Το ουρικό οξύ είναι μια χημική ουσία που σχηματίζεται στον οργανισμό μετά από διάσπαση των πουρινών. Οι πουρίνες είναι μέρος της χημικής δομής των γονιδίων και υπάρχουν σε όλα τα κύτταρα του σώματος και σε όλα σχεδόν τα τρόφιμα.
Η σωστή διερεύνηση της αιτίας της αύξησης του ουρικού οξέος είναι σημαντική για τη σωστή αιτιολογική θεραπεία. Το ουρικό οξύ σχηματίζεται στο ανθρώπινο σώμα τόσο με το μεταβολισμό ενδογενώς παραγόμενων πουρινών, όσο και με το μεταβολισμό εξωγενώς χορηγούμενων πουρινών μέσω των τροφίμων. Η κάθαρση του ουρικού οξέος από το αίμα γίνεται από τα νεφρά και στο έντερο.
Αύξηση ουρικού οξέος προκαλείται όταν υπάρχει:
• Αυξημένη πρόσληψη ουρικού οξέος (π.χ. κακή διατροφή, κατάχρηση αλκοόλ). Στην περίπτωση αυτή οι διαιτητικοί χειρισμοί έχουν σημαντικό ρόλο στην θεραπεία.
• Αυξημένη ενδογενής παραγωγή ουρικού οξέος λόγω διαιτητικών παραγόντων (π.χ. απότομη αυξομείωση βάρους) ή παθολογικών παραγόντων (π.χ. καρκινώματα). Στην πρώτη περίπτωση οι διαιτητικοί χειρισμοί έχουν κεντρικό ρόλο στην θεραπεία, στην δεύτερη περίπτωση η αποκατάσταση των υποκείμενων βλαβών.
• Μειωμένη κάθαρση ουρικού οξέος (π.χ. νεφρική βλάβη, δυσμενής κληρονομικότητα). Στις περιπτώσεις αυτές η διατροφική θεραπεία έχει μόνο συμπληρωματικό ρόλο.
Η επιθετικότητα και το είδος της θεραπείας εξαρτάται, εκτός από το αίτιο και από τον κίνδυνο που έχει η υπερουριχαιμία να προκαλέσει βλάβες στον εξεταζόμενο ασθενή. Το αυξημένο ουρικό οξύ μπορεί να προκαλέσει λίθους στα νεφρά φλεγμονές και βλάβες στις αρθρώσεις. Ωστόσο σε αρκετά άτομα, η ήπια υπερουριχαιμία μη οφειλόμενη σε υποκείμενο παθολογικό παράγοντα, δεν έχει αυτή καθεαυτή βλαπτικές επιδράσεις. Στην τελευταία περίπτωση, η χορήγηση φαρμάκων που μειώνουν το ουρικό οξύ, δεν έχει θέση.
Η σωστή παθολογική εξέταση έχει κομβικό ρόλο σε κάθε περίπτωση.