Tο μεταβολικό σύνδρομο, είναι ένα επικίνδυνο οργανικό σύνδρομο, που χαρακτηρίζεται από ένα σύνολο επιμέρους μεταβολικών διαταραχών οι οποίες συχνά υποτιμούνται από τους πάσχοντες ασθενείς. Παθοφυσιολογικώς στο μεταβολικό σύνδρομο υπάρχει διαταραχή της διάθεσης της ινσουλίνης που πυροδοτείται από την αυξημένη αντίσταση των ιστών στην δράση της ινσουλίνης, η οποία συνοδεύεται από ανώμαλη εναπόθεση και λειτουργία του λιπώδους ιστού του οργανισμού.
Στην πλειοψηφία των πασχόντων από μεταβολικό σύνδρομο οι μεταβολικές διαταραχές και οι παθοφυσιολογικές βλάβες προκύπτουν ως αποτέλεσμα σύνθετων περιβαλλοντικών (π.χ. κακή διατροφή, καθιστική ζωή) και γενετικών παραγόντων. Ο ρόλος της κληρονομικότητας εικάζεται ότι είναι σημαντικός στην περίπτωση του μεταβολικού συνδρόμου και αποτελεί αντικείμενο εκτεταμένων επιστημονικών ερευνών κατά τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο κανένα γονίδιο ή ομάδα γονιδίων δεν έχει εντοπιστεί έως σήμερα. Σπανιότερα άλλα νοσήματα όπως η αποφρακτική άπνοια του ύπνου, η νεφραγγειακή νόσος, ο σακχαρώδης διαβήτης, η δυσλιπιδαιμία, το γλυκαγόνωμα, το φαιοχρωμοκύττωμα αποτελούν τα αίτια του μεταβολικού συνδρόμου. Ανεξαρτήτως αιτιολογίας το μεταβολικό σύνδρομο αποτελεί παράγοντα κινδύνου για στεφανιαία καρδιακή νόσο, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, στυτική δυσλειτουργία, διαβήτη, λιπώδες ήπαρ και διάφορες μορφές καρκίνου.
Η χρήση καπνού προάγει τις καρδιαγγειακές επιπλοκές που σχετίζονται με το μεταβολικό σύνδρομο. Η συχνότητα του μεταβολικού συνδρόμου αυξάνει ανησυχητικά τελευταία σε νέα άτομα.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Το μεταβολικό σύνδρομο συνήθως δεν έχει συμπτώματα και εντοπίζεται κατά την σοβαρή ιατρική παθολογική προληπτική εξέταση ή κατά την εμφάνιση κάποιας σοβαρής επιπλοκής (π.χ. έμφραγμα, εγκεφαλικό επεισόδιο).
Σπανιότερα και πριν την εμφάνιση σοβαρών επιπλοκών εμφανίζονται συμπτώματα που περιλαμβάνουν:
• Πόνους στο στήθος
• Πρήξιμο κοιλιάς-κοιλιακή παχυσαρκία
• Αυξημένη πείνα ή δίψα
• Συχνουρία
• Διαταραχές από το δέρμα με παρουσία ξανθελασμάτων μελανίζουσας ακάνθωσης
• Διαταραχές από τα μάτια με αμφιβληστροειδοπάθεια
• Περιφερική νευροπάθεια
Η διάγνωση τίθεται κατά την ιατρική παθολογική εξέταση από την ταυτόχρονη παρουσία τριών ή περισσότερων διαταραχών οι οποίες αναφέρονται παρακάτω:
· Λίπος στην κοιλιά και στο στομάχι με περίμετρο μέσης ≥ 102 εκατοστά σε άνδρες ή ≥ 88 cm σε γυναίκες
· Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων αίματος ≥ 150 mg / dL (ή λαμβάνουν φαρμακευτική θεραπεία για υπερτριγλυκεριδαιμία)
· Παθολογικά χαμηλά επίπεδα «καλής χοληστερίνης» HDL με HDL-C <40 dl=”” hdl-c=”” mg=”” o:p=””>
· Αρτηριακή πίεση αίματος ≥ 130/85 mm Hg (ή λήψη φαρμακευτικής θεραπείας για την υπέρταση)
· Γλυκόζη (ζάχαρο) αίματος νηστείας ≥ 100 mg / dL (ή λήψη φαρμακευτικής αγωγής για την υπεργλυκαιμία).
Ποιες γενικές αρχές πρέπει να τηρούνται από τα άτομα που πάσχουν από αυτό το σύνδρομο και από υγιή άτομα για την πρόληψη του συνδρόμου:
· Σημαντικό είναι να ασκούνται. Μισή ώρα επιπλέον γρήγορο περπάτημα την ημέρα μερικές φορές είναι αρκετό για να αποκαταστήσει τον μεταβολισμό. Μελέτες αναδεικνύουν ότι η φυσική κατάσταση συνδέεται με την ανάπτυξη μεταβολικού συνδρόμου με δοσο-εξαρτώμενο τρόπο: Καθώς βελτιώνεται η φυσική κατάσταση μέσω της άθλησης μειώνεται ο κίνδυνος ανάπτυξης μεταβολικού συνδρόμου.
· Πρέπει να διατηρούν φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος ( BMI ).
· Ο δείκτης μάζας σώματος(ΒΜΙ), ισούται με το πηλίκο του βάρους διά του τετραγώνου του ύψους. ΒΜΙ κάτω του 18,5 είναι πολύ χαμηλός, χαρακτηρίζει τα πολύ αδύνατα άτομα και συνοδεύεται από αυξημένη νοσηρότητα. Όταν έχετε ΒΜΙ=18,5-24,9, είστε φυσιολογικοί, ΒΜΙ=25-29,9 υπέρβαροι και πάνω από τριάντα παχύσαρκοι. Το BMI καθορίζεται για κάθε άτομο περαιτέρω, βάσει των ευρημάτων της ιατρικής εξετάσεως. Το υψηλά ΒΜΙ είναι προδιαθεσικός παράγοντας για την εμφάνιση του μεταβολικού συνδρόμου. Η διατήρηση φυσιολογικού ΒΜΙ έχει επίσης βασικό ρόλο στην θεραπεία του συνδρόμου ιδιαίτερα όταν πρόκειται για άτομα που συσσωρεύουν λίπος στην κοιλιά, θώρακα και άκρα και έχουν ανδρικού τύπου κατανομή λίπους. Η ανδρική κατανομή λίπους είναι πιο βλαπτική για τον οργανισμό συγκριτικά με την γυναικείου τύπου συσσώρευση λίπους στους γλουτούς.
· Πρέπει να μην κάνουν κατάχρηση αλκοόλ. Το αλκοόλ έχει ποικίλες επιδράσεις στο μεταβολισμό και ιδιαίτερα στην αντίσταση της ινσουλίνης-διάθεση του λίπους. Η μικρή κατανάλωση κόκκινου κρασιού μπορεί να προστατεύσει από την ανάπτυξη και τις επιπλοκές του μεταβολικού συνδρόμου, μια επίδραση που είναι τουλάχιστον μερικώς οφείλεται στις πολυφαινόλες, που περιέχει. Ωστόσο η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ασκεί δυσμενή μεταβολικό αποτέλεσμα.
H μέγιστη επιτρεπόμενη κατανάλωση αλκοόλ γενικώς είναι δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες ηλικίας κάτω των 65 ετών, ένα ποτό την ημέρα για τους άνδρες ηλικίας 65 ετών και άνω, ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες κάθε ηλικίας. Mία μερίδα ποτού είναι 355 ml μπύρας με συνήθη περιεκτικότητα σε αλκοόλ 5%, 148 ml κρασιού συνήθους περιεκτικότητας σε αλκοόλ 12% και 44ml ποτού με περιεκτικότητα σε αλκοόλ 40%. Ανάλογα με τα ευρήματα της ιατρικής εξέτασης και τα λαμβανόμενα φάρμακα τα όρια αυτά μπορεί να γίνουν πιο ελαστικά ή πιο αυστηρά.
· Πρέπει να κάνουν διατροφή χαμηλή σε κορεσμένα, trans λιπαρά τυποποιημένα τρόφιμα κόκκινο κρέας τυποποιημένη φρουκτόζη και ζάχαρη. Η μεσογειακή διατροφή, η διατροφή που είναι χαμηλή σε αλάτι και η διατροφή που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες που χρησιμοποιεί ως πηγή ζωικής πρωτεΐνης το ψάρι αντί του κρέατος συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης του μεταβολικού συνδρόμου και των επιπλοκών του.
· Η εξασφάλιση επαρκούς και άνετου ύπνου είναι απαραίτητη για την πρόληψη και θεραπεία του μεταβολικού συνδρόμου.
Μελέτες έχουν δείξει επιδείνωση του μεταβολικού συνδρόμου ακόμη και σε ασθενείς που δεν έχουν άπνοια ύπνου όταν υπάρχει στέρηση ύπνου ή ανεπαρκής χρόνος ύπνου. Μελέτες σε εργαζόμενους που κάνουν νυχτερινές βάρδιες και έχουν κακή ποιότητα ύπνου, αναδεικνύουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης μεταβολικού συνδρόμου.
Τι άλλο πρέπει να ξέρετε:
· Σήμερα τα διατροφικά προγράμματα κατά την θεραπεία του μεταβολικού συνδρόμου εξατομικεύονται περαιτέρω ανάλογα με τα ευρήματα της ιατρικής εξέτασης.
· Η εναλλακτική ιατρική έχει θέση στην θεραπεία του μεταβολικού συνδρόμου.
· Στις περισσότερες περιπτώσεις χρησιμοποιείται συνδυασμός διατροφικής και φαρμακευτικής θεραπείας.
· Για να μειωθεί η πιθανότητα των δυσμενών επιπλοκών του μεταβολικού συνδρόμου, οι πάσχοντες από μεταβολικό σύνδρομο δεν πρέπει να καπνίζουν και να εκτίθενται σε περιβαλλοντικούς ρύπους.