Nαυτία είναι το υποκειμενικό αίσθημα επικείμενου εμετού.
Παθοφυσιολογικώς, κεντρικά και περιφερικά ερεθίσματα ενεργοποιούν υποδοχείς που ευρίσκονται σε ποικίλα μέρη του σώματος, με αποτέλεσμα την δημιουργία του αισθήματος της ναυτίας. Το είδος και ο τύπος ενεργοποίησης διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση.
Για παράδειγμα την περίπτωση δυσάρεστων σκέψεων, χαρακτηριστική είναι η ενεργοποίηση κέντρων ναυτίας στον εγκεφαλικό φλοιό, στην περίπτωση μικροβιακών και μεταβολικών τοξινών η ενεργοποίηση κέντρων ναυτίας στον προμήκη, ενώ σε περιπτώσεις δυσπεψίας η διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου στην κοιλιά. Οι υποδοχείς ναυτίας αφθονούν στα κοιλιακά όργανα και στον εγκέφαλο.
Το σύμπτωμα της ναυτίας, μπορεί να είναι περιστασιακό ή να εμφανίζεται σε χρόνια βάση, κατά κρίσεις ή μόνιμα. Στην ναυτία που εμφανίζεται σε περιστασιακή βάση, ο πάσχων συχνά υποτιμά το σύμπτωμα, ενώ στην χρόνια ναυτία, το σύμπτωμα είναι βασανιστικό και συνήθως οδηγεί τον πάσχοντα στο ιατρείο.
Το σύμπτωμα της ναυτίας αναπτύσσεται στις εξής κατηγορίες παθολογικών διαταραχών και νοσημάτων:
1. ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΟΙΛΙΑ
Κάθε νόσημα και παθολογική διαταραχή που προκαλεί διαταραχή της πέψης ή της κινητικότητας του γαστρεντερικού συστήματος ή απόφραξη του εντέρου προκαλεί ναυτία. Ποικίλα μικρόβια και ιοί που προσβάλλουν την περιοχή δημιουργούν επίσης, αισθήματα ναυτίας.
Τα νοσήματα και οι παθολογικές διαταραχές της κατηγορίας, μπορεί να μην εντοπίζονται στην κοιλιά, αλλά να επηρεάζουν τα όργανα της κοιλιάς «δευτεροπαθώς». Έτσι για παράδειγμα, ναυτία, δεν προκαλούν μόνο οι γαστρεντερίτιδες, η απόφραξη λεπτού εντέρου και το ευερέθιστο έντερο, αλλά και ο διαβήτης, η σκληροδερμία και η αμυλοείδωση, που προκαλούν καθυστερημένη κένωση στομάχου.
2. ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ
Κάθε παθολογική κατάσταση που ερεθίζει τον λαβύρινθο ή άλλα εγκεφαλικά κέντρα ναυτίας ευρίσκεται στην κατηγορία αυτή. Χαρακτηριστικοί εκπρόσωποι της κατηγορίας είναι η ναυτία του ταξιδιού και ο καρκίνος εγκεφάλου.
3. ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
Χαρακτηριστικοί εκπρόσωποι της κατηγορίας είναι το έμφραγμα και η καρδιακή ανεπάρκεια.
4. ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΟΞΙΝΕΣ ΚΑΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΠΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΣΤΟ ΑΙΜΑ
Η κύηση αποτελεί ένα «φυσιολογικό» εκπρόσωπο της κατηγορίας. Ο κατάλογος των φαρμάκων, των μεταβολικών διαταραχών, των ορμονικών διαταραχών και των τοξινών που προκαλούν ναυτία είναι μακρύς (π.χ. ηπατική ανεπάρκεια, ουραιμία, αντιβίωση κ.λπ.).
5. ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
Το άγχος και η κατάθλιψη μπορεί να πυροδοτήσουν αισθήματα ναυτίας σε ευαίσθητα άτομα.
Η σωστή ιατρική εξέταση έχει ζωτική σημασία στις περιπτώσεις ναυτίας. Ο τύπος της διαταραχής σε συνδυασμό με τα ευρήματα από την ιατρική εξέταση και το ιατρικό ιστορικό κατευθύνουν την διάγνωση. Σήμερα υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία.