Εάν δεν έχετε πειστεί ακόμα να ξεκινήσετε τη συστηματική άσκηση, η επιστήμη έχει να σας παρουσιάσει ένα ακόμα ισχυρό επιχείρημα που ακούει στο όνομα «ιρισίνη»

Πρόκειται περί ορμόνης, που απομονώθηκε πρόσφατα και χρωστάει το όνομά της στην αρχαία ελληνική θεότητα, Ίριδα, αγγελιοφόρου των θεών, λόγω της ιδιότητας που έχει ως αγγελιοφόρου των μυϊκών κυττάρων.

Όμως ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή…
Η γνώση για την ύπαρξη καφέ λιποκυττάρων, εκτός από λευκά, υπήρχε στην επιστημονική κοινότητα τα τελευταία 20 χρόνια, η επικρατούσα αντίληψη όμως ήταν ότι παρουσιάζει μικρό ή και καθόλου ενδιαφέρον στους ενήλικες ανθρώπους, καθώς είχε παρατηρηθεί μόνο σε μικρά θηλαστικά και βρέφη. Όταν όμως εντοπίστηκαν «εστίες» καφέ λίπους στους ενήλικες, τα δεδομένα άλλαξαν.

Τι όμως είναι αυτό που κάνει τα καφέ λιποκύτταρα τόσο ιδιαίτερα Μα το γεγονός ότι έχουν την ιδιότητα να παράγουν χημική ενέργεια, και όχι να αποθηκεύουν ενέργεια, όπως συμβαίνει στα λευκά. Με τη διαφορά ότι η ενέργεια που παράγουν δεν είναι «λειτουργική». Δεν έχει τη μορφή του ΑΤΡ, του ενεργειακού «νομίσματος» δηλαδή, που χρησιμοποιούν οι οργανισμοί για τις λειτουργίες τους, όπως γίνεται στου μύες, αλλά της θερμότητας, η οποία απελευθερώνεται στους γύρω ιστούς.

Η ενεργοποίηση των καφέ λιποκυττάρων γίνεται σε χαμηλές θερμοκρασίες, πριν την έναρξη του τρέμουλου, με σκοπό να προστατεύσουν τον οργανισμό από την υποθερμία. Το σημαντικό όμως είναι πως για να παράγουν την ενέργεια, έστω και με τη μορφή θερμότητας, διασπούν το συμβατικό λευκό λίπος. Κι αυτό είναι που κάνει το καφέ λίπος υποψήφιο μέσο αντιμετώπισης της μάστιγας της εποχής, που ακούει στο όνομα «παχυσαρκία».

Η ποσότητα του καφέ λίπους φαίνεται να διαφέρει από άτομο σε άτομο, και έχει άμεση σχέση τόσο με τη σωματική σύσταση, όσο και με την ηλικία του ατόμου, ενώ είναι αυστηρά εντοπισμένο στην περιοχή της κλείδας και αμφίπλευρα της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Στην πορεία των ερευνών όμως, η ερευνητική ομάδα του καθηγητή Bruce Spiegelman, του Harvard Medical School, διαπίστωσε ότι υπό ορισμένες προϋποθέσεις εμφανίζονται καφετιές «κουκίδες» στο λευκό λίπος, ανεξάρτητα από την τοποθεσία του.

Έτσι ανακάλυψαν την ύπαρξη των «φαιών» (beige ή bright κατ’ άλλους) λιποκυττάρων. Τα φαιά λιποκύτταρα έχουν όλα τα χαρακτηριστικά των καφέ, με την διαφορά ότι δεν έχουν τους ίδιους «προγόνους». Δηλαδή, ενώ τα καφέ λιποκύτταρα έχουν «γεννηθεί» καφέ, άρα δύσκολα μπορούμε να παρέμβουμε για να αυξήσουμε το ποσοστό τους, τα φαιά έχουν υπάρξει λευκά, πριν γίνουν φαιά.

Χρησιμοποιώντας, μάλιστα, γενετικά ανασυνδυασμένα πειραματόζωα έδειξαν ότι, όταν αυξάνει το ποσοστό των φαιών λιποκυττάρων εξισορροπείται το μεταβολικό προφίλ. Δηλαδή, ο οργανισμός μεταβολίζει πιο εύκολα το λίπος, και η διάσπαση της γλυκόζης είναι πιο ομαλή. Άρα, αν υπάρχει τρόπος να κάνουμε το λίπος μας περισσότερο φαιό, μπορεί να γίνει σύμμαχός μας στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας και όλων των λοιπόν συμπτωμάτων που αποτελούν το γνωστό «μεταβολικό σύνδρομο».

Και εδώ έρχεται η σειρά της ιρισίνης …
Η ιρισίνη εκκρίνετε από τους μύες όλων των θηλαστικών, με την επίδραση της άσκησης, και συγκεκριμένα της αερόβιας άσκησης μέτριας έως υψηλής έντασης. Ο ρόλος της ιρισίνης δεν είναι να μετατρέψει λευκά λιποκύτταρα σε φαιά. Αυτό είναι δουλειά μια άλλης πρωτεΐνης, του παράγοντα PGC -1 (peroxisome gamma coactivator -1), που επίσης εκκρίνεται από τα (ερυθρά κυρίως) μυϊκά κύτταρα και μεταφέρεται με τη βοήθεια της ιρισίνης στο λιπώδη ιστό. Αυτό που κάνει, όμως, η ιρισίνη, είναι να ενεργοποιήσει στα φαιά λιποκύτταρα την ικανότητα για διάσπαση του λίπος προς παραγωγή θερμότητας.
    

Δεν ξέρουμε ακόμα ποίοι άλλοι βιογενετικοί παράγοντες μπορεί να επηρεάζουν την δράση της ιρισίνης, ή πόσο «ευαίσθητος» είναι ο οργανισμός μας σε αυτήν. Όπως δεν ξέρουμε και ποια είναι η «καταγωγή» των φαιών λιποκυττάρων, καθώς δεν μετασχηματίζονται όλα τα λευκά λιποκύτταρα, παρά μόνο κάποια από αυτά. Το χαρακτηριστικό πάντως της ιρισίνης είναι ότι είναι κατά 100% ίδια σε όλα τα θηλαστικά, γεγονός που συνηγορεί σε υψηλό βαθμό εξελικτικής και λειτουργικής σταθερότητας.

Μερικά ακόμα ενδιαφέροντα στοιχεία για την ιρισίνη είναι πως:

    Βελτιώνει τις γνωστικές λειτουργίες του εγκεφάλου και προστατεύει τα εγκεφαλικά κύτταρα από εκφυλισμό. Η αύξηση του επιπέδου της ιρισίνης στον εγκέφαλο έχει βρεθεί να αυξάνει την αναγέννηση των νευρικών κυττάρων («Νους υγιής εν σώματι υγιή» που λέγαμε;)
    Προστατεύει τα κύτταρα από πρόωρη γήρανση. Οι τελευταίες έρευνες του Aston Research Centre for Healthy Ageing, δείχνουν ότι άνθρωποι που έχουν υψηλότερη συγκέντρωση ιρισίνης στο αίμα, εμφανίζονται «βιολογικά νεότεροι» συγκριτικά με συνομηλίκους τους, που έχουν χαμηλότερα επίπεδα της ορμόνης.
    Έχει διαφορετική αντίδραση στα δύο φύλα. Σε πρόσφατη έρευνα η διαλειματική άσκηση με σπριντ για 3 εβδομάδες είχε σαν αποτέλεσμα αύξηση της ιρισίνης στις γυναίκες όχι όμως και στους άνδρες.

Η ανακάλυψη της ιρισίνης, όπως είναι φυσικό, έχει πυροδοτήσει έναν αγώνα δρόμου στις φαρμακοβιομηχανίες, για την παρασκευή φαρμακευτικού σκευάσματος με την τεχνητή μορφή της. Και ενώ, πράγματι, ένα χάπι ιρισίνης θα μπορούσε να αποδειχτεί ευεργετικό για την πρόληψη παθολογικών καταστάσεων, σε άτομα που δεν μπορούν να ασκηθούν, δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει υποκατάστατο της άσκησης. Ο λόγος είναι απλός: η ιρισίνη δεν έχει καμία επίδραση στο μυϊκό ιστό, κατά συνέπεια δεν μπορεί να κάνει τους μύες δυνατότερους και τα οστά πιο γερά. Πέρα φυσικά από το γεγονός ότι δεν ξέρουμε τις παρενέργειες που θα μπορούσε να έχει η τεχνητή προσθήκη της στις υπόλοιπες λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού.

Όμως η ανακάλυψη της ιρισίνης έχει προσθέσει άλλο ένα ισχυρό κίνητρο για την υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής, που να έχει την άσκηση ως καθημερινή προτεραιότητα. Αν λοιπόν δεν έχετε κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα υγείας που να σας απαγορεύει την φυσική δραστηριότητα, ενδώστε στην πρωταρχική ανάγκη του οργανισμού σας για κίνηση, και βιώστε τις επιδράσεις της ιρισίνης στο σώμα σας, στην πιο γνήσια μορφή της!

Πηγή : http://fitnet.gr/