Μια εξαιρετική αναφορά του Ευρωπαϊκού Συμβούλιου Πληροφόρησης για τα τρόφιμα ( EuFIC) στις ειδικές ομάδες λιπαρών οξέων και τον καίριο ρόλο τους στην άυξηση και την ανάπτυξη κατά τη βρεθική ηλικία.

Τα λίπη είναι απαραίτητα συστατικά του μητρικού γάλακτος. Προμηθεύουν το βρέφος με ενέργεια και είναι απαραίτητα για την αύξηση και την ανάπτυξη. Μερικά λιπαρά οξέα, συστατικά-κλειδιά του διαιτητικού λίπους, παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του παιδιού, ακόμα και αν υπάρχουν σε πολύ μικρές ποσότητες. Τα λιπίδια αυτά δηλώνονται στην τρέχουσα επισήμανση των βρεφικών γαλάτων ως LCP’s (μακράς αλύσου πολυακόρεστα λιπαρά οξέα).

Μητρικό γάλα

Το μητρικό γάλα θεωρείται διατροφικά το απόλυτο πρότυπο για τη σίτιση του βρέφους στην πρώιμη ζωή και έχει σχετικά υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος. Το λίπος παρέχει περίπου το μισό της συνολικής ενέργειας του μητρικού γάλακτος.1 Τα «κατά συνθήκη απαραίτητα» θρεπτικά συστατικά μπορεί να καταστούν απαραίτητα υπό ορισμένες συνθήκες ανάπτυξης ή νόσου. Τα κυριότερα από αυτά που είναι παρόντα στο μητρικό γάλα είναι το εικοσιδυοεξενοϊκό οξύ (DHA) και το αραχιδονικό οξύ (ΑΑ), και τα δυο απαραίτητα δομικά συστατικά του ανθρώπινου σώματος.1 Οι συγκεντρώσεις των DHA και AA στο μητρικό γάλα είναι περίπου 0,3% και 0,5% (των συνολικών λιπιδίων), αντιστοίχως.2 Ενώ η συγκέντρωση του DHA στο μητρικό γάλα μπορεί να ποικίλει ανάλογα με τη δίαιτα της μητέρας (π.χ. ποσότητα ψαριού που καταναλώνει), η συγκέντρωση του ΑΑ επηρεάζεται λιγότερο από τη δίαιτα.3 Το ανθρώπινο γάλα περιέχει επίσης σημαντικά μακράς αλύσου λιπαρά οξέα, τα οποία βρίσκονται επίσης στο γάλα των θηλαστικών, όπως το βαξενικό οξύ (0,4%) και το νευρονικό οξύ (0,05%).4,5

Ο ρόλος τους στην αύξηση και την ανάπτυξη

Τα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι το διαιτητικό DHA παίζει ρόλο στην ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος, εξαιτίας της μειωμένης ικανότητας του οργανισμού να το παράγει. Το DHA ενσωματώνεται σε υψηλές συγκεντρώσεις στη φαιά και λευκή ουσία του εγκεφάλου και στα ραβδία και κονία του αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού κατά την αύξηση, ειδικά κατά την τελευταία περίοδο της εγκυμοσύνης και τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής, συνεπώς είναι απαραίτητο για τη φυσιολογική εγκεφαλική ανάπτυξη.1,3,6,7 Προσφάτως, επιτράπηκαν στην Ευρώπη ορισμένοι ισχυρισμοί υγείας σχετικοί με το DHA, συμπεριλαμβανομένων της ανάπτυξης του εγκεφάλου και του ματιού στα βρέφη.8 Τα στοιχεία για τις μακροπρόθεσμες επιδράσεις (πέρα από τη βρεφική ηλικία) του DHA στη γνωσιακή ανάπτυξη παραμένουν ασαφή.1 Αυτό μπορεί να οφείλεται σε μια έλλειψη μελετών με μακροχρόνιο σχεδιασμό σχετικά με συγκεκριμένες πτυχές της γνωσιακής και συμπεριφορικής λειτουργίας καθώς και στην πολυπλοκότητα και τη δυσκολία να εκτιμηθεί η νευροανάπτυξη στα παιδιά.1,9

Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) συμβουλεύει τις έγκυες και θηλάζουσες μητέρες να καταναλώνουν επιπλέον 100-200 mg DHA την ημέρα, επιπρόσθετα από τις 2 μερίδες θαλασσινών (ψάρι και οστρακόδερμα) ανά εβδομάδα.10,11 Τα τρόφιμα (π.χ. ψωμί, σάλτσες, προϊόντα κρέατος, αβγά) ή τα συμπληρώματα μπορεί να είναι εμπλουτισμένα με ω-3 λιπαρά οξέα.10 Η σύσταση για τα βρέφη 6-24 μηνών είναι 100 mg DHA την ημέρα και για τα παιδιά 2-18 ετών 250 mg DHA ημερησίως.12

Το ΑΑ είναι επίσης ένα σημαντικό δομικό συστατικό του εγκεφάλου, του νευρικού ιστού, της εσωτερικής επένδυσης των αιμοφόρων αγγείων, της καρδιάς, του ήπατος, των νεφρών, του πλακούντα και βασικά των πιο σημαντικών οργάνων.1,3 Το AA συγκεντρώνεται στον εγκέφαλο των εμβρύων ειδικά στην πρώιμη φάση της εγκυμοσύνης.1,6 Tα μεταβολικά παράγωγα του ΑΑ ελέγχουν τη ροή αίματος, την προσκόλληση των αιμοπεταλίων (όταν τα αιμοπετάλια στο αίμα προσκολλώνται σε ένα τραυματισμένο αιμοφόρο αγγείο), τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και την αναπαραγωγή. Πράγματι, ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) έχουν δηλώσει ότι «μικρή αμφιβολία μπορεί να υπάρχει σχετικά με την αναγκαιότητα των DHA και ΑΑ για τον εγκέφαλο».13 Ενώ μια πρόσφατη άποψη της EFSA αναφέρει ότι είναι ακόμα ασαφές εάν η διαιτητική πρόσληψη του ΑΑ είναι κριτικής σημασίας σε σύγκριση με αυτή του DHA.1,3

Το βαξενικό οξύ, ένα τρανς λιπαρό οξύ που βρίσκεται φυσικά στο μητρικό γάλα, έχει φανεί σημαντικό, μαζί με άλλα μακράς αλύσου λιπαρά οξέα όπως το DHA, στην πρόληψη της εμφάνισης αλλεργιών στα μικρά παιδιά.4 Παρομοίως, το νευρονικό οξύ, παρόν σε συγκεντρώσεις περίπου 0,05% (των συνολικών λιπιδίων), ενσωματώνεται στο αναπτυσσόμενο κεντρικό νευρικό σύστημα, κυρίως από τη μέση της κύησης, μέχρι το τέλος του δεύτερου χρόνου μετά τη γέννηση.5

Γάλατα βρεφικής και νηπιακής ηλικίας

Με το πέρασμα των ετών, μεγάλη προσπάθεια έχει επικεντρωθεί στο να προσομοιάσουν τα βρεφικά γάλατα στο μητρικό γάλα. Ενώ ο αποκλειστικός θηλασμός είναι η προτιμότερη εκλογή για τα βρέφη κατά τους 6 πρώτους μήνες της ζωής, αυτό δεν αποτελεί πάντα μια επιλογή, οπότε χρειάζεται τότε να βασιστεί κανείς στα βρεφικά γάλατα. Ως εκ τούτου, μια πρόσφατη άποψη της EFSA προτείνει ότι το DHA θα πρέπει να προστεθεί στα γάλατα βρεφικής και νηπιακής ηλικίας (που μπορεί να δίνονται ως συμπληρωματική σίτιση), και ότι στα μη θηλάζοντα βρέφη θα πρέπει να δίνονται παρόμοιες ποσότητες DHA με αυτές για τα θηλάζοντα.1 Η άποψη αυτή της EFSA θεώρησε μη απαραίτητη την προσθήκη του ΑΑ στα βρεφικά γάλατα.1 Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις συστάσεις του Κώδικα Τροφίμων (Codex Alimentarius) (διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα), όπου αποτυπώνεται ότι εάν προστεθεί DHA στα βρεφικά γάλατα, το περιεχόμενο σε ΑΑ θα πρέπει να φτάνει τουλάχιστον την ίδια συγκέντρωση με το DHA.14 Η απαίτηση σε ΑΑ και DHA για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και για την υγεία έχει οριστεί από τους FAO/WHO σε 0,2-0,3% της ενέργειας ή 0,4-0,6% των λιπαρών οξέων, για τα βρεφικά γάλατα ηλικίας 0-6 μηνών.13 Περισσότερη έρευνα χρειάζεται σε αυτόν τον τομέα, ώστε να ελεγχθούν τα βρεφικά γάλατα χωρίς πρόσθετο ΑΑ ως προς την καταλληλότητα και την ασφάλειά τους.15

Ενώ είναι αναγκαία έρευνα περαιτέρω για να διαλευκάνει τη σχέση μεταξύ διαιτητικής πρόσληψης των κατά συνθήκη απαραίτητων λιπαρών οξέων και της νευρολογικής ανάπτυξης, είναι σαφές ότι αυτά τα λιπαρά οξέα παίζουν στον ανθρώπινο οργανισμό ρόλο καίριας σημασίας.

Πηγή : http://www.nutrinews.gr/