Η σωστή λειτουργία του δέρματος, των αρθρώσεων, των νεύρων, των μυών και των ιστών του σώματος που εντοπίζονται στα άνω άκρα είναι απαραίτητα για να υπάρξει φυσιολογική αίσθηση. Το μούδιασμα στα χέρια είναι παθολογικό σύμπτωμα που συχνά εμποδίζει τον ασθενή να πραγματοποιήσει συνήθεις δραστηριότητες προκαλώντας μια δυσάρεστη αίσθηση σε ένα ή περισσότερα δάχτυλα.
Το μούδιασμα μπορεί να είναι ετερόπλευρο ή αμφοτερόπλευρο, μπορεί να είναι τοπικό ή να επεκτείνεται, να συνοδεύεται από μυρμηγκιάσματα στη σύστοιχη περιοχή ή κάψιμο ή τσούξιμο ή αίσθηση επαφής με βελόνες ή καρφίτσες, να εμφανίζεται οξέως ή να έχει χρόνιο χαρακτήρα. Το χρόνιο μούδιασμα των χεριών είναι από τις πιο συχνές αιτίες της αδυναμίας των άνω άκρων που όταν είναι σοβαράς μορφής, οδηγεί σε πρόωρη συνταξιοδότηση νέα άτομα με σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις για το σύνολο της ζωής τους.
Παρά το γεγονός ότι παροδικά συμπτώματα, μπορεί να εμφανιστούν σε φυσιολογικά άτομα μετά από έκθεση σε πολύ έντονο ψύχος, μετά από παρατεταμένη μηχανική παρακώλυση της ροής του αίματος, (π.χ. όταν πιέζεται το χέρι από σφιχτό περιβραχιόνιο) ή λόγω άγχους, παθολογικά νοσήματα που προκαλούν αλλοίωση της σύστασης των ιστών, κακή αιμάτωση της περιοχής του σώματος όπου εμφανίζονται τα συμπτώματα, μείωση της ποιότητας του αίματος που αρδεύει το σώμα ή νευρολογικές βλάβες πρέπει να αποκλειστούν. Όργανα που δεν εντοπίζονται στα άνω άκρα μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα από τα χέρια λόγω γειτνίασης των ιστών ή αντιδραστικού ερεθισμού. Το φαινόμενο κλασσικά συμβαίνει σε ορισμένες περιπτώσεις εμφράγματος του μυοκαρδίου όπου το μούδιασμα του αριστερού άνω άκρου είναι συχνό σύμπτωμα. Επίσης το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο έχει συχνά ως αρχικό σύμπτωμα το μούδιασμα ή το κάψιμο στην περιοχή του σώματος, στην οποία διανέμονται οι νευρικές ίνες που αντιστοιχούν στην περιοχή του εγκεφάλου που θίγεται.
Συστηματικά και τοπικά νοσήματα που προκαλούν μούδιασμα στα άκρα επίσης είναι:
· Ο διαβήτης
· Ο αλκοολισμός
· Η περιφερική νευροπάθεια
· Η ανεπάρκεια βιταμινών
· Οι ορμονικές διαταραχές
· Τα τραύματα της σπονδυλικής στήλης
· Η αγγειίτιδα
· Το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα
· Το σύνδρομο Guillain-Barre
· Σπάνια λοιμώδη νοσήματα όπως το AIDS
· Η πολλαπλή σκλήρυνση
· Παρανεοπλασματικά σύνδρομα
· Η αμυλοείδωση
· Το σύνδρομο Raynaud
· Τα ψυχιατρικά νοσήματα
Εάν το σύμπτωμα είναι πρωτοεμφανιζόμενο η ιατρική εξέταση δεν πρέπει να αναβάλλεται ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ασθενείς υψηλού κινδύνου για αποφράξεις αρτηριών όπως διαβητικούς παχύσαρκους χρόνιους καπνιστές υπερτασικούς πάσχοντες από μεταβολικό σύνδρομο στεφανιαίους ασθενείς, προς αποκλεισμό επικείμενου εμφράγματος μυοκαρδίου ή εξελισσόμενου αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.
ΣΥΝΔΡΟΜΟ Raynaud: Το πιο κοινό οργανικό αίτιο χρόνιων επεισοδίων μουδιάσματος σε νεαρή ηλικία
Πρόκειται για αγγειοσυσπαστική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από μεταβολή του χρώματος των δακτύλων μετά από έκθεση σε κρύο ή μετά από συναισθηματική φόρτιση. Οι διαταραχές μπορεί να περιορίζονται σε ένα δάκτυλο, λίγα δάκτυλα ή να περιλαμβάνουν όλο το χέρι. Σπάνια αφορούν το άκρο πόδι. Τα δάκτυλα εμφανίζουν ωχρότητα κατά την έκθεση σε κρύο περιβάλλον, φαινόμενο που οδηγεί σε προοδευτική ανάπτυξη κυάνωσης, λόγω κακής αιμάτωσης. Κατά την επαναθέρμανση η εμφάνιση ερυθρότητας είναι συχνή. Κακουχία, οίδημα με εντύπωμα, μούδιασμα, συνοδεύουν πολλές φορές την αλλαγή χρώματος. Μεταξύ των επεισοδίων τα άκρα μπορεί να είναι απόλυτα φυσιολογικά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η νόσος μπορεί να οδηγήσει σε γάγγραινα δακτύλων, λόγω κακής αιμάτωσης.
ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ
1. Καλοήθης ιδιοπαθής νόσος RAYNAUD. Η επίπτωση της νόσου υπολογίζεται στο 10% του πληθυσμού. Πολλοί παράγοντες συντελούν στην πυροδότηση της νόσου (π.χ. ανωμαλία συμπαθητικού νευρικού συστήματος, αύξηση αδρενεργικών υποδοχέων).
2. Δευτεροπαθές RAYNAUD. Το δευτεροπαθές σύνδρομο προκαλείται από υποκείμενα νοσήματα και παθολογικές καταστάσεις με διαφορετικό παθοφυσιολογικό μηχανισμό, σε κάθε περίπτωση. Ο κατάλογος είναι μακρύς. Αυτοάνοσα νοσήματα, αγγειακές βλάβες, ενδοκρινικά νοσήματα, το σύνδρομο θωρακικής εξόδου, το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, νευρολογικές βλάβες και παρενέργειες φαρμάκων είναι χαρακτηριστικά νοσήματα και καταστάσεις που προκαλούν δευτεροπαθές RAYNAUD.