Η Ιατρική Επιστήμη έχει αποδείξει σήμερα, τον ζωτικό ρόλο της ετήσιας προληπτικής παθολογικής εξέτασης. Ένα μεγάλο μέρος των πρόωρων θανάτων ή της αναπηρίας που εμφανίζονται θα αποφεύγονταν, εάν οι άνθρωποι δεν αμελούσαν την ετήσια προληπτική ιατρική παθολογική εξέταση. Σήμερα ο ιατρός, κατά την ετήσια προληπτική ιατρική εξέταση, δεν αναγράφει μόνο ένα σύνολο γενικών εξετάσεων ενιαίο για όλους. Περισσότερες από 1000 ξεχωριστές δοκιμασίες, είναι διαθέσιμες στους ιατρούς προς πραγματοποίηση και έχει υπολογιστεί ότι λόγω της αλματώδους ανάπτυξης της τεχνολογίας, τουλάχιστον μία νέα δοκιμασία προστίθεται ανά εβδομάδα.
Η επιλογή των προληπτικών εξετάσεων σε κάθε άτομο χωριστά, έτσι ώστε να μην γίνεται κατάχρηση, αλλά και να μην παρακάμπτονται σωτήριοι έλεγχοι, καθώς και η εξατομικευμένη αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, έχει άμεση σχέση με την ιατρική εξέταση το λιγότερο σε ετήσια βάση και την συγκριτική αξιολόγηση διαδοχικών ευρημάτων. Για παράδειγμα, ο αριθμός των σφυγμών στον φυσιολογικό ενήλικα μέσης φυσικής κατάστασης σε ηρεμία κυμαίνεται από εξήντα έως εκατό το λεπτό. Ορισμένα άτομα ευρίσκονται λόγω ιδιοσυγκρασιακών παραγόντων στα ανώτατα ή κατώτατα όρια της φυσιολογικής αυτής διακύμανσης. Εάν όμως σε ένα άτομο ιδιοσυγκρασιακώς «βραδυσφυγμικό» ανευρεθεί σημαντική μεταβολή των σφυγμών κατά την διαδοχική παθολογική εξέταση ρουτίνας ενδέχεται αυτό να είναι πρώιμο σημείο κάποιας παθολογικής διαταραχής (π.χ. θυρεοειδοπάθειας) .
Έτσι συνοπτικά σήμερα κατά την ετήσια προληπτική εξέταση ο ιατρός:
· Διαμορφώνει εξατομικευμένους προληπτικούς ελέγχους, που ενδέχεται να περιλαμβάνουν και ειδικότερες εξετάσεις εκτός από τον γενικό έλεγχο ανάλογα με τα ευρήματα της ιατρικής εξέτασης.
· Συστήνει προγράμματα τροποποίησης καθημερινών συνηθειών, ζωτικών για την διατήρηση της υγείας, την αποτροπή της εμφάνισης των νοσηρών προδιαθέσεων, τον έγκαιρο εντοπισμό και θεραπεία σοβαρών νοσημάτων.
· Αξιολογεί τον ρυθμό της βιολογικής γήρανσης, συστήνοντας εξατομικευμένα προγράμματα αντιγήρανσης.
ΟΙ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΤΗΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ
Α. Η σημασία της σταθερότητας του προσωπικού ιατρού.
Δυστυχώς στην Ελλάδα, δεν έχει γίνει κατανοητή η αναγκαιότητα του προσωπικού ιατρού ούτε από το ευρύ κοινό, ούτε από τα ασφαλιστικά συστήματα. Το αποτέλεσμα είναι, ότι επικρατεί, η επιφανειακή και επιπόλαια αντιμετώπιση του ανθρώπινου οργανισμού με ολέθρια αποτελέσματα τόσο στην περίπτωση της πρόληψης όσο και στην περίπτωση της θεραπείας της νόσου. Οι άνθρωποι κατευθύνονται από τον ένα ιατρό στον άλλο αναλόγως καλύψεων, χρηματικών αποθεματικών ή διαθέσεων του ασφαλιστικού τους ταμείου, τα οποία τροποποιούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ενώ διάφορα καταναλωτικά πρότυπα, που προάγουν την γρήγορη κατανάλωση και αντικατάσταση των αγαθών, ασκούν ιδιάζουσα επιρροή στις συνολικότερες επιλογές ενός μεγάλου τμήματος των συνανθρώπων μας. Σήμερα η συγκριτική αξιολόγηση του οργανισμού δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση μόνο για τον καθορισμό του εξατομικευμένου ιατρικού check up, αλλά και για την εκτίμηση της βιολογικής ηλικίας του συνόλου του σώματος και των επιμέρους οργάνων, καθώς και τον σχεδιασμό παρεμβάσεων αντιγήρανσης. Ο όρος βιολογική ηλικία χρησιμοποιείται σήμερα από την ιατρική επιστήμη, για να περιγράψει την εσωτερική κατάσταση των λειτουργικών συστημάτων του οργανισμού. Λόγω ανάλογου ρυθμού γήρανσης, ένα άτομο χρονολογικής ηλικίας εξήντα ετών, μπορεί να έχει βιολογική ηλικία τριάντα ετών και αντιστρόφως. Επίσης, ένα άτομο με χρονολογική ηλικία εξήντα πέντε ετών μπορεί να έχει καρδιά πενηντάρη και εγκέφαλο ενενηντάρη.
Β. Η αξία της έκθεσης στον ιατρό όλων των προσωπικών δεδομένων υγείας.
Μην αποκρύπτετε στοιχεία από το ιατρικό ιστορικό σας, αλλά και το ιατρικό ιστορικό της οικογένειάς σας, για να εντοπιστούν τα κληρονομικά σας στίγματα. Η συνήθεια της απόκρυψης είναι αρκετά διαδεδομένη στον ελληνικό χώρο και προέρχεται κυρίως από τις εξής τρεις λανθασμένες αντιλήψεις:
1.Ότι ο ιατρός θα ανασυνθέσει μόνος του το ιατρικό σας παρελθόν. Κάθε νόσημα, που έχετε περάσει μπορεί να έχει αφήσει εμφανή ίχνη κατά την ιατρική εξέταση, μπορεί όμως και όχι. Έχει μείνει, ωστόσο, στην κυτταρική σας μνήμη και καθορίζει πολλές φορές τον τρόπο που το αμυντικό σας σύστημα και όλο το σώμα σας αντιδρά στο μέλλον και τα νοσήματα που είναι επιρρεπές. Οι συχνές πυελονεφρίτιδες που πέρασε κάποιος κατά το παρελθόν μπορεί να μην φαίνονται στην ιατρική εξέταση, αλλά να τον έχουν καταστήσει επιρρεπή σε νεφρικές βλάβες και η υπέρταση από την οποία πάσχει να απαιτεί πιο αυστηρή ρύθμιση και άλλου τύπου εργαστηριακούς ελέγχους συγκριτικώς με ένα άλλο υπερτασικό άτομο, για να αποφευχθεί η εγκατάσταση νεφρικών βλαβών.
2.Ότι μόνο οι σοβαρές παθήσεις αξίζει να αναφερθούν και ότι ο καθένας, ο οποίος δεν έχει ειδικές γνώσεις μπορεί να ιεραρχήσει τα σημαντικά από τα ασήμαντα στοιχεία του ιστορικού. Κι όμως, δεδομένα, που φαίνονται ασήμαντα μπορεί να είναι ιδιαιτέρως σημαντικά. Το σάκχαρο κατά την εγκυμοσύνη για παράδειγμα είναι ένα στοιχείο, που πολλοί από εσάς θεωρούν λεπτομέρεια. Κι όμως ασθενής σώθηκε από βαρύ εγκεφαλικό, διότι λόγω αυτού του στοιχείου και άλλων ευρημάτων κατά την κλινική εξέταση, υποβλήθηκε σε ειδικές εξετάσεις.
3.Ότι ο συνοδός είναι απαραίτητος κατά την κλινική ιατρική εξέταση, για λόγους συμπαράστασης. Οι σύζυγοι προσέρχονται μαζί, οι μητέρες με τα παιδιά τους, ο φίλος με τον φίλο και πολλά στοιχεία που είναι προσωπικά μυστικά δεν λέγονται στον ιατρό, στοιχεία σημαντικότατα, που καθορίζουν το status του οργανισμού.
Γ. Η αξία της επαναλαμβανόμενης λήψης του ιατρικού ιστορικού. Επιστημονικές στατιστικές μελέτες έχουν δείξει, ότι στοιχεία του ιατρικού ιστορικού λησμονούνται και δεν δίνονται συχνά από τον ασθενή στην πρώτη λήψη, αλλά ανασυνθέτονται στην μνήμη του πληρέστερα, όσο περισσότερες φορές καλείται να τα ανασύρει από το παρελθόν. Μην λησμονάτε να ενημερώνετε για τυχόν αλλαγές στο γενικό αίσθημα ευεξίας σας ή σε συμπτώματα, από την στιγμή της προηγούμενης εξέτασης.
Δ. Η αξία της προσκόμισης των παλαιών εξετάσεων. Είναι σημαντικό, σε κάθε ιατρική επίσκεψη, να προσκομίζετε όσο γίνεται περισσότερες και παλαιότερες εξετάσεις, από αυτές που έχετε. Ακόμη και εάν υπάρχουν αρχεία δεδομένων στο ιατρείο, είναι σημαντικό, πολλές φορές, να προσκομίζετε τα πρωτότυπα. Υπάρχει σημαντικό εύρος στις φυσιολογικές τιμές των εργαστηριακών εξετάσεων, έτσι κάθε εργαστηριακό αποτέλεσμα συγκρίνεται με προηγούμενα. Για παράδειγμα, ο αιματοκρίτης σε μία φυσιολογική γυναίκα κυμαίνεται από 36 έως 46%. Ένας οργανισμός όμως που λειτουργεί από την ηλικία των δεκαοκτώ ετών με αιματοκρίτη 46% και ξαφνικά εμφανίζει αιματοκρίτη 38%, έχει συχνότατα παθολογικό πρόβλημα ακόμα και εάν η νέα τιμή εξακολουθεί να ευρίσκεται στα φυσιολογικά πλαίσια που δίδουν τα μικροβιολογικά εργαστήρια. Ο οργανισμός επίσης αλλάζει και μία τιμή αιματοκρίτου 36% που μπορεί να είναι φυσιολογική για μια τριανταπεντάρα, μπορεί να υποκρύπτει παθολογικό πρόβλημα όταν η γυναίκα αυτή γίνει εξήντα ετών.
Ε. Η σημασία της πραγματοποίησης της ιατρικής προληπτικής εξέτασης, σε πραγματικές συνθήκες καθημερινότητας.
Αρκετά ευρήματα, που διαπιστώνονται κατά την διάρκεια οξέων νοσημάτων ή σε περίεργες συνθήκες, είναι φυσιολογικά διαταραγμένα, λόγω της αντίδρασης του οργανισμού, το αμυντικό σύστημα του οποίου, ευρίσκεται σε ιδιαίτερη δραστηριοποίηση. Εάν έχετε ξενυχτίσει την προηγούμενη της ιατρικής εξέτασης ημέρα, ενώ δεν το συνηθίζετε, αναβάλετε το προκαθορισμένο σας ραντεβού, διότι κατά την προληπτική εξέταση πρέπει να αξιολογηθεί η λειτουργία του οργανισμού, σε συνθήκες της καθημερινότητας σας. Εάν έχετε πυρετό ή νιώθετε άρρωστος, πηγαίνετε στο προκαθορισμένο σας ραντεβού για να θεραπευτείτε, αλλά μεταθέσετε το ραντεβού της ετήσιας ιατρικής προληπτικής εξέτασης.
ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΝΤΙΓΗΡΑΝΣΗΣ: ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ
Τα προγράμματα αντιγήρανσης συγκροτούνται μετά τη σωστή ιατρική εξέταση και τον καθορισμό της πραγματικής βιολογικής ηλικίας του εξεταζόμενου και στόχο έχουν τη σμίκρυνση της βιολογικής ηλικίας. Ανάλογα με το status υγείας του εξεταζόμενου περιλαμβάνουν τον σχεδιασμό διατροφικών προγραμμάτων ενίσχυσης των κυττάρων, εντοπισμό και αποκατάσταση αρχόμενων παθολογικών διαταραχών, χορήγηση λειτουργικών τροφίμων και συμπληρωμάτων, χορήγηση ειδικών φαρμάκων.