Γνωστό από την αρχαιότητα ως διπυρίτης άρτος, το παξιμάδι σημάδεψε τον ελληνικό διατροφικό πολιτισμό άλλοτε ως είδος καθημερινής ανάγκης και άλλοτε ως είδος πολυτελείας. Μελετητές του περίφημου μινωικού πολιτισμού υποστηρίζουν ότι οι Κρητικοί που έζησαν τη δεύτερη χιλιετία προ Χριστού χρησιμοποιούσαν ήδη το παξιμάδι στη διατροφή τους.

Οι Βυζαντινοί πίστευαν ότι ήταν δημιούργημα ενός σπουδαίου γαστρονόμου, του Πάξαμου που έζησε στα ρωμαϊκά χρόνια. Δεν είναι όμως γνωστό αν και κατά πόσον συνέβαλε στην εξέλιξη της αρτοποιίας. Σύμφωνα με τις ιστορικές πληροφορίες, το παξιμάδι ταυτίστηκε με τη διατροφή των Κρητικών, κυρίως των πληθυσμών της υπαίθρου και αποτελεί απαραίτητο συστατικό της φημισμένης κρητικής διατροφής. Ψωμί των αγροτών, των βοσκών και των ναυτικών της Κρήτης αγαπήθηκε και αναπτυχτήκαν σπουδαίες τεχνικές παραγωγής του επειδή κάλυπτε τις κοινωνικές αναγκαιότητες οι οποίες επικράτησαν στο νησί για πολλούς αιώνες.

Επειδή διατηρείται για πολύ χρόνο χωρίς να αλλοιώνεται η ποιότητα του, καθιερώθηκε ως καθημερινό ψωμί τω οικογενειών που δεν μπορούσαν να ζυμώσουν. Οι βοσκοί και οι ναυτικοί που ήταν αναγκασμένοι να απουσιάζουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα από τα σπίτια τους έπρεπε να ήταν εφοδιασμένοι με το παξιμάδι τους. Για να καλύψουν τις ανάγκες των ναυτικών οι αστικοί φούρνοι της Κρήτης παρασκεύαζαν εξαιρετικής ποιότητας παξιμάδι από τα χρόνια της Ενετοκρατίας. Επομένως το κρητικό παξιμάδι μπορεί να θεωρηθεί ως ένα από τα αρχαιότερα «τυποποιημένα» προϊόντα διατροφής.

Ψωμί ή παξιμάδι;
Μπορεί από πολλούς να θεωρείται διαιτητικό, όμως το παξιμάδι ουσιαστικά προέρχεται από αφυδατωμένο ψωμί, συνεπώς χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην ποσότητα που καταναλώνουμε. Αρκετοί κάνουν το λάθος να αντικαθιστούν τη μία φέτα ψωμί με ένα ολόκληρο παξιμάδι, όμως στην πραγματικότητα με μία φέτα ψωμί ισοδυναμούν μόνο 20γρ παξιμάδι, το οποίο περιέχει 80 θερμίδες (15γρ υδατάνθρακες, 3γρ πρωτεϊνών και 0-1γρ λίπους). Μάλιστα, ο κλασσικός ντάκος ζυγίζει περίπου 60-70γρ και περιέχει από 240 έως και 280 θερμίδες!

Πρόταση σερβιρίσματος και διατροφική αξία
Υλικά: 1 ντάκος (60), 1 ψιλοκομμένη ντομάτα, 60γρ φέτα τριμμένη, 2 κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο, αλάτι, ρίγανη.
Η κλασσική παραδοσιακή συνταγή προσδίδει 666 θερμίδες (48γρ υδατανθράκων, 18γρ πρωτεϊνών και 44γρ λίπους) και αποτελεί ένα ισορροπημένο γεύμα, καθώς περιέχει όλες τις ομάδες μακροθρεπτικών συστατικών (λίπη, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες), καθώς επίσης φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά (β-καροτένιο), λυκοπένιο βιταμίνες C, E & B12, ασβέστιο και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα.

Light version tips
Για να κάνετε το πιάτο σας πιο «ελαφρύ» μπορείτε να μειώσετε την ποσότητα του ελαιολάδου στο μισό (1 κουταλιά της σούπας) και να αντικαταστήσετε την φέτα με λευκό τυρί τύπου φέτα χαμηλών λιπαρών ή τυρί cottage και να κερδίσετε από 180 έως και 240 θερμίδες!

* Το ιστορικό μέρος προέρχεται από το βιβλίο «Το ψωμί των Ελλήνων και τα γλυκίσματα της λαϊκής μας παράδοσης» Νίκος & Μαρία Ψιλάκη, Εκδόσεις Καρμάνωρ.

Πηγή : http://www.nutrimed.gr