Οι διαταραχές διατροφής αποδίδονται σε σχέση με την ύπαρξη τριών χαρακτηριστικών: την δυσλειτουργική διατροφική συμπεριφορά, την αρνητική εικόνα σώματος και τις προσπάθειες (επιτυχείς ή ανεπιτυχείς) απώλειας βάρους. Πέρα όμως απ’ αυτά, τα άτομα με διατροφικές διαταραχές συνήθως αντιμετωπίζουν προβλήματα κατάθλιψης, άγχους, χαμηλής αυτοεκτίμησης, και ίσως κάποια διαταραχή προσωπικότητας.
Το γνωσιακό συμπεριφοριστικό μοντέλο μιλά για μια πολυπαραγοντική αιτιογένεση των διαταραχών διατροφής, περιλαμβάνοντας τόσο βιολογικούς, κοινωνικούς, οικογενειακούς και ψυχολογικούς παράγοντες.
Προκειμένου να μιλήσουμε για διαταραχή υπερφαγίας, θα πρέπει να υπάρχουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας. Ένα επεισόδιο χαρακτηρίζεται απο λήψη τροφής σε συγκεκριμένη ώρα, η ποσότητα της οποίας είναι μεγαλύτερη απο αυτή που οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να καταναλώσουν στο ίδιο χρονικό διάστημα κάτω απο τις ίδιες συνθήκες. Επίσης υπάρχει έλλειψη ελέγχου στο φαγητό κατά τη διάαρκεια του επεισοδίου. Τα επεισόδια υπερφαγίας συνδέονται με μια πολύ γρήγορη κατανάλωση, πολλές φορές το άτομο τρώει τόσο ώσπου να νιώσει το στομάχι του δυσάρεστα γεμάτο. Ακόμη μπορεί να τρώει σε στιγμές που δεν νιώθει πείνα. Νιώθει άσχημα που τρώει τόσο και επιλέγει να τρώει συνήθως μόνο του. Ύστερα απο την υπερβολική κατανάλωση νιώθει δυσάρεστα με τον εαυτό του, μελαγχολία και έχει αρκετές ενοχές. Φυσικά για να υποστηρίξουμε οτι ένα άτομο κάνει υπερφαγικά επεισόδια θα πρέπει να έχει μια διάρκεια χρονική, επομένως θα πρέπει να κάνει τουλάχιστον 2 υπερφαγικά επεισόδια σε διάστημα 6 μηνών. Φυσικά η μεγάλη διαφορά της υπερφαγίας απο τη βουλιμία είναι πως οι υπερφάγοι δεν προβαίνουν σε αντιρροπιστικές τακτικές όπως οι βουλιμικοί ( καθαρκτικές συμπεριφορές κ.α.)
Τα ερευνητικά δεδομένα έχουν δείξει πως τα περισσότερα άτομα με διαταραχή υπερφαγίας είναι υπέρβαρα. Είναι πιο συχνή απο τη ψυχογενή βουλιμία και τη ψυχογενή ανορεξία και εμφανίζεται σε ποσοστά 4-7% στο γενικό πληθυσμό, όμως γύρω στο 30% σε προγράμματα απώλειας βάρους. Η ψυχοθεραπεία είναι απαραίτητη και έχει φανεί πως έχει 50% επιτυχία στη μείωση των υπερφαγικών επεισοδίων.
Προσπαθώντας να βρούμε τους λόγους για τους οποίους τα άτομα καταφεύγουν σε υπερφαγικά επεισόδια, βρέθηκαν κάποιες ψυχολογικές ερμηνείες που φαίνεται να φωτίζουν λίγο την κατάσταση. Έτσι λοιπόν σύμφωνα με κάποιους ερευνητές αυτές οι παράδοξες αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές είναι μια προσπάθεια του ατόμου να αποφύγει την επίγνωση του εαυτού του ή απορρέουν απο τη δυσκολία να ρυθμίσουν τα αρνητικά συναισθήματα. Επίσης, φαίνεται πως είναι ένας τρόπος διαχείρισης προβλημάτων ή αποτέλεσμα δυσλειτουργικών πεποιθήσεων.
Η γνωσιακή συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία, εξηγεί με εύκολο τρόπο διαμέσου ενός φαύλου κύκλου την πορεία της υπερφαγίας. Υπάρχουν κάποια εκλυτικά γεγονότα, τα οποία προκαλούν άγχος, ένταση ή θλίψη, το άτομο λόγω μειωμένης ικανότητας ρύθμισης του συναισθήματος (όπως αναφέρθηκε προηγουμένως) οδηγείται στο υπερφαγικό επεισόδιο, κάτι όμως που το κάνει να αυξάνει το βάρος του και η αύξηση αυτή του προκαλεί περισσότερο άγχος και ανησυχία με αποτέλεσμα να ασχολείται με το σωματικό βάρος. Και αυτό είναι ενας φαύλος κύκλος που αν δεν υπάρξει ψυχοθεραπεία, θα συνεχίζει να ταλαιπωρεί το άτομο.
Οι στόχοι της γνωσιακής συμπεριφοριστικής θεραπείας είναι το άτομο να διορθώσει τη συμπεριφορά διατροφής να καταναλώνει 3 γεύματα την ημέρα, να εξαλείψει τις “απαγορευμένες” τροφές, να βρει και να αναδομήσει τις δυσλειτουργικές αντιλήψεις του, να μάθει να διαχειρίζεται τις διαπροσωπικές κρίσεις. Θα πρέπει να ενασχοληθεί με την έκφραση των συναισθημάτων και τη υιοθέτηση εναλλακτικών αντιλήψεων και συμπεριφορών για την αντιμετώπιση των εκλυτικών παραγόντων. Επίσης να βελτιώσει τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και τη διεκδικητική συμπεριφορά. Είναι σημαντικό να υπάρχει μια συνεργασία με το οικογενειακό περιβάλλον του ατόμου, ιδαιτέρως όταν αφορά εφηβικό πληθυσμό.
Πηγή : http://fitdiet.gr/