Οι υποδοχείς της γεύσης ευρίσκονται στους γευστικούς κάλυκες, που εντοπίζονται στην γλώσσα, την υπερώα, την επιγλωττίδα, τον οισοφάγο, τον λάρυγγα. Η αίσθηση της γεύσης εξυπηρετείται με τα προσωπικά, γλωσσοφαρυγγικά, πνευμονογαστρικά νεύρα. Οι κεντρικές συνδέσεις των νεύρων καταλήγουν στο στέλεχος του εγκεφάλου, στον πυρήνα της μονήρους δεσμίδας. Πολυάριθμες νευρικές οδοί συνδέονται με την γέφυρα, τη νήσο REIL, τον φλοιό, τον θάλαμο, τον πρόσθιο εγκέφαλο, τον υποθάλαμο, την ανώνυμη ταινία, τον κεντρικό πυρήνα της αμυγδαλής, την τελική ταινία.
Οι διαταραχές της αίσθησης της γεύσης προκαλούνται από παθολογικές καταστάσεις που εμποδίζουν την πρόσβαση της ουσίας στα υποδεκτικά κύτταρα του γευστικού κάλυκα (απώλεια μεταφοράς), ή προκαλούν βλάβη στα υποδεκτικά κύτταρα αυτά καθαυτά (αισθητηριακή απώλεια) ή βλάβη στα νεύρα και στις γευστικές οδούς (νευρική απώλεια). Νοσήματα και παράγοντες που προκαλούν διαταραχές γεύσης λόγω απώλειας μεταφοράς είναι τα φάρμακα, τα βαρέα μέταλλα, η ξηροστομία κλπ., νοσήματα και παράγοντες που προκαλούν διαταραχές γεύσης λόγω αισθητηριακής απώλειας είναι το γήρας, λοιμώξεις, ενδοκρινικά νοσήματα κλπ., νοσήματα και παράγοντες που προκαλούν διαταραχές γεύσης λόγω νευρικής απώλειας είναι τα ψυχιατρικά νοσήματα οι μεταβολικές διαταραχές, τα τραύματα, οι λοιμώξεις, ο καρκίνος κλπ. Οι μηχανισμοί είναι μεικτοί σε ορισμένες παθολογικές περιπτώσεις. Ορισμένοι τοξικοί παράγοντες της καθημερινότητας, όπως το κάπνισμα προκαλούν αλλοιώσεις στην γευστική ετοιμότητα του σώματος.
Οι διαταραχές γεύσης περιλαμβάνουν:
· Τη μειωμένη αίσθηση γεύσης: Ο ασθενής έχει κανονικά αισθήματα γεύσης αλλά ανταποκρίνεται μειωμένα στα γευστικά ερεθίσματα, επί παραδείγματι δεν αισθάνεται την αλμυρή γεύση.
· Την διαστροφή της γεύσης: Ο ασθενής έχει αισθήματα γεύσης αλλά η ποιότητά τους δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, επί παραδείγματι νιώθει το αλμυρό ως ξινό.
· Την ύπαρξη αναίτιων γευστικών αισθημάτων: Ο ασθενής έχει μονίμως αίσθημα γεύσης χωρίς γευστικό ερέθισμα, επί παραδείγματι νιώθει μόνιμη πικράδα στο στόμα χωρίς να έχει στο στόμα του κάτι πικρό.
Η πικρίλα στόματος είναι από την πιο κοινή διαταραχή γεύσης που μειώνει το επίπεδο ζωής του πάσχοντος από διαταραχή γεύσης. Μπορεί να είναι μόνιμη, διαλείπουσα, να εμφανίζεται με συγκεκριμένο εκλυτικό αίτιο (π.χ. φαγητό) να εμφανίζεται μόνο κατά την ημέρα ή τη νύχτα.
Τα κύρια νοσήματα που προκαλούν πικρίλα στόματος είναι τοπικές παθήσεις στόματος οδοντιατρικές παθήσεις, νοσήματα ή παθολογικές καταστάσεις που αλλάζουν την ποιότητα των σωματικών υγρών του στόματος και προβλήματα γαστρεντερικού συστήματος.
Τι πρέπει επιπρόσθετα να γνωρίζετε εσείς, που εμφανίζετε διαταραχή γεύσης:
· Το μπούκωμα και η ρινική συμφόρηση είναι οι πιο κοινοί παράγοντες που διαταράσσουν τη σωστή αίσθηση της γεύσης. Οι κοινές ιώσεις προκαλούν παροδική διαταραχή όσφρησης και γεύσης.
· Ορισμένα φάρμακα προκαλούν ως παρενέργεια διαταραχή γεύσης με προεξάρχον σύμπτωμα την ξινίλα ή την πικρίλα. Η κατάχρηση αντιβιοτικών, προκαλεί δυσλειτουργία της γεύσης, λόγω υπερβολικής ανάπτυξης μυκήτων.
· Βουρτσίζετε και καθαρίζετε με επιμέλεια σε καθημερινή βάση το στόμα σας. Η κακή υγιεινή των δοντιών μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς την γεύση.
· Εάν η διαταραχή επιμένει, η σωστή παθολογική εξέταση είναι επιβεβλημένη.
· Η εργαστηριακή διερεύνηση των διαταραχών της γεύσης γίνεται με γενικές ή ειδικές εξετάσεις ενώ η θεραπεία διαφοροποιείται ανάλογα με το αίτιο.