Τα αφροδίσια νοσήματα είναι νοσήματα που μεταδίδονται κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής. Τρόποι μετάδοσης εκτός της σεξουαλικής επαφής έχουν περιγραφεί (π.χ. μολυσμένες βελόνες, μετάδοση από τη μητέρα στο νεογνό), αλλά ο ρόλος τους είναι δευτερεύων, στην παγκόσμια εξάπλωση των αφροδίσιων νοσημάτων.
Παθογόνα που μεταδίδονται κυρίως με σεξουαλική επαφή στον άνθρωπο είναι η Neisseria Gonorrhea, τα χλαμύδια trachomatis, το treponema pallidum, o haemophilus ducreyi, το calymmatobacterium granulomatis, το ureaplasma uralyticum, ο ιός του aids, o ανθρώπινος λεμφοτρόπος ιός Τ κυττάρων τύπου Ι, ο ιός του απλού έρπητα τύπου 2, ο ιός των θηλωμάτων του ανθρώπου, ο ιός της ηπατίτιδας Β, ο ιός της μολυσματικής τέρμινθας, η trichomonas vaginalis, η phthirus pubis. Παθογόνα που μεταδίδονται δευτερευόντως με σεξουαλική επαφή είναι το mycoplasma hominis, το mycoplasma genitalium, η gardnerella vaginalis, ο streptococcus ομάδας Β, το mobiluncus spp, helicobacter cinaedi, helicobacter fennelliae, η candida albicans, η sarcoptes scabiei, ο μεγαλοκυτταροιός, ο ανθρώπινος λεμφοτρόπος ιός Τ κυττάρων τύπου ΙΙ, οι ιοί ηπατίτιδας δ και c, ο ιός του απλού έρπητα τύπου Ι, ο ιός Epstein Barr, o ανθρώπινος ερπητοιός τύπου Β.
Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα είναι, παγκοσμίως, τα συνηθέστερα λοιμώδη νοσήματα, που προκαλούν επικίνδυνες επιπλοκές. Σήμερα οι λοιμώξεις από τον απλό έρπητα προκαλούν τα περισσότερα έλκη γεννητικών οργάνων σε όλο τον κόσμο, ο ιός του aids έχει γίνει η κύρια αιτία θανάτου σε αρκετές αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ ο ογκογόνος ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων και ο ιός της ηπατίτιδας Β αποτελούν σημαντικές αιτίες αντίστοιχα του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και του ήπατος.
Η κλινική εικόνα από το σεξουαλικώς μεταδιδόμενο εξαρτάται από το είδος του παθογόνου και την αντίσταση του οργανισμού. Αρκετά από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα δεν έχει κανένα σύμπτωμα στα πρώτα στάδια, γεγονός που καθιστά τους προληπτικούς ελέγχους σε ομάδες υψηλού κινδύνου ύψιστης σημασίας. Τα πιο σημαντικά αφροδίσια νοσήματα είναι:
1. H βλεννόρροια
Η βλεννόρροια οφείλεται στη neisseria gonorrhoeae, που είναι gram αρνητικός μη σπορογόνος μικροοργανισμός. Η υψηλή επίπτωση της βλεννόρροιας σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου, η αύξηση των κρουσμάτων σε νεαρές ηλικίες σε πολλές περιοχές της Ευρώπης, η αύξηση της ανθεκτικότητας του γονόκοκκου σε αντιβιοτικά και η έλλειψη συμπτωμάτων σε αρκετούς ασθενείς, οι οποίοι δρουν ως δεξαμενή της νόσου, έχει καταστήσει την βλεννόρροια σημαντικό πρόβλημα της δημόσιας υγείας, παρά τον έλεγχο της νόσου σε πολλές αναπτυγμένες χώρες κατά τον εικοστό πρώτο αιώνα.
Όταν ο γονόκοκκος προσβάλλει τον οργανισμό μετά τη μολυσματική ερωτική συνεύρεση, εγκαθίσταται σε σημεία του οργανισμού που έχουν σχέση με τις πύλες εισόδου. Προοδευτικά μπορεί να εισέλθει την κυκλοφορία και να γίνει διασπορά του γονόκοκκου σε διάφορα όργανα μέσω του αίματος.
Συμπτώματα από την εγκατάσταση του γονόκοκκου στις πύλες εισόδου δεν υπάρχουν πάντοτε. Εάν η θέση της αρχικής προσβολής είναι τα γεννητικά όργανα (επί κολπικής συνουσίας) παρουσιάζεται τσούξιμο, συχνουρία έκκριμα από την ουρήθρα ή από τον κόλπο (σε γυναίκες), εάν η θέση της προσβολής είναι ο πρωκτός (επί πρωκτικής συνουσίας) αναπτύσσεται πρωκτίτιδα με πόνο κνησμό έκκριμα πρωκτού, εάν είναι ο φάρυγγας (επί στοματικής συνουσίας) αναπτύσσεται φαρυγγίτιδα με πόνο στο λαιμό. Η γονόρροια των οφθαλμών οφείλεται σε ενοφθαλμισμό των οφθαλμών από προσβεβλημένα γεννητικά όργανα, με αποτέλεσμα την εμφάνιση πρηξίματος των οφθαλμών με πύο.
Η περίοδος επώασης συνήθως είναι δύο με δεκατέσσερις ημέρες.
Σε διάσπαρτη γονοκοκκική λοίμωξη, υπάρχει άνοδος της θερμοκρασίας του σώματος, δερματικές αλλοιώσεις, αρθραλγίες, ενώ επιπλοκές όπως γονοκοκκική ενδοκαρδίτιδα και μηνιγγίτιδα ενδέχεται να εμφανιστούν.
Η στειρότητα και η προστατίτιδα αποτελούν τοπικές επιπλοκές των γονοκοκκικών λοιμώξεων.
Σήμερα υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία, που περιλαμβάνει την χορήγηση ειδικής αντιβιοτικής αγωγής, η διάρκεια και το είδος της οποίας καθορίζονται από το είδος του γονόκοκκου (αντοχή σε αντιβιοτικά), την θέση της προσβολής και την αντίσταση του οργανισμού. Οι σεξουαλικοί σύντροφοι πρέπει επίσης να θεραπεύονται.
2. Η σύφιλη
Η σύφιλη είναι χρόνια συστηματική λοίμωξη που προκαλείται από το treponema pallidum, μία σπειροχαίτη που μεταδίδεται κυρίως σεξουαλικώς και έχει περίοδο επώασης κατά μέσο όρο τρεις εβδομάδες. Η σύφιλη είναι σημαντικό πρόβλημα παγκοσμίως, με υψηλό αριθμό κρουσμάτων κατά τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη.
Στην θέση της προσβολής μετά την περίοδο επώασης εμφανίζεται η πρωτοπαθής βλάβη, που παραμένει 4-6 εβδομάδες και κατόπιν ιάται αυτομάτως. Η πρωτοπαθής βλάβη εμφανίζεται ως μικρή πληγή ή βλατίδα ή αλλοίωση στην θέση του ενοφθαλμισμού του παθογόνου, η οποία ανάλογα με τη σεξουαλική πρακτική που ακολουθείται μπορεί να είναι τα γεννητικά όργανα, ο πρωκτός ή το στόμα και συχνά διαφεύγει από την προσοχή των ασθενών. Εβδομάδες ή μήνες μετά την ίαση της πρωτοπαθούς βλάβης, η σπειροχαίτη εισέρχεται στο αίμα και κατακλύζοντας την κυκλοφορία προκαλεί αρχικώς επιφανειακές βλάβες με βλεγοννοδερματικά εξανθήματα και πρήξιμο αδένων, φαινόμενα που δεν είναι επίσης πάντοτε εμφανή. Οι βλάβες αρχικώς υποχωρούν εντός 2-6 εβδομάδων και η νόσος εισέρχεται στο λανθάνον στάδιο, το οποίο ανακαλύπτεται μόνο με ορολογικές εξετάσεις. Προοδευτικά η σπειροχαίτη κατακλύζει μέσω της κυκλοφορίας ζωτικά όργανα, προσβάλλοντας τα. Στην εποχή που δεν υπήρχε αποτελεσματική θεραπεία, η συφιλιδική ηπατίτιδα, η καρδιαγγειακή σύφιλη, η νευροσύφιλη ήταν συχνές καταληκτικές καταστάσεις.
Σήμερα υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία, που περιλαμβάνει την χορήγηση ειδικής αντιβιοτικής αγωγής, η διάρκεια και το είδος της οποίας καθορίζονται από το είδος του γονόκοκκου (αντοχή σε αντιβιοτικά), την θέση της προσβολής και την αντίσταση του οργανισμού.
3. Οι χλαμυδιακές λοιμώξεις
Τα αφροδίσια νοσήματα που προκαλούνται από τα χλαμύδια, οφείλονται κύρια στο chlamydia trachomatis και αποτελούν πολύ συχνά αίτια αφροδίσιων στην Ευρώπη.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν στον άνδρα έκκριση από την ουρήθρα, συχνά λευκωπή ή βλεννώδη, τσούξιμο ή φαγούρα στην ουρήθρα. Στην γυναίκα προκαλείται υπερβολική έκκριση υγρών από τον κόλπο, τσούξιμο ή φαγούρα. Η επέκταση της λοίμωξης στο ενδομήτριο, προκαλεί ενδομητρίτιδα, ενώ στις σάλπιγγες σαλπιγγίτιδα. Κοιλιακοί πόνοι, διαταραχές περιόδου έχουν συνδεθεί με σαλπιγγίτιδα και ενδομητρίτιδα. Επί πρωκτικής συνουσίας και μόλυνσης πρωκτού αναπτύσσεται πρωκτίτιδα, με έκκριμα από το ορθό, διαταραχές κενώσεων, ευαισθησία, ενίοτε αιμορραγία. Σε ορισμένα άτομα υπάρχει ταυτόχρονη λοίμωξη με Ν. Gonorrhoeae ή βλεννόρροια.
Το σύνδρομο Reiter, είναι ένα σπάνιο σύνδρομο, που αναπτύσσεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδράσει ανώμαλα, με αποτέλεσμα την γενικευμένη προσβολή του οργανισμού με επιπεφυκίτιδα, αρθρίτιδα, ουρηθρίτιδα-τραχηλίτιδα, εκτεταμένες βλεννογονοδερματικές βλάβες. Συμπτώματα από το γεννητικό σύστημα συχνά δεν υπάρχουν.
Οξέα συμπτώματα με πρωτογενή βλάβη στα γεννητικά όργανα, λεμφαδενοπάθεια, αιμορραγική πρωκτίτιδα ή πυρετό και όψιμες επιπλοκές με ελεφαντίαση γεννητικών οργάνων και συρίγγια, προκαλούν ορισμένα στελέχη, που δε μεταδίδονται αμιγώς σεξουαλικώς (αφροδίσιο λεμφοκοκκίωμα). Στο αφροδίσιο λεμφοκοκκίωμα, γενικά συμπτώματα, όπως πυρετός, ρίγος, μυαλγίες, αρθραλγίες, μηνιγγισμός, εμφανίζονται πολλές φορές στο στάδιο της επιχώριας λεμφαδενοπάθειας, ενώ σπανιότερα εμφανίζονται αρθρίτιδα, μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα, επιπεφυκίτιδα, ηπατίτιδα, οζώδες ερύθημα.
Ιδιαίτερη περίπτωση είναι το τράχωμα και η επιπεφυκίτιδα από έγκλειστα που οφείλεται σε έκθεση του οφθαλμού σε μολυσμένες εκκρίσεις των γεννητικών οργάνων και χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζουσα επιπεφυκίτιδα, που μπορεί να οδηγήσει χωρίς διάγνωση και ειδική θεραπεία στην τύφλωση. Η μόλυνση μπορεί να γίνει και στον οφθαλμό του νεογέννητου λόγω της έκθεσής του σε μολυσμένες κολπικές εκκρίσεις της μητρός. Η μετάδοση δεν είναι μόνο σεξουαλική και μπορεί να γίνει με μολυσμένα αντικείμενα, προσόψια και μύγες από μολυσμένο οφθαλμό σε οφθαλμό. Αυτός ο τρόπος της μη σεξουαλικής μετάδοσης είναι συχνός σε χώρες της Αφρικής, Μέσης Ανατολής και Ασίας, όπου ενδημεί το τράχωμα και σε ταξιδιώτες. Το τράχωμα αποτελεί σήμερα τη συχνότερη αιτία τύφλωσης σε ενδημικές περιοχές.
Η διάγνωση γίνεται με ειδικές εξετάσεις, ενώ ειδική θεραπεία χορηγείται και στους ερωτικούς συντρόφους.
Βασικά προβλήματα στην περίπτωση των χλαμυδίων, είναι ότι συχνά υπάρχουν επί μακρόν χωρίς εμφανή συμπτώματα και αποτελούν στην Ευρώπη βασικά αίτια στειρότητας, υπογονιμότητας, καταστροφής των γυναικείων σαλπίγγων, έκτοπης κύησης και επιπλοκών από το ουροποιητικό σύστημα σε βάθος χρόνου. Αρκετά άτομα θα είχαν αποφύγει υψηλού κόστους θεραπείες στειρότητας, εάν είχαν διερευνηθεί και θεραπευτεί σωστά για χλαμύδια έγκαιρα, μετά την έναρξη της σεξουαλικής τους ζωής. Ατελής εκρίζωση των χλαμυδίων, λόγω κακής θεραπείας, οδηγεί σε σοβαρές επιπλοκές.
4. Η ηπατίτιδα Β
Η ηπατίτιδα Β οφείλεται στον ιό της ηπατίτιδας β, ο οποίος είναι ένας DNA ιός με οκτώ διαφορετικούς γονότυπους.
Μετά από χρόνο επώασης, που κυμαίνεται από έξι εβδομάδες έως έξι μήνες, αρχίζει η έναρξη της ΗΒV λοίμωξης.
Η κλινική εικόνα ποικίλει από την χωρίς συμπτώματα μορφή έως την «κεραυνοβόλο» ηπατίτιδα, που έχει κίνδυνο να καταλήξει σε θάνατο ο ασθενής σε λίγες ημέρες. Τα συμπτώματα της οξείας νόσου, εάν υπάρχουν, είναι κακουχία, μυαλγίες, αρθραλγίες, κόπωση, ναυτία, έμετοι, πυρετός, διαταραχές κενώσεων, κοιλιακό άλγος, ίκτερος, ηπατίτιδα. Κάτω από το 1% των ασθενών εμφανίζει «κεραυνοβόλο» μορφή. Ενώ οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν πλήρως, ένα μικρό ποσοστό μεταπίπτει σε χρονιότητα, με τον ιό να παραμένει μόνιμα στον οργανισμό. Η χρονιότητα είναι συνηθέστερη σε ασθενείς με δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού και συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα κίρρωσης και ηπατοκυτταρικού καρκινώματος.
Σήμερα υπάρχει αποτελεσματικό προληπτικό εμβόλιο. Η θεραπεία αποσκοπεί στην αποφυγή της ηπατικής ανεπάρκειας και στον έλεγχο του ιού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η μεταμόσχευση ήπατος είναι επιβαλλόμενη.
5. Το aids
To aids αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 90, σε ομοφυλόφιλους άνδρες και αυξάνει ανησυχητικά σήμερα. Ο HIV ανήκει στην οικογένεια των ρετροιών του ανθρώπου και προκαλεί σοβαρή ανεπάρκεια ανοσοποιητικού, η οποία προέρχεται κυρίως από την προοδευτική ποιοτική και ποσοτική ανεπάρκεια της υποομάδας των Τ λεμφοκυττάρων, που είναι γνωστά ως βοηθητικά Τ λεμφοκύτταρα και καθορίζονται φαινοτυπικά από την παρουσία στην επιφάνειά τους του μορίου CD4. Μετά την αρχική προσβολή, ο ιός εισέρχεται στην κυκλοφορία, όπου αναπαράγεται μέσω των Τ λεμφοκυττάρων, χωρίς εμφανή συμπτώματα (κατάσταση φορείας).
Προοδευτικά, το επίπεδο των CD4 λεμφοκυττάρων ελαττώνεται στα μολυσμένα με HIV άτομα. Στους ασθενείς που δεν λαμβάνουν θεραπεία και σε αυτούς στους οποίους η θεραπεία δεν περιορίζει αρκετά την αναπαραγωγή του ιού, ο αριθμός των CD4 λεμφοκυττάρων πέφτει κάτω από ένα κρίσιμο επίπεδο και ο ασθενής γίνεται ευάλωτος σε ευκαιριακές λοιμώξεις. Στο στάδιο αυτό αρχίζει το aids. Προοδευτικά η καταστολή του ανοσοποιητικού λαμβάνει σοβαρή διάσταση και σοβαρές λοιμώξεις και καρκινώματα εμφανίζονται.
Πολλά άτομα με HIV λοίμωξη παραμένουν χωρίς συμπτώματα επί μακρόν, ακόμη και χωρίς θεραπεία. Από τη μόλυνση έως την ανάπτυξη του aids, μεσολαβεί κατά μέσο όρο μία δεκαετία. Τα συμπτώματα, όταν υπάρχουν, είναι δέκατα, πυρετός, εφιδρώσεις, απώλεια βάρους, πρήξιμο αδένων, διάρροια, ναυτία έμετος, ευαισθησία σε λοιμώξεις.
Σήμερα η μοντέρνα θεραπεία που εξατομικεύεται με βάση τα επίπεδα του ιού στον οργανισμό και τον αριθμό των CD4 λεμφοκυττάρων, καταστέλλει τον πολλαπλασιασμό του ιού και παρατείνει το μεσοδιάστημα της φορείας έως την ανάπτυξη του aids.
6. O αφροδίσιος έρπητας
Oι ερπητοιοί προκαλούν μία μεγάλη ποικιλία νοσημάτων στον άνθρωπο. Οι ερπητοιοί μετά την αρχική λοίμωξη, η οποία μπορεί να μην έχει συμπτώματα, παραμένουν σε λανθάνουσα φάση για την υπόλοιπη ζωή του ασθενούς και υφίστανται ενεργοποιήσεις, οι οποίες συνοδεύονται ή όχι από συμπτώματα.
Οι ενεργοποιήσεις επάγονται από παράγοντες όπως το stress, ο πυρετός, η ακτινοβολία ή ακαθόριστους παράγοντες. Εάν υπάρξει ανοσοκαταστολή από νόσο φάρμακα ή ακτινοβολία, η ενεργοποίηση του ιού προκαλεί επικίνδυνες βλάβες σε σπλάγχνα.
Στο άτομο με καλό ανοσοποιητικό σύστημα, οι βλάβες του αφροδίσιου έρπητα, όταν υπάρχουν συμπτώματα, εντοπίζονται κυρίως σε δέρμα και βλεννογόνους. Ο έρπητας τύπου 2 αποτελεί τη συχνότερη αιτία εμφάνισης ελκών στην γεννητική περιοχή και στην περιοχή του πρωκτού – πρωκτογεννητική περιοχή, στις αναπτυσσόμενες χώρες. Οι τυπικές βλάβες από τον έρπητα είναι επώδυνες φυσαλίδες. Παρά τη συνήθη δερματοβλεννογόνια μορφή, ο έρπητας μπορεί να προκαλέσει οφθαλμική νόσο με κερατίτιδα βλεφαρίτιδα κερατοεπιπεφυκίτιδα, εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα, οισοφαγίτιδα, πάρεση BELL, διάσπαρτη λοίμωξη.
7. Τα θηλώματα
Oι ιοί του ανθρώπινου θηλώματος προσβάλλουν το επιθήλιο του δέρματος και των βλεννογόνων.
Οι λοιμώξεις αυτές μπορεί να είναι ασυμπτωματικές, να σχηματίζουν ακροχορδόνες ή να συνδέονται με νεοπλάσματα.
Οι λοιμώξεις των γεννητικών οργάνων από HPV, μεταδίδονται με άμεση επαφή με μολυσματικές βλάβες. Ωστόσο άτομα χωρίς εμφανή νόσο μπορούν να μεταδώσουν την λοίμωξη.
Εκτός από τα ψυχολογικά προβλήματα που προκαλεί ο HPV, από την παρουσία χρόνιων βλαβών στην πρωκτογεννητική περιοχή επί συμπτωματικών μορφών, ορισμένα ογκογόνα στελέχη προκαλούν καρκινώματα μήτρας. Ενώ η θεραπεία δεν είναι απόλυτα αποτελεσματική και συχνά απαιτεί δυσάρεστους γυναικολογικούς καθαρισμούς, σήμερα υπάρχει αποτελεσματικό εμβόλιο έναντι των τύπων που προκαλούν την πλειοψηφία των HPV καρκινωμάτων.
8. Οι τριχομονάδες
Aυτό το μαστιγοφόρο πρωτόζωο προσβάλλει τον γυναικείο κόλπο, τους πόρους του Skene και το κατώτερο ουροποιογεννητικό σύστημα ανδρών και γυναικών.
Εκδηλώνεται με αύξηση των κολπικών εκκρίσεων και των εκκρίσεων της ουρήθρας, δυσοσμία στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, κνησμό, πρήξιμο γεννητικών οργάνων, αλλοίωση τοπικά του ph. Στους άνδρες η λοίμωξη από τριχομονάδες είναι συνήθως χωρίς συμπτώματα.
H λοίμωξη από τριχομονάδες είναι μία συχνή σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη, με αυξανόμενα ποσοστά αντοχής σε συνήθεις αντιβιοτικές θεραπείες.
Η σωστή παθολογική εξέταση και η άμεση χορήγηση της ενδεικνυόμενης θεραπείας έχουν ζωτική σημασία στην περίπτωση των αφροδίσιων νοσημάτων, για την αποφυγή σοβαρών επιπλοκών.
ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΑΦΡΟΔΙΣΙΩΝ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΑ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ:
• Να χρησιμοποιείτε πάντα προφυλακτικό, κατά την σεξουαλική σας δραστηριότητα. Υιοθετείστε ασφαλείς σεξουαλικές πρακτικές (π.χ. μονογαμία).
• Εφόσον δεν έχετε απαγορευτικές αντενδείξεις, να κάνετε το εμβόλιο ηπατίτιδας β και εάν είστε γυναίκα κάτω των τριάντα και το εμβόλιο HPV, υπό ιατρική παρακολούθηση.
• Να πλένεστε με άφθονο τρεχούμενο νερό μετά την σεξουαλική δραστηριότητα. Μην κάνετε κατάχρηση χημικών καθαριστικών στον κόλπο. Η κατάχρηση καθαριστικών μπορεί να αλλοιώσει τις αμυντικές ικανότητες της τοπικής χλωρίδας.
• Να μην χρησιμοποιείτε κοινόχρηστες πετσέτες και να μην καταλύετε σε αμφιβόλου ποιότητας καταλύματα.
• Μην αμελείτε την ετήσια προληπτική παθολογική εξέταση. Ειδικές εξετάσεις συστήνονται σήμερα περιοδικώς, σε προληπτική βάση, σε σεξουαλικώς δραστήρια άτομα, ιδιαίτερα μάλιστα σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Μην αμελείτε να αναφέρετε κατά την ιατρική εξέταση τυχόν ιδιαίτερες προτιμήσεις σας (π.χ. ομοφυλοφιλία, πρωκτικό sex).
• Να επισκοπείτε το σώμα σας και ιδιαίτερα τις συνήθεις πύλες εισόδου (πρωκτός, γεννητικά όργανα, μάτια, στόμα) και να προσέρχεστε άμεσα προς παθολογική εξέταση σε περίπτωση αλλοίωσης. Συμπτώματα από τα μάτια, το έντερο, τα γεννητικά όργανα, το στόμα συνδέονται με την άσκηση ορισμένων σεξουαλικών πρακτικών, κατά την διάρκεια των οποίων τα όργανα αυτά εποικίζονται από λοιμογόνα.
• Η ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει αρκετό νερό (τουλάχιστον οκτώ ποτήρια ημερησίως), καθημερινή πρόσληψη γαλακτοκομικών προϊόντων, φρούτων και λαχανικών, αποφυγή υπερκατανάλωσης κρέατος και ζωικών λιπαρών, αποφυγή καπνού και καθιστικής ζωής, τονώνει το αμυντικό σύστημα υγιών ατόμων.
Οι χρονίως πάσχοντες πρέπει να ακολουθούν τις ενδεικνυόμενες για την πάθησή τους ιατρικές οδηγίες.
• Σε περίπτωση προσβολής σας, μην αμελήσετε την ενημέρωση των σεξουαλικών σας συντρόφων.