Σύμφωνα με τις στατιστικές, τα εννέα στα δέκα άτομα που ακολουθούν δίαιτα αδυνατίσματος έχουν μια αποτυχία. Εκείνο όμως που οι στατιστικές δεν μας αποκαλύπτουν είναι ότι η αποτυχία οφείλεται καθαρά στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας και στην προσήλωση που έχουμε στο στόχο μας.
Ποιος δεν έχει κάνει έστω και μια φορά δίαιτα, είτε μόνος του, είτε παίρνοντας τη δίαιτα κάποιου γνωστού, μια δίαιτα από το internet ή μια από τις πολλές και «εξειδικευμένες» που κυκλοφορούν σε κάθε λογής περιοδικό που ασχολείται με θέματα διατροφής, ομορφιάς και εννοείται.. αδυνατίσματος.
Αυτό που δεν αντιλαμβάνεται πολύς κόσμος παρόλο που έχει ακολουθήσει χιλιάδες δίαιτες (οι οποίες ξεκινούν συνήθως από Δευτέρα), είναι ότι η πρακτική προσαρμογή ενός διαιτολογίου στις ανάγκες του συγκεκριμένου ατόμου είναι αυτό που «κάνει τη διαφορά» και μπορεί να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα και αποτελεί μοναδικό έργο ενός ειδικού διατροφολόγου.
Πόσες εβδομάδες μπορεί κάποιος να μείνει προσκολλημένος στο ίδιο διαιτολόγιο που «ξεσηκώνει» από ένα περιοδικό; Και πως μπορεί αυτό το διαιτητικό πλάνο να μην αποτύχει φέρνοντας ταυτόχρονα θλίψη και αίσθημα αποτυχίας στο άτομο που το ακολουθεί, όταν στερείται ποικιλίας και εξατομίκευσης;
Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι οι τροποποιήσεις που πρέπει να γίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα στο διαιτολόγιο μας θα πρέπει να συνοδεύονται και από τροποποιήσεις στη σκέψη και τη συμπεριφορά μας απέναντι στο φαγητό.
Δεν κάνουμε μια δίαιτα για να βγούμε το καλοκαίρι στην παραλία και μετά την επίτευξη του στόχου μας ξαναγυρνάμε στις παλιές «κακές» μας συνήθειες με τα πρώτα χειμωνιάτικα ρούχα. Ακολουθούμε μια ισορροπημένη διατροφή περιορισμένων θερμίδων μέχρι να φτάσουμε στο επιθυμητό μας βάρος και στη συνέχεια υιοθετούμε την υγιεινή διατροφή και την κάνουμε τρόπο ζωής.
Ποιες δικαιολογίες αποτελούν τον καλύτερο «φίλο» της παχυσαρκίας και να μας κάνουν να παλεύουμε με τα κιλά μας ενόψει καλοκαιριού;
Σκόπιμο είναι να αναφέρουμε πως αν έχετε χρησιμοποιήσει παραπάνω από μια φορά τις παρακάτω δικαιολογίες, τότε μάλλον ήρθε η ώρα να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ειδικού όχι μόνο για να σας βοηθήσει να χάσετε τα παραπανίσια κιλά αλλά για να μάθετε να τρώτε σωστά.
1. “Αρχίζω δίαιτα από Δευτέρα”
Είναι μια φράση που σίγουρα την έχετε ακούσει ή την έχετε πει πολλές φορές. Τι είναι όμως αυτό που σας κάνει την Τρίτη να διακόπτετε άδοξα αυτή σας την προσπάθεια ή ακόμα ποιο συχνά να μην την ξεκινάτε ποτέ;
Ένας σημαντικός παράγοντας που μπορεί να σας οδηγήσει σε αυτό το αποτέλεσμα είναι ή λανθασμένη δίαιτα που ίσως ακολουθείτε όπως στερητικές δίαιτες, χημικές, μονοφαγικές και άλλες που είναι τόσο επώδυνες για σας που αλλιώς είχατε συνηθίσει! Βέβαια αν το δούμε από την επιστημονική πλευρά ευτυχώς που δεν εφαρμόσατε κάποια δίαιτα αυτού του τύπου γιατί μόνο προβλήματα υγείας θα αποκτούσατε και όχι το καλλίγραμμο σώμα που επιθυμούσατε.
Τι συμβαίνει όμως όταν έχετε την επιλογή ή ήδη έχετε απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό και έχετε μπροστά σας ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο που είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες σας και πάλι δεν καταφέρνετε να το ακολουθήσετε ή το αναβάλετε για αργότερα;
Η απάντηση σίγουρα είναι “οι δικαιολογίες”! Ποιες είναι όμως αυτές οι δικαιολογίες που παρουσιάζονται σαν ανυπέρβλητα εμπόδια που “δυστυχώς” δεν σας αφήνουν να ακολουθήσετε μια σωστή διατροφή;
Στην πραγματικότητα δεν πείθουμε τον εαυτό μας ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε. Είναι θέμα πίστης και αφοσίωσης.
Σαφώς και υπάρχουν γενετικοί, περιβαλλοντικοί, ψυχολογικοί παράγοντες που ευθύνονται για την αύξηση του βάρους μας αλλά το ποιο σημαντικό είναι η διατάραξη του ενεργειακού ισοζυγίου. Και για να επιτευχθεί ο στόχος θα πρέπει να έχουμε υπομονή και να μην βλέπουμε τη δίαιτα σαν καταναγκαστικό έργο αλλά ως εμπειρία μέσα από την οποία θα μάθουμε σε πιο διατροφικό μοτίβο ανήκουμε.
Αν για παράδειγμα ανήκουμε στα άτομα που έχουν τάση για γλυκό σε καμιά περίπτωση δεν θα απαρνηθούμε την αγαπημένη μας συνήθεια. Απλά, θα μάθουμε να την περιορίζουμε και να την απολαμβάνουμε με μέτρο. Κάνεις δεν πάχυνε με ένα παγωτό χωνάκι. Αρκετοί ωστόσο καταφέρνουν να παχύνουν μετά από παρατεταμένη στέρηση και υπερκατανάλωση φαγητού και συνεχόμενων ανθυγιεινών επιλογών.
Επίσης, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι το σώμα μας έχει «μνήμη». Και τι εννοούμε με αυτό. Το σώμα έχει την τάση να επιστρέφει στο βάρος στο οποίο βρισκόμασταν για καιρό. Όσο περισσότερο καταφέρουμε να διατηρήσουμε το απολεσθέν βάρος, τόσο περισσότερο χρόνο θα δώσουμε στο σώμα μας να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και αν αναγνωρίσει αυτό το βάρος ως το σύνηθες-φυσιολογικό, στο οποίο δεν νοσεί.
2. “Δεν έχω χρόνο να ετοιμάζω υγιεινά γεύματα με λίγες θερμίδες κάθε μέρα”
Ευτυχώς για τους διαιτολόγους αλλά και για τα άτομα που αποφασίζουν να ακολουθήσουν ένα πρόγραμμα διατροφής, οι διαιτητικοί κανόνες δεν απαιτούν γεύματα με δύσκολη ή χρονοβόρα προετοιμασία. Τα περισσότερα είναι πολύ απλά και θα μπορούσαν να αποτελούν γεύματα για όλη την οικογένεια. Ο χρόνος που απαιτείται για να φτιάξετε ένα φαγητό είναι ο ίδιος. Το μόνο που θα χρειαστεί να αλλάξει είναι ο τρόπος μαγειρέματος (περιορισμός του ελαιολάδου, περιορισμός αλατιού, χρήση μπαχαρικών και βοτάνων) και τα ψώνια σας στο σούπερ μάρκετ.
Όταν χρειαστεί να καταφεύγετε σε «ανθυγιεινά» γεύματα, μπορείτε απλά να είστε πιο επιλεκτικοί γιατί πάντα υπάρχουν τρόφιμα που είναι παραφορτωμένα με θερμίδες. Επίσης θα πρέπει να είστε ποιο αυστηροί στην ποσότητα του φαγητού σας και πιο προσεκτικοί με τα συνοδευτικά του γεύματος τα οποία συνήθως καταναλώνουμε σε μικρή ποσότητα, ωστόσο έχουν υψηλότερο θερμιδικό περιεχόμενο από αυτό που πιστεύουμε. Για παράδειγμα, ένα κομμάτι τυρί φέτα που συνήθως συνοδεύει τα αγαπημένα μας καλοκαιρινά λαδερά φαγητά είναι πλούσιο σε θερμίδες και κορεσμένα λιπαρά. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να μειώσετε την ποσότητα του συγκεκριμένου τυριού ή να το αντικαταστήσετε με ένα άλλο εξίσου γευστικό λευκό τυρί με χαμηλά λιπαρά όπως είναι το ανθότυρο ή το κατίκι Δομοκού.
3. “Έχω κάνει τόσες δίαιτες, που ο μεταβολισμός μου έχει «κολλήσει» και δεν μπορεί καμία δίαιτα να έχει αποτέλεσμα”
Προτού αποθαρρυνθείτε, ας εξετάσουμε τα αποτελέσματα ορισμένων ερευνών. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι διατροφικές συνήθειες μπορούν να επιβραδύνουν την διαδικασία της γήρανσης και να καθυστερήσουν αυτές τις φυσιολογικές αλλαγές στη σύνθεση του σώματος. Με άλλα λόγια όσο περισσότερο φροντίζουμε το σώμα μας, κάνοντας ορισμένες τροποποιήσεις όπως η καλή διατροφή, η διακοπή του καπνίσματος, η μείωση του αλκοόλ και η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας , τόσο πιο αργά θα γεράσουμε. Όχι μόνο εξωτερικά αλλά και βιολογικά. Όταν οι διάφοροι ιστοί του σώματος γερνούν επιτελούν πιο αργά όλες τις μεταβολικές διεργασίες. Έτσι, μέσα από μικρές τροποποιήσεις μπορούμε να διατηρήσουμε το μεταβολισμό μας ενεργό και να βοηθήσουμε το σώμα μας να απαλλαγεί πιο γρήγορα από τα περιττά κιλά.
Μέσα από μια μελέτη που αφορούσε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες (άνω των 46 ετών) διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες που έκαναν περπάτημα 5 φορές την εβδομάδα ενώ τις άλλες 2 ημέρες της εβδομάδας έκαναν κάποια μορφή άσκησης με αντιστάσεις και ακολουθούσαν μια διατροφή υψηλή σε πρωτεΐνες, κατόρθωσαν να βελτιώσουν τη σύνθεση του σώματός τους και να χάσουν βάρος ακόμα και σε αυτήν την ηλικία. Γίνεται αντιληπτό, ότι όλη αυτή η διαδικασία απαιτεί χρόνο και δεν μπορούμε σε καμιά περίπτωση να πιστεύουμε ότι με ένα μήνα στο γυμναστήριο θα καταφέρουμε να χάσουμε τα περιττά κιλά και να τα διατηρήσουμε για καιρό.
Επίσης, είναι αποδεδειγμένο ότι ο μεταβολισμός απορυθμίζεται μετά από επαναλαμβανόμενες δίαιτες – αστραπή κυρίως λόγω στέρησης. Όταν ένα άτομο υποσιτίζεται (που ουσιαστικά αυτό συμβαίνει με τέτοιου είδους διατροφικά σχήματα), ο ρυθμός του μεταβολισμού επιβραδύνεται. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πλέον όλες οι δίαιτες είναι αναποτελεσματικές, αλλά ότι αυτή που θα επιλέξετε θα πρέπει να είναι περισσότερο ισορροπημένη. Μάλιστα ίσως να χρειαστεί να έχετε περισσότερη υπομονή στην αρχή της προσπάθειας έως ότου να καταφέρετε να απολαύσετε το αποτέλεσμα. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα βοηθήσει πάρα πολύ η άσκηση που όπως προείπαμε, θα αυξήσει του ρυθμού του μεταβολισμού σας.
Μια ισορροπημένη διατροφή ή δίαιτα πρέπει να περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που είναι απαραίτητα για την υγεία, στις κατάλληλες ποσότητες και αν είναι προσαρμοσμένο στις καθημερινές έξεις του κάθε ατόμου. Για να μπορέσουμε να ακολουθήσουμε μια δίαιτα από Δευτέρα αλλά και κάθε Δευτέρα θα πρέπει να θέσουμε απόλυτους και ρεαλιστικούς στόχους και να ξέρουμε τι ζητάμε κάθε φορά από τον εαυτό μας.
Δεν υπάρχουν μαγικοί τρόποι να χάσουμε βάρος, αυτό όμως που μπορούμε να κάνουμε είναι να υιοθετήσουμε νέες καλύτερες διατροφικές συνήθειες και αν δεν μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας την αρχή μπορούμε να ζητήσουμε τη βοήθεια ενός ειδικού.
Βιβλιογραφία
Anderson J, MD, FACN, Konz E., Jenkins D.,Health Advantages and Disadvantages of Weight-Reducing Diets: A Computer Analysis and Critical Review. J Am Coll Nutr October 2000 vol. 19 no. 5 578-590.
American Heart Association Science Advisory. “Effects of Weight Loss and Long-Term Weight Maintenance With Diets Varying in Protein and Glycemic Index on Cardiovascular Risk Factors” Circulation.124 (2011) : 2829-2838.
Block J P et al. Consumers’ estimation of calorie content at fast food restaurants: cross sectional observational study. BMJ 2013;346:f2907.
Hunter G R., et al. Exercise training prevents regain of visceral fat for 1-year following weight loss. Obesity (Silver Spring) Apr 2010;18(4):690-695.
Walley AJ, Asher JE, Froguel P. The genetic contribution to non-syndromic human obesity. Nat Rev Genet. 2009; 10:431–42.
Wansink B et al. “Is Obesity Caused by Calorie Underestimation? A Psychophysical Model of Fast–Food Meal Size Estimation,” Journal of Marketing Research, 2007; 44:1 (February), 84–99.
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος