Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (παλαιότερη ονομασία “σπαστική κολίτιδα”) είναι μια γαστρεντερική διαταραχή που οφείλεται σε κινητική διαταραχή του παχέος εντέρου και του ορθού. Συνήθως δεν υπάρχει δομική ανωμαλία στο έντερο αλλά αποτελεί μέρος μιας γενικής διαταραχής του πεπτικού σωλήνα. Πλήττει το 10-20 % του γενικού πληθυσμού σε διάφορα μέρη του πλανήτη (Νότια Αμερική, Ευρώπη, Ιαπωνία, Κίνα) και παρουσιάζεται σε διπλάσιο ποσοστό στις γυναίκες σε σχέση με τους άντρες. Εμφανίζεται κυρίως στην πρώιμη εφηβεία και σε ηλικίες μικρότερες των 45 ετών.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα του συνδρόμου είναι κοιλιακό άλγος ή δυσφορία που συχνά αναφέρεται ως φούσκωμα, διάρροια, δυσκοιλιότητα ή (ή και εναλλασσόμενες αυτές οι δύο αντίρροπες καταστάσεις) ναυτία, πόνος στην κοιλιά και μεταβολές στη σύσταση των κοπράνων.
Τα αίτια εμφάνισης ευερέθιστου εντέρου δεν έχουν αποσαφηνιστεί πλήρως. Ενοχοποιούνται κυρίως γαστρεντερικές λοιμώξεις αλλά και ψυχολογικοί παράγοντες, όπως το άγχος και το στρες. Έρευνες αποδεικνύουν ότι υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ εγκεφάλου και γαστρεντερικού συστήματος. Μηχανισμοί του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται σε καταστάσεις στρες εμπλέκονται στην παραγωγή γαστρεντερικών συμπτωμάτων προκαλώντας σπλαχνική διάταση (κυρίως του ορθού). Αυτό μπορεί εύκολα να γίνει κατανοητό, αν σκεφτείτε πόσες φορές η ψυχολογική μας κατάσταση έχει επηρεάσει τη διάθεση σας για φαγητό και την κατάσταση του γαστρεντερικού σας συστήματος (πόνοι στο στομάχι, στο έντερο κλπ)
Όπως προαναφέρθηκε, οι ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου μπορεί να εμφανίζουν εναλλαγές δυσκοιλιότητας με διάρροια ή ένα από τα δύο συμπτώματα ανάλογα με την φάση στην οποία βρίσκονται.Σε ορισμένους ασθενείς τα συμπτώματα εμφανίζονται κατά περιόδους. Δηλαδή μπορεί να υποφέρουν από πόνους ή διάρροια για κάποιο χρονικό διάστημα, τα συμπτώματα μπορεί να εξαλειφθούν για 3-6 μήνες και μετά να επανεμφανιστούν. Υπάρχουν και άλλοι ασθενείς όπου η παρουσία των συμπτωμάτων είναι μόνιμη.
Κάθε άτομο με σύνδρομο είναι διαφορετικό και δεν υπάρχει συγκεκριμένη δίαιτα, η εφαρμογή της οποίας να καλύπτει όλους του ασθενείς. Ωστόσο, υπάρχουν κατηγορίες τροφών που επιδεινώνουν τα συμπτώματα (διαταραχή κενώσεων, πόνοι στην κοιλιά, φούσκωμα) στην πλειονότητα των ασθενών.
Τέτοιες τροφές είναι:
• τα πράσινα λαχανικά και ιδίως τα ωμά λόγω της αυξημένης περιεκτικότητας τους σε φυτικές ίνες
• τα όσπρια και οι ξηροί καρποί
• ο καφές
• το κάπνισμα (κυρίως μετά το γεύμα)
• τα αλκοολούχα ποτά ιδίως το κόκκινο κρασί
• τα ανθρακούχα αναψυκτικά (κυρίως μετά το γεύμα)
• οι ιδιαίτερα λιπαρές τροφές καθώς και τα πολύ καυτερά φαγητά που προκαλούν διάταση του εντέρου.
Οι ερευνητές στην προσπάθεια τους να καταπολεμήσουν το σύνδρομο επικεντρώνονται σε θεραπευτικές μεθόδους που σχετίζονται με την διατροφή.
Έχει βρεθεί ότι οι φυτικές ίνες μπορούν να μειώσουν την δυσκοιλιότητα σε άτομα με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, δεν μπορούν όμως να μειώσουν τα συμπτώματα που προκαλούν τον πόνο.
Πληθώρα κλινικών μελετών υποστηρίζουν την ευεργετική επίδραση των προβιοτικών στην μείωση των συμπτωμάτων του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, καθώς έχει παρατηρηθεί αλλαγή στη φυσιολογική σύσταση της εντερικής μικροχλωρίδας και ενίσχυση του εντερικού συστήματος έναντι των λοιμώξεων, μετά από χορήγηση προβιοτικών.
Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί συνήθως βακτήρια ή ζύμες που έχουν παρόμοια δράση με τους μικροοργανισμούς που βρίσκονται στο γαστρεντερικό σωλήνα του ανθρώπου και με τα οποία θα ασχοληθούμε εκτενέστερα σε επόμενο μας άρθρο.
Σε περίπτωση που παρουσιάζετε κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα καλό θα ήταν να επισκεφθείτε έναν γαστρεντερολόγο που θα κρίνει αν πάσχετε από το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου. Επειδή, πρόκειται για μια νόσο που η πορεία της εξαρτάται κατεξοχήν από τη διατροφή σας είναι απαραίτητη η σύσταση ενός εξειδικευμένου προγράμματος διατροφής από έναν διαιτολόγο με στόχο να μειώσετε ή ακόμα και να εξαλείψετε άμεσα τα συμπτώματα σας χωρίς να υποφέρετε. Ακόμη και αν χρειαστεί να πάρετε χάπια (συνήθως δίνεται σιμεθικόνη) για την αντιμετώπιση του συνδρόμου, θα δείτε άμεσα αποτελέσματα αλλά όχι μόνιμα. Η διατροφή σας θα πρέπει εφ’ όρου ζωής να είναι προσεγμένη και καλά σχεδιασμένη για να αυξήσετε το χρόνο επανεμφάνισης των συμπτωμάτων.