Η αϋπνία είναι μια επίμονη διαταραχή που χαρακτηρίζεται από δυσχέρεια επέλευσης ύπνου, εύκολη αφύπνιση, εξαιρετικά βραχύ ύπνο ή ύπνο που δεν ξεκουράζει. Στην αυπνία υπάρχουν διαταραχές σε ένα ή περισσότερα από τα στάδια του φυσιολογικού ύπνου. O άνθρωπος που πάσχει από αυπνία ξυπνά κουρασμένος και δυσκολεύεται να ανταποκριθεί επαρκώς στις υποχρεώσεις της καθημερινότητας.
ΟΙ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΥΠΝΙΑΣ
Η αϋπνία μπορεί να υποσκάψει σημαντικά το επίπεδο ενέργειας ενός οργανισμού, την υγεία του, την απόδοση στην εργασία και την ποιότητα της ζωής. Ο πάσχων από αυπνία εμφανίζει μειωμένη ενεργειακή εφεδρεία, πλημμελή επιδιόρθωση των κυτταρικών φθορών που γίνονται κατά την διάρκεια του 24ώρου, ελαττωμένη αφομοίωση της προσκομισθείσας γνώσης, διαταραχές στην έκκριση χημικών ουσιών και ορμονών που εκκρίνονται περιοδικά και συνδέονται με το κυκλικό φαινόμενο του ύπνου. Η αυπνία ενδέχεται να προκαλέσει προβλήματα μνήμης, χρόνιο σύνδρομο κόπωσης, μυϊκά άλγη, ψυχολογικά προβλήματα, εξασθένηση ανοσοποιητικού συστήματος, διαταραχές αρτηριακής πίεσης, βουλιμία, προβλήματα σακχάρου, καρδιακά προβλήματα .
ΑΙΤΙΑ ΑΥΠΝΙΑΣ
Ο θόρυβος, το φως, τα μεγάλα γεύματα, η επίπονη σωματική και πνευματική δραστηριότητα πριν τον ύπνο, τα “βαριά” γεύματα, ο καφές, οι ακραίες θερμοκρασίες στα σωματικά λουτρά, η κατάχρηση αλκοόλ, το stress είναι παράγοντες που συχνά προκαλούν αυπνίες και πρέπει να αποφεύγονται ιδιαίτερα πριν τον ύπνο. Η αναστροφή των βιολογικών ρυθμών ( π.χ. εργασία κατά την νύχτα), είναι συνήθης παράγοντας που προκαλεί αϋπνία. Η εμμηνόπαυση αρκετές φορές προκαλεί ορμονικές διαταραχές που με την σειρά τους ευθύνονται για τις διαταραχές ύπνου. Λόγω της γήρανσης του φακού του οφθαλμού αλλά και της εκφύλισης του βηματοδότη του ύπνου οι διαταραχές ύπνου μπορεί να είναι σοβαρότατες σε ηλικιωμένα άτομα. Τα συνηθέστερα νοσήματα που προκαλούν δευτεροπαθώς επίμονες αϋπνίες είναι εγκεφαλικά νοσήματα, καρδιακά νοσήματα, πεπτικές διαταραχές, αναπνευστικές νόσοι, ορμονικές διαταραχές, νεφρικά νοσήματα, ηπατικά νοσήματα, ψυχιατρικές καταστάσεις. Όταν η αυπνία δεν προκαλείται δευτεροπαθώς από κάποιο υποκείμενο παράγοντα ή νόσημα, πρόκειται για πρωτοπαθή αυπνία.
Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΑΥΠΝΙΑΣ
Η πολυυπνογραφία είναι σήμερα μία ειδική εξέταση που γίνεται στο νοσοκομείο και πραγματοποιείται σε επίμονες αϋπνίες. Κατά την πραγματοποίηση της εξέτασης ο ασθενής κοιμάται στο νοσοκομείο, μελετώνται η επέλευση και οι φάσεις του ύπνου (π.χ.REM NON REM), η εγκεφαλική δραστηριότητα κατά τον ύπνο, η καρδιοαναπνευστική λειτουργία κατά τον ύπνο και η κατάσταση των σκελετικών μυών κατά την διάρκεια του ύπνου. Εκτός από τον εντοπισμό των αιτίων της αυπνίας κατά την ειδική παθολογική εξέταση πρέπει να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις της αυπνίας εξατομικευμένα σε κάθε ένα από τα οργανικά συστήματα του οργανισμού που εξετάζεται. Η σωστή μελέτη της αυπνίας είναι σημαντική για την εξατομικευμένη εφαρμογή σωστής ειδικής θεραπείας, την πρόληψη των δυσμενών επιπλοκών της αυπνίας και την αποκατάσταση τυχόν βλαβών που έχει προκαλέσει η στέρηση ύπνου στο άτομο που εξετάζεται.
ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΑΥΠΝΙΑ: ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ
Η σωστή διερεύνηση και άρση του αιτίου που προκαλεί την αυπνία είναι σημαντική στην αντιμετώπισή της. Στην περίπτωση της ψυχογενούς ή πρωτοπαθούς αυπνίας τα συνήθη συνταγογραφούμενα συνθετικά υπνωτικά χάπια που χρησιμοποιούνται ευρέως από το κοινό είναι οι βενζοδιαζεπίνες η εσταζολάμη, η εζοπικλόνη, η ραμελτεόνη, η τεμαζεπάμη, η τριαζολάμη η ζαλεπλόνη η ζολπιδέμη και ορισμένα αντικαταθλιπτικά με υπνωτική δράση. Τα φάρμακα αυτά είναι κατασταλτικά του κεντρικού νευρικού συστήματος. Οι συνήθεις παρενέργειες οφείλονται σε αυτή την κατασταλτική δράση ή σε κόπωση των οργάνων (ήπαρ –νεφρά) που μεταβολίζουν τα χημικά αυτά χάπια. Ανάλογα με το είδος του φαρμάκου μπορεί να προκύψουν συμπτώματα όπως:
Ζάλη
Πονοκέφαλος
Γαστρεντερικά προβλήματα, όπως διάρροια και ναυτία
Παρατεταμένη υπνηλία
Σοβαρή αλλεργική αντίδραση
Προβλήματα μνήμης, προβλήματα απόδοσης
Σεξουαλικά προβλήματα
Προβλήματα κατά την οδήγηση
Σημαντικό πρόβλημα επίσης κατά την χρήση των φαρμάκων αυτών είναι η ανάπτυξη εξάρτησης. Η ανάπτυξη της εξάρτησης έχει ως αποτέλεσμα το σύνδρομο στέρησης σε περίπτωση διακοπής της χορηγούμενης ουσίας.
Τα χημικά υπνωτικά φάρμακα δεν αποτελούν σήμερα θεραπεία πρώτης γραμμής στην πρωτοπαθή και την ψυχογενή αυπνία, όπως ευρέως πιστεύεται. Τα φυτικά φάρμακα εναλλακτικής ιατρικής σε συνδυασμό με ψυχολογικές θεραπείες αγχόλυσης και τροποποίησης της συμπεριφοράς όπου απαιτείται, έχουν σήμερα κεντρική θέση στην αντιμετώπιση της πρωτοπαθούς ή ψυχογενούς αυπνίας.
ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΥΠΝΙΑΣ
Περπατήστε και ασκηθείτε επί μισή ώρα τουλάχιστον πέντε ώρες πριν τον ύπνο. Η δραστηριότητα βοηθά την επέλευση του ύπνου, όταν δεν επιτελείται αμέσως προ του ύπνου.
Πρέπει να αξιολογηθεί εκ νέου η αναγκαιότητα λήψης των φαρμάκων που λαμβάνετε. Ορισμένα φάρμακα όπως η καφεΐνη και η ψευδοεφεδρίνη προκαλούν συχνά αυπνίες.
Μην κοιμάστε περισσότερο από 30 λεπτά κατά την διάρκεια της ημέρας.
Αποφύγετε την κατάχρηση καφεΐνης, αλκοόλ, ποτών τύπου cola και το κάπνισμα. Οπωσδήποτε μην καταναλώνετε τις ουσίες αυτές μετά το μεσημέρι.
Nα τηρείτε σταθερό ωράριο ωράριο κατάκλισης αφύπνισης.
Αποφύγετε τα μεγάλα γεύματα και τα ποτά πριν από το κρεβάτι. Αποφύγετε να τρώτε πολύ αργά το βράδυ για να μειώσετε την πιθανότητα της νόσου της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης που επιδρά αρνητικά στον ύπνο.
Αποφύγετε την τηλεόραση, τους υπολογιστές, τα βιντεοπαιχνίδια, τα smartphones ή άλλες οθόνες λίγο πριν από το κρεβάτι, καθώς το φως μπορεί να επηρεάσει τον κύκλο του ύπνου σας.
Αποσύρετε τις πηγές θορύβου ή φωτός από το υπνοδωμάτιο.
Βρείτε τρόπους για να χαλαρώσετε πριν τον ύπνο.