Τα ερωτήματα που ακολουθούν απαντούν σε κοινές απορίες αναφορικά με τα συνήθη συμπτώματα των κρύων ποδιών και της αυξημένης αίσθησης του κρύου. Η σχετική συνέντευξη προβλήθηκε στις 18-11-2008 στην πρωινή εκπομπή «ΣΚΑΕΙ ΧΑΜΟΓΕΛΟ» του τηλεοπτικού σταθμού SKY.
1. Γιατί κρυώνουμε κυρία Μοσχοβάκη;Το αίσθημα ότι κρυώνουμε ανήκει στους ομοιοστατικούς μηχανισμούς που το ανθρώπινο σώμα έχει στην διάθεσή του για την διατήρηση φυσιολογικής θερμοκρασίας του σώματος. Η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος ρυθμίζεται σε στενά επίπεδα. Συγκεκριμένα σε υγιή άτομα ηλικίας 18 έως 40 ετών, η μέση θερμοκρασία του στόματος είναι 36,8 +_ 0,4 βαθμοί Κελσίου, με χαμηλότερα επίπεδα στις έξι το πρωί και υψηλότερα το απόγευμα στις τέσσερις με έξι το απόγευμα, όπως μετράται με ειδικά ιατρικά θερμόμετρα στόματος. Όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι χαμηλή με αποτέλεσμα ο οργανισμός να κινδυνεύει να χάσει θερμότητα κινητοποιούνται τα υποθαλαμικά θερμορυθμιστικά κέντρα, αυτόνομες νευρικές οδοί και ειδικές ορμόνες όπως η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη, έτσι ώστε να αυξηθεί ο μυϊκός τόνος, να παραχθεί ρίγος, να αυξηθεί ο μεταβολικός ρυθμός και να γίνουν αλλαγές συμπεριφοράς (επί παραδείγματι το άτομο νοιώθει ότι κρυώνει και ντύνεται ζεστά) που βοηθούν το σώμα να εξοικονομήσει την απαιτούμενη θερμότητα.
2. Γιατί γιατρέ ενώ ορισμένοι άνθρωποι, δεν κρυώνουν γενικά έχουν την αίσθηση ότι τα άκρα τους κυρίως τα πόδια τους είναι κρύα;Στα τοπικά αισθήματα της θερμοκρασίας συμμετέχουν σύνθετοι νευρικοί αγγειακοί και ορμονικοί παράγοντες. Η συμπλοκή των παραπάνω παραγόντων έχει ως αποτέλεσμα ορισμένοι άνθρωποι να αισθάνονται συχνά ότι έχουν κρύα άκρα, χωρίς αυτό να οφείλεται σε παθολογικό οργανικό παράγοντα.
3. Γιατί οι γυναίκες έχουν συχνά την αίσθηση του κρύου καθώς και των κρύων ποδιών;Οι γυναίκες λόγω των έντονων ορμονικών αλλαγών κατά την διάρκεια του εμμηνορυσιακού κύκλου παρουσιάζουν μεγαλύτερη θερμορυθμιστική αστάθεια.Επί παραδείγματι, η πρωινή θερμοκρασία είναι γενικά χαμηλότερη επί δύο εβδομάδες προ της ωορρηξίας. Στη συνέχεια αυξάνεται κατά 0.6 βαθμούς Κελσίου περίπου με την ωορρηξία και παραμένει σε αυτό το επίπεδο, έως ότου αρχίσει η εμμηνορρυσία.
Σύμφωνα με μελέτες η θερμοκρασία του σώματος στις γυναίκες τις νυχτερινές ώρες πέφτει απότομα, ενώ η κυκλοφορία του αίματος στο δέρμα και στα άκρα είναι πιο άτονη με αποτέλεσμα να έχουν πιο ισχυρή αντίληψη του κρύου και αίσθημα κρύων άκρων.
Εάν σε αυτά προστεθούν και οι παθολογικές καταστάσεις αναιμία – υπόταση που συχνά παρατηρούνται σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας λόγω απωλειών αίματος κατά την περίοδο, κακής διατροφής, διαταραχών απορρόφησης από το πεπτικό και σύνθετων ορμονικών παραγόντων η αίσθηση του ψύχους αλλά και των κρύων ποδιών είναι συχνό φαινόμενο στις γυναίκες.
Οι γυναίκες όμως δεν είναι η μόνη επιρρεπής ομάδα.
Εκτός από την περίπτωση των γυναικών άτομα στα οποία το αίσθημα του ψύχους και των κρύων άκρων εμφανίζεται με αυξημένη συχνότητα είναι :
· Οι ηλικιωμένοι
· Οι εργαζόμενοι σε ψυχρό περιβάλλον (π.χ. ναύτες)
· Οι ασχολούμενοι με ορισμένα αθλήματα (π.χ. σκιέρ, ορειβάτες)
· Τα άτομα με ειδικές ανάγκες.
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι τα αισθήματα του κρύου δεν έχουν πάντα σχέση με απλούς παράγοντες που συνδέονται με την ιδιοσυγκρασία, το φύλο, την ηλικία, τον τρόπο διαβίωσης, την κατασκευή του σώματος. Υπάρχουν μία σειρά από νοσήματα και παθολογικές καταστάσεις που είτε δημιουργούν είτε επιδεινώνουν φυσιολογικώς παραγόμενα αισθήματα. Τέτοια νοσήματα και παθολογικές καταστάσεις είναι :
· Η αναιμία
· Η υπόταση
· Οι λοιμώξεις
· Ο διαβήτης
· Διαταραχές ενδοκρινών αδένων
· Νευρολογικά νοσήματα ( π.χ. εγκεφαλικά επεισόδια, νόσος Parkinson)
· H ηπατική ανεπάρκεια
· Η νεφρική ανεπάρκεια
· Τα εγκαύματα
· Δερματικά νοσήματα (π.χ. ψωρίαση)
· Παθήσεις αγγείων
· Ο υποσιτισμός
· Καρδιακά νοσήματα
· Αυτοάνοσα νοσήματα
. Το σύνδρομο Raynaud
· Οι παρενέργειες φαρμάκων (π.χ. βενζοδιαζεπίνες, τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, κατάχρηση αλκοόλ).
4. Τι πρέπει να κάνουν τα άτομα που πάσχουν από ευαισθησία στο ψύχος – αίσθημα κρύων ποδιών;Η συστηματική άσκηση βοηθάει τον μηχανισμό της φυσικής θερμογένεσης. Είναι σημαντικό τα άτομα αυτά να κάνουν καλή διατροφή που να περιλαμβάνει φρούτα λαχανικά όσπρια άπαχα κρέατα και γαλακτοκομικά προϊόντα και να αποφεύγουν την υπερκατανάλωση αλκοόλ και καπνού. Οι στερητικές δίαιτες αυξάνουν την θερμορυθμιστική αστάθεια και επιδεινώνουν τα συμπτώματα. Συνιστώνται ζεστές κάλτσες και χρήση φανέλας. Η καλή ψυχολογία αμβλύνει τα συμπτώματα. Συνιστώνται τεχνικές χαλάρωσης.
Η σωστή ιατρική αιτιολογική θεραπεία μετά από άμεση και σοβαρή ιατρική εξέταση, είναι επιβεβλημένη όταν τα συμπτώματα προκαλούνται ή επιδεινώνονται από υποκείμενο παθολογικό οργανικό παράγοντα.
Ευχαριστώ τις δημοσιογράφους Εύα Αντωνοπούλου και Χριστίνα Βίδου, τους συντελεστές της εκπομπής και τον τηλεοπτικό σταθμό SKY για την συμβολή τους στην μάχη της σοβαρής ιατρικής πληροφόρησης.