Σε μια εποχή που παράλληλα με την έκρηξη της παχυσαρκίας, αυξάνονται και τα κρούσματα της ψυχογενούς ανορεξίας (άρνηση λήψης τροφής από άτομα φυσιολογικού βάρους ή λιποβαρή) λόγω των αισθητικών προτύπων που προβάλλονται, είναι σημαντική η τοποθέτηση της ιατρικής επιστήμης σχετικά με το θέμα αυτό.
Η ιατρική χρησιμοποιεί σήμερα ένα ειδικό δείκτη, τον δείκτη μάζας σώματος ΒΜΙ, ο οποίος ισούται με το βάρος δια του τετραγώνου του ύψους.
Κάτω του 18,5 είναι γενικά πολύ χαμηλός, χαρακτηρίζει τα πολύ αδύνατα άτομα και συνοδεύεται από αυξημένη νοσηρότητα. ΒΜΙ=18,5-24,9, είναι γενικά φυσιολογικό. ΒΜΙ=25-29 χαρακτηρίζει τα υπέρβαρα άτομα και πάνω από τριάντα τα παχύσαρκα άτομα. H αύξηση ή η ελάττωση του βάρους μπορεί να οφείλεται σε διαταραχή της πρόληψης τροφής, μπορεί όμως να οφείλεται σε ιατρικές παθήσεις και σύνδρομα που τροποποιούν την όρεξη ή αλλοιώνουν την ικανότητα του οργανισμού να επεξεργάζεται σωστά τα θρεπτικά συστατικά των τροφών. Κάθε ανεξήγητη μεταβολή του βάρους επιβάλλει ιατρική εξέταση.
Ανάλογα με την ιατρική εξέταση οι στόχοι για κάθε άτομο διαφέρουν. Οι στόχοι για παράδειγμα είναι πιο αυστηροί σε άτομα με παθήσεις της σπονδυλικής στήλης, υπερχοληστερολαιμία ή διαβήτη και τα όρια που αναφέρονται παραπάνω είναι ενδεικτικά. Τα άτομα που συσσωρεύουν λίπος στην κοιλιά, θώρακα και άκρα έχουν ανδρικού τύπου κατανομή λίπους που είναι πιο βλαπτική για τον οργανισμό συγκριτικά με την γυναικείου τύπου συσσώρευση λίπους στους γλουτούς.
Η παχυσαρκία συνδέεται με νοσήματα, όπως ο διαβήτης, η υπέρταση, η υπερχοληστερολαιμία, τα εμφράγματα, οι παθήσεις σπονδυλικής στήλης, οι καρκίνοι ενδομητρίου, στήθους, προστάτη, εντέρου. Ο κίνδυνος μεγαλώνει με τη αύξηση της ηλικίας και το θετικό οικογενειακό ιστορικό για τις παθήσεις αυτές.
Η απώλεια του υπερβάλλοντος βάρους, επιτυγχάνεται με κατάλληλη άσκηση και διατροφή και πρέπει να υπάρχει ιατρική παρακολούθηση. Ο ιδανικός ρυθμός απώλειας, καλό είναι να μην υπερβαίνει τα τρία κιλά τον μήνα. Η γρήγορη απώλεια βάρους έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία.
Σήμερα υπάρχει αποτελεσματική για την παχυσαρκία φαρμακευτική αγωγή και συμπληρώματα, ενώ άνθρωποι με υψηλό ΒΜΙ, άνω του 40, μπορεί να χρειαστούν χειρουργική αντιμετώπιση.
Υγιεινοί κανόνες για διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους:
· Τρία κύρια γεύματα καθημερινώς και λαχανικά στις περιπτώσεις που πεινάτε ενδιαμέσως.
· Πρωινό γεύμα κάθε μέρα.
· Περιορισμός στην κατανάλωση άλατος και κρέατος.
· Κατανάλωση άπαχων κρεάτων ψητών και όχι τηγανητών.
· Κατανάλωση νωπών φρούτων και λαχανικών.
· Όχι αλκοόλ.
· Όχι ζαχαρούχα αναψυκτικά.
· Όχι βούτυρο και αποφυγή τηγανητών.
· Μαλακό, όχι σκληρό τυρί.
· Μικρότερη ποσότητα φαγητού με χρήση μικρότερων πιάτων.
· Όχι φαγητό όρθιοι ή κάνοντας συγχρόνως άλλες δραστηριότητες (π.χ. διάβασμα ή τηλεθέαση).
· Όχι αργά φαγητό πριν την κατάκλιση.
Η άσκηση είναι σημαντική για την απώλεια και διατήρηση του σωματικού βάρους.
Θα πρέπει να ασκείστε τουλάχιστον επί τριάντα λεπτά ημερησίως, με μέτρια ένταση.
Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να μην είναι οργανωμένη άσκηση, αλλά γρήγορο περπάτημα ημερησίως. Χρησιμοποιείτε τις σκάλες αντί του ανελκυστήρα και χρησιμοποιείτε το αυτοκίνητο όσο λιγότερο γίνεται.
Η άσκηση προστατεύει το άτομο από νοσήματα καρδιάς, εγκεφαλικά επεισόδια, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, οστεοπόρωση, υπερχοληστερολαιμία, ορισμένα είδη καρκίνου, ψυχικές παθήσεις.
Κατά την διάρκεια της άσκησης ενδέχεται να υπάρξουν επιπλοκές, όπως στηθάγχη, αρρυθμίες, μυοσκελετικά προβλήματα, διαταραχές αναπνοής σε ευαίσθητα άτομα. Αυτές προλαμβάνονται με την ιατρική εξέταση, που δεν πρέπει να αμελείται στο άτομο που ασκείται, την αποφυγή έντονης άσκησης και την καθιέρωση προθέρμανσης, αποθεραπείας και ασκήσεων stretching κατά την οργανωμένη άσκηση στα γυμναστήρια.