Οι καρωτίδες είναι αρτηρίες που ευρίσκονται στην περιοχή του λαιμού και τροφοδοτούν με αίμα τον εγκέφαλο. Εάν διακοπεί η τροφοδοσία του εγκεφάλου με αίμα (π.χ. λόγω πλήρους απόφραξης καρωτίδων) εμφανίζονται εγκεφαλικά επεισόδια. Τα εγκεφαλικά επεισόδια στην περίπτωση αυτή δεν οφείλονται σε ανατομική εγκεφαλική βλάβη αλλά σε διακοπή της εξωεγκεφαλικής ροής του αίματος.
Η στένωση των καρωτίδων είναι η παθολογική κατάσταση στην οποία υπάρχει παθολογική στένωση των καρωτιδικών αγγείων. Στις περιπτώσεις ατελούς στένωσης που είναι η πλειοψηφία υπάρχει ατελής άρδευση και όχι πλήρης διακοπή της εγκεφαλικής κυκλοφορίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις συμπτώματα δεν υπάρχουν. Καθώς η νόσος εξελίσσεται και η στένωση γίνεται πιο σοβαρή, συμπτώματα συνήθως εκλύονται λόγω ανάπτυξης μικρών εμβόλων στην περιοχή των στενωμένων αγγείων μετακίνησης των εμβόλων με την κυκλοφορία του αίματος και απόφραξης μικρών αγγείων στον εγκέφαλο. Τα εγκεφαλικά επεισόδια που εμφανίζονται στην αρχή είναι συνήθως παροδικά (παροδικά ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια). Καθώς η νόσος εξελίσσεται περαιτέρω ενδέχεται να αναπτυχθούν μεγάλα έμβολα και να εμφανιστούν μόνιμες εγκεφαλικές βλάβες λόγω μονιμότερων και σοβαρότερων αποφράξεων.
Τα κύρια συμπτώματα, όταν υπάρχουν είναι:
· Ζάλη
· Παραλύσεις
· Θάμβος όρασης
· Αδυναμία
· Δυσαρθρία
Τα κύρια αίτια της καρωτιδικής στένωσης είναι η αρτηριοσκλήρυνση, οι αρτηρίτιδες, κληρονομικά νοσήματα.
Η αρτηριοσκληρυντική νόσος των καρωτίδων είναι το πιο συχνό αίτιο της στένωσης των καρωτίδων σήμερα και συνήθως προκαλείται από το κάπνισμα την υψηλή χοληστερόλη το μεταβολικό σύνδρομο την μη ρυθμισμένη υπέρταση, το υψηλό σάκχαρο αίματος.
Το τμήμα της χοληστερόλης που συνδέεται με την LDL, είναι εκείνο που, υπό προϋποθέσεις, προκαλεί δυσλειτουργία του ενδοθηλίου και αθηρωμάτωση των καρωτίδων. Όταν αυξάνεται η LDL και συντρέχουν ένας ή περισσότεροι από ορισμένους βλαπτικούς για το ενδοθήλιο παράγοντες (π.χ. κακή κληρονομικότητα, αυξημένη πίεση αίματος, αυξημένο σάκχαρο, κάπνισμα, μεταβολικό σύνδρομο), λιποπρωτεΐνες LDL συρρέουν στον έσω χιτώνα της αρτηρίας, όπου υφίστανται βιοχημικές τροποποιήσεις (π.χ. οξείδωση, μη ενζυματική γλυκοζυλίωση), ενώ αναπτύσσεται μια ιδιότυπη φλεγμονώδης αντίδραση. Λευκά αιμοσφαίρια συρρέουν στην περιοχή, μονοκύτταρα μετατρέπονται σε φαγοκύτταρα που φαγοκυτταρώνουν το λίπος του τοιχώματος. Παράγοντες φλεγμονής και αυξητικοί παράγοντες συρρέουν τοπικά, ενεργές μορφές οξυγόνου (ρίζες οξυγόνου) παράγονται, χημικές ουσίες που εκλύονται καταστρέφουν πλειάδα ενδοθηλιακών κυττάρων με αποτέλεσμα την εμφάνιση χαρακτηριστικής παθολογοανατομικής εικόνας (αθηρωματική νόσος καρωτίδων) και στένωση.
Η θεραπεία περιλαμβάνει διατροφική θεραπεία και φάρμακα. Η χειρουργική επέμβαση εφαρμόζεται σπανιότερα σε σοβαρές περιπτώσεις.