Η χοληστερόλη ή χοληστερίνη, όπως είναι ευρέως γνωστή, είναι μία χημική ουσία (στερόλη), που αυξάνει στον οργανισμό με την κατανάλωση λιπαρών ουσιών. Εκτός από την εξωγενή οδό απορρόφησης της χοληστερόλης των τροφών, η χοληστερόλη συντίθεται και στον οργανισμό.
Το όχημα μεταφοράς της χοληστερόλης στο αίμα είναι οι λιποπρωτεΐνες, που συντίθενται κύρια στο ήπαρ και αποτελούνται από υδρόφοβα λιπίδια (εστέρες χοληστερόλης, τριγλυκερίδια), υδρόφιλα λιπίδια (φωσφολιπίδια, μη εστεροποιημένη χοληστερόλη) και πρωτεΐνες. Οι λιποπρωτεΐνες ανάλογα με την πυκνότητά τους διαιρούνται σε χυλομικρά, VLDL (very low density lipoprotein-πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη), IDL (intermediate density lipoprotein-ενδιάμεσης πυκνότητας λιποπρωτεΐνη), LDL (low density lipoprotein-χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη) και HDL (high density lipoprotein-υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη).
Η χαμηλή χοληστερόλη αίματος είναι σπάνιο εργαστηριακό εύρημα, συγκριτικά με υψηλή χοληστερόλη. Η χοληστερόλη έχει μια σειρά από λειτουργίες. Είναι ένα δομικό συστατικό των κυτταρικών μεμβρανών. Μετέχει σε σημαντικές για τον οργανισμό χημικές αντιδράσεις. Χρησιμοποιείται για την παραγωγή σημαντικών ορμονών, όπως οι γυναικείες ορμόνες, οι ανδρικές ορμόνες και οι ορμόνες των επινεφριδίων. Ορισμένες μελέτες συνδέουν τα χαμηλά επίπεδα χοληστερόλης με αύξηση της θνησιμότητας από ορισμένα νοσήματα. Η χαμηλή HDL χοληστερόλη, αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για ανάπτυξη αποφρακτικής αρτηριοσκληρυντικής αγγειοπάθειας και εκδηλώσεων (στυτικής δυσλειτουργίας, εμφράγματος, εγκεφαλικού επεισοδίου, ανευρυσμάτων, αγγειακής άνοιας), όταν συντρέχουν και ορισμένοι άλλοι παράγοντες (π.χ. κάπνισμα, αυξημένο σάκχαρο, αυξημένη HDL, ηλικία). Τα παραπάνω αντανακλούν το σύνθετο ρόλο της χοληστερόλης στον οργανισμό.
Σε κάθε περίπτωση χαμηλής χοληστερόλης είναι σημαντικό να μετρηθούν σε πρώτη φάση τα επιμέρους κλάσματα HDL και LDL χοληστερόλης του οργανισμού.
Όταν προεξάρχει η πτώση της HDL, τα κύρια αίτια είναι:
Kάπνισμα
Κληρονομικά νοσήματα και παράγοντες
Διαβήτης
Παχυσαρκία, κακή διατροφή
Καθιστική ζωή
Φάρμακα
Υψηλά τριγλυκερίδια
Παγκρεατίτιδα
Όταν προεξάρχει η πτώση της LDL, τα κύρια αίτια είναι:
Κληρονομικά νοσήματα και παράγοντες
Ορμονικές διαταραχές
Ηπατικά νοσήματα
Φλεγμονές
Κακοήθεια
Φάρμακα
Υψηλά τριγλυκερίδια
Αναιμίες
Όταν προεξάρχει η πτώση της συνολικής χοληστερόλης, τα κύρια αίτια είναι:
Κληρονομικά νοσήματα και παράγοντες
Ορμονικές διαταραχές
Ηπατικά νοσήματα
Stress
Κακοήθεια
Φάρμακα
Αναιμίες
Εγκαύματα
Ανάλογα με τον τύπο της επί μέρους διαταραχής, καθορίζεται η περαιτέρω εργαστηριακή διερεύνηση ή η θεραπεία. Η σωστή παθολογική εξέταση έχει κομβική σημασία σε κάθε περίπτωση.