασία έχουν η χαμηλής πυκνότητας LDL χοληστερόλη και η υψηλής πυκνότητας HDL χοληστερόλη. Με την αύξηση της LDL χοληστερόλης, μεγαλώνει ο κίνδυνος εναπόθεσης της χοληστερίνης στο τοίχωμα των αρτηριών, με αποτέλεσμα την αθηρωμάτωση και την διαταραχή της αιμάτωσης ζωτικών οργάνων, φαινόμενο που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές όπως το έμφραγμα και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Αντιθέτως όσο αυξάνει η τιμή της HDL χοληστερόλης, μειώνεται αυτός ο κίνδυνος. Η ευνοϊκή επίδραση της HDL, είναι μεγαλύτερη στις γυναίκες ενώ η δυσμενής επίδραση της LDL είναι μικρότερη. Με την αύξηση της ηλικίας αυξάνει η LDL χοληστερόλη. Στα παιδιά και τους εφήβους ανευρίσκονται ορισμένες φορές παθολογικές διακυμάνσεις που αποκαθίστανται με την ενηλικίωση. Στα οξέα νοσήματα τροποποιούνται οι τιμές του αίματος. Αυτός είναι ο λόγος που δεν πρέπει να γίνονται μετρήσεις χοληστερίνης κατά την διαδρομή οξέων εμπύρετων συνδρόμων, διότι είναι αναξιόπιστες.
Η ευαισθησία των ατόμων στις δυσμενείς επιδράσεις της χοληστερίνης ποικίλλει, ανάλογα με τον οργανισμό, την ηλικία και την ύπαρξη συνοδών παραγόντων που αυξάνουν τις τοξικές συνέπειες της χοληστερίνης, όπως είναι η έκθεση σε κάπνισμα, η συνύπαρξη διαβήτη, η υψηλή πίεση αίματος. Αυτό συνεπάγεται ότι τα εξατομικευμένα επίπεδα χοληστερόλης που συνοδεύονται με την βέλτιστη για κάθε οργανισμό λειτουργία, είναι διαφορετικά για τον κάθε άνθρωπο και τροποποιούνται με την πάροδο της ηλικίας, την αλλαγή ορισμένων συνηθειών ή την εμφάνιση ορισμένων νοσημάτων. Κατά την εξέταση στο ιατρείο, καθορίζονται τα ιδανικά επίπεδα χοληστερόλης για το συγκεκριμένο άτομο που εξετάζεται γεγονός που είναι σημαντικό για την αξιολόγηση της αναγκαιότητας θεραπευτικής παρέμβασης, αλλά και για τον καθορισμό του είδους της θεραπείας (διατροφή ή συνδυασμός διατροφής με φάρμακα). Κατά την ιατρική μελέτη διερευνώνται επιπροσθέτως τα αίτια παρατηρούμενων αυξήσεων της χοληστερόλης. Υπάρχουν πολλοί γενετικοί παράγοντες νοσήματα και φάρμακα εκτός από την διατροφή, που προκαλούν διαταραχές στα επίπεδα της χοληστερόλης. Ηπατικά, νεφρικά νοσήματα, νοσήματα ενδοκρινών αδένων, φάρμακα όπως τα αντισυλληπτικά προκαλούν αύξηση χοληστερίνης. Πολλές φορές σε σοβαρές αυξήσεις της χοληστερόλης και σε μεταβολικές διαταραχές λιπιδίων, επιβάλλεται η μελέτη και άλλων ατόμων της ίδιας οικογένειας, ενώ διερευνώνται επιπροσθέτως ορισμένα άλλα στοιχεία από το αίμα, που μετέχουν στις διαταραχές όπως η λιποπρωτεΐνη Α.
Η αύξηση της χοληστερίνης δεν παρουσιάζει συνήθως συμπτώματα, εκτός εάν υπάρχουν επιπλοκές όπως το έμφραγμα.
Β. ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ
Τα τριγλυκερίδια αποτελούν σημαντικούς φορείς ενέργειας.
Η αύξησή τους συνδέεται με την πρόκληση παγκρεατίτιδας, με στεφανιαία νόσο και αποφρακτική αγγειοπάθεια σε ευαίσθητους οργανισμούς. Οι μετρήσεις στο αίμα για τριγλυκερίδια δεν πρέπει να γίνονται κατά την διάρκεια οξέων παθολογικών συνδρόμων, όπως οι εμπύρετες ιώσεις. Η αύξηση των τριγλυκεριδίων σε άτομα που πάσχουν από μεταβολικό σύνδρομο, εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η μεμονωμένη ήπια αύξηση των τριγλυκεριδίων δεν εγκυμονεί κανένα κίνδυνο. Κατά την λεπτομερή κλινικοεργαστηριακή αξιολόγηση θα διερευνηθούν τυχόν συνυπάρχουσες νόσοι και καταστάσεις που προκαλούν την αύξηση των τριγλυκεριδίων, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, ο χρόνιος αλκοολισμός, η παχυσαρκία, η νεφρική ανεπάρκεια, η χρήση ορισμένων φαρμάκων. Επίσης θα διαπιστωθεί εάν ευρίσκεστε σε ομάδα υψηλού κινδύνου, για εμφάνιση βλαβών από τα τριγλυκερίδια, θα καθοριστούν οι εξατομικευμένοι θεραπευτικοί στόχοι και η θεραπεία που περιλαμβάνει διατροφή ή συνδυασμό διαιτητικής και φαρμακευτικής θεραπείας.
Συμπτώματα από την αύξηση των τριγλυκεριδίων πολλές φορές δεν υπάρχουν. Εκτεταμένες αυξήσεις προκαλούν την εμφάνιση ξανθωμάτων στο δέρμα.
Ιατρός Ειδική Παθολόγος