Η διαδικασία διατήρησης της θερμοκρασίας του σώματος, ανεξάρτητα από τις συνθήκες της θερμοκρασίας, που επικρατούν στο περιβάλλον, είναι σημαντική στο ανθρώπινο σώμα και υπάρχουν πολυάριθμοι ομοιοστατικοί μηχανισμοί, που το επιτυγχάνουν όπως είναι το ρίγος κατά την έκθεση στο κρύο και η εφίδρωση σε συνθήκες καύσωνα.
Ο πυρετός ορίζεται ως θερμοκρασία άνω του 37,2 κατά τις πρωινές ώρες και ως θερμοκρασία άνω του 37,7 κατά τις απογευματινές ώρες από το στόμα, όπως μετράται με ειδικά θερμόμετρα στόματος.
Η φυσιολογική ημερήσια διακύμανση είναι 0.5-1 βαθμός Κελσίου. Οι θερμοκρασίες στη μασχάλη είναι κατά μισό βαθμό χαμηλότερες από τις προαναφερόμενες, στο στόμα. Η παθολογική αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος που δεν υπερβαίνει όμως το 37,5, είναι γνωστή ως δεκατικός πυρετός. Οι θερμοκρασίες αυτές είναι μέσες θερμοκρασίες αναφοράς και αφορούν νέα ενήλικα υγιή άτομα. Όσο μεγαλώνει η ηλικία, μειώνεται η ικανότητα αύξησης της θερμοκρασίας του σώματος. Η κύηση, η λήψη φαρμάκων, ορισμένα χρόνια νοσήματα, ιδιοσυγκρασιακοί παράγοντες, επηρεάζουν την θερμοκρασία του σώματος. Έτσι παθολογική αύξηση της θερμοκρασίας ορίζεται κάθε αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος που σταθερά υπερβαίνει τις συνήθεις θερμοκρασίες ενός οργανισμού.
Κατά την διάρκεια του Χειμώνα, οπότε επικρατούν χαμηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος ο πυρετός οφείλεται συνήθως σε λοιμώδη νοσήματα. Σπανιότερα είναι αποτέλεσμα άλλων παθολογικών καταστάσεων όπως καρκινωμάτων, λήψης φαρμάκων ή χρήσης ουσιών, όπως αμφεταμινών, κοκαΐνης, λυσεργικού οξέως, σαλικυλικών, λιθίου, αντιχολινεργικών, συμπαθητικομιμητικών, τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών, αναστολέων ΜΑΟ, υπερθυρεοειδισμού, φαιοχρωμοκυτώματος, εγκεφαλικών βλαβών.
Στη περίπτωση των λοιμωδών νοσημάτων, ο πυρετός, είναι συστατικό στοιχείο ενός αμυντικού συστήματος, το οποίο αμύνεται με επάρκεια. Κατά την διάρκεια μιας λοίμωξης εκλύονται πυρετογόνα, με άμεσο αποτέλεσμα την εκκίνηση της διαδικασίας ρύθμισης της κεντρικής θερμοκρασίας σε υψηλότερα επίπεδα από τον υποθάλαμο. Στην παθογένεση του πυρετού στα λοιμώδη νοσήματα, σημαντικό ρόλο έχουν μικρές πρωτεΐνες, που ονομάζονται κυτοκίνες. Οι κυτοκίνες όπως είναι οι ιντερλευκίνες, η ιντερφερόνη α και ο παράγοντας νέκρωσης όγκων (TNF) ρυθμίζουν ανοσιακές και αιμοποιητικές διεργασίες και εκλύονται κατά την διάρκεια φλεγμονών.
Tί πρέπει να γνωρίζετε για τον πυρετό επιπροσθέτως:
· Περιπτώσεις πυρετού που επιβάλλουν επείγουσα ιατρική αξιολόγηση, είναι ο υψηλός πυρετός, ο πυρετός που εκδηλώνεται σε υψηλές περιβαλλοντικές θερμοκρασίες, ο πυρετός που δεν ανταποκρίνεται σε αντιπυρετικά, ο πυρετός που συνοδεύεται από δυσχέρεια αναπνοής, κεφαλαλγία, έμετο, ή εξάνθημα, ο πυρετός που ενώ είναι σε βελτίωση επιδεινώνεται, ο παρατεινόμενος πυρετός πάνω από τετραήμερο, ο πυρετός που συνοδεύεται από επίμονο ρίγος. Ειδικές περιπτώσεις εμπύρετων συνδρόμων ενδέχεται να οδηγήσουν στον θάνατο, εάν δεν αντιμετωπιστούν ή δεν διερευνηθούν άμεσα. Στις περιπτώσεις αυτές επιβάλλεται νοσηλεία.
· Τα ηλικιωμένα άτομα καθώς και τα άτομα που εξαιτίας συμπαρομαρτούντων νοσημάτων, εμφανίζουν πτώση του ανοσοποιητικού συστήματος, ενδέχεται να μην εμφανίσουν πυρετό ακόμη και κατά την διάρκεια σοβαρών λοιμώξεων και πρέπει να ευρίσκονται σε στενή παρακολούθηση κατά την διάρκεια των λοιμωδών νοσημάτων.
· Τα χλιαρά μπάνια, τα ψυχρά επιθέματα, τα αντιπυρετικά ελέγχουν τον πυρετό. Οι έγκυες, οι θηλάζουσες, τα παιδιά και οι έφηβοι δεν πρέπει να λαμβάνουν ως αντιπυρετικό την ασπιρίνη για τον έλεγχο του πυρετού, για να αποφευχθεί ένα σπάνιο και επικίνδυνο σύνδρομο, το σύνδρομο REYE. Κατά την διάρκεια του πυρετού συνιστάται αποφυγή υπερκόπωσης, αποφυγή ενεργητικού και παθητικού καπνίσματος, ελαφρά διατροφή και άφθονα υγρά μακράν των γευμάτων, αποφυγή φαρμάκων που καταστέλλουν τον βήχα.