Όλοι γνωρίσουμε ότι η κατανάλωση παραπάνω θερμίδων από αυτές που χρειαζόμαστε για να καλύψουμε τις ανάγκες του σώματός μας έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του βάρους και του λίπους μας πέραν του φυσιολογικού.
Ας πάρουμε αυτό ως αρχή. Όταν δεν τρώμε μέσα στη μέρα και απασχολούμαστε με διάφορες δραστηριότητες, παραλείπουμε γεύματα και έχουμε ΜΟΝΟ ένα γεύμα (μεγάλο ή μικρό) αργά το βράδυ θα έπρεπε να αδυνατίζουμε καθώς οι θερμίδες που παίρνουμε από αυτό το γεύμα (όσο μεγάλο και αν είναι) δύσκολα μπορεί να φτάσει το ποσό των θερμίδων που χρειαζόμαστε συνολικά ημερησίως.
Ωστόσο, οι περισσότερες «ιστορίες» ανθρώπων που δεν μπορούν να χάσουν τα περιττά κιλά και ακολουθούν αυτό το διατροφικό μοτίβο, δεν αναφέρουν καμία απώλεια βάρους, αντίθετα σημειώνουν μια σταδιακή αύξηση κιλών. Το γεγονός αυτό μας κάνει να αναρωτιόμαστε… είναι τελικά οι θερμίδες αυτές που παίζουν σημαντικό ρόλο στην απώλεια βάρους ή ο χρόνος που τρώμε μέσα στη μέρα;
Και τα δύο «μετρούν» στη διαχείριση του βάρους.
Γενικότερα, η απώλεια βάρους εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, ορισμένοι από τους οποίους δεν έχουν αποσαφηνιστεί πλήρως. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνεται η ψυχολογική κατάσταση του ατόμου, η σχέση που έχει αναπτύξει με το φαγητό στα διάφορα στάδια της ζωής του, γενετικοί παράγοντες όπως η κληρονομική προδιάθεση για παχυσαρκία, η ηλικία και άλλοι. Όμως αυτό που φαίνεται να έχει μεγαλύτερη σημασία στη μάχη με τα κιλά είναι ο χρόνος στον οποίο κατανέμουμε τα γεύματά μας, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Οι επιστημονικές έρευνες των τελευταίων ετών υποστηρίζουν ότι η κατανάλωση γευμάτων αργά το βράδυ ιδίως μπροστά στην τηλεόραση ή τον υπολογιστή συμβάλλουν στην αύξηση της παχυσαρκίας.
Αποδεδειγμένα η ποσότητα του φαγητού που καταναλώνουμε όταν είμαστε μπροστά από την τηλεόραση ή οποιοδήποτε άλλο μέσο μας αποσπά την προσοχή, είναι μεγαλύτερη από αυτήν που θα είχαμε εάν τρώγαμε στο τραπέζι και απολαμβάναμε με ηρεμία το γεύμα μας. Έτσι, αν σας ευχαριστεί και σας χαλαρώνει να «τσιμπολογάτε» αργά το βράδυ βλέποντας την αγαπημένη σας σειρά, ξανασκεφτείτε τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει αυτή σας η απλή καθημερινή σας συνήθεια στο σώμα σας και αποβάλλετέ την.
Ας δούμε τι λένε οι πρόσφατες έρευνες για την κατανάλωση φαγητού αργά το βράδυ.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell Metabolism, οι άνθρωποι που τρώνε νωρίς το βράδυ και στη συνέχεια απέχουν από το φαγητό για 16 ώρες, είναι πιο αδύνατοι από εκείνους που τρώνε την ίδια ποσότητα θερμίδων, αλλά τσιμπολογούν όλη την ημέρα. Επίσης, φάνηκε ότι ακόμη κι αν η διατροφή τους περιείχε περισσότερα λιπαρά στο σύνολο από την διατροφή των ατόμων που έτρωγαν αργά το βράδυ, δεν τους εμπόδισε να διατηρήσουν ένα χαμηλότερο βάρος.
Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι τα άτομα που έχουν το τελευταίο τους γεύμα στις 6 το απόγευμα και τρώνε πρωινό στις 8 το πρωί είναι πολύ πιθανόν να είναι πιο αδύνατοι από αυτούς που τρώνε στις 12 το βράδυ το τελευταίο τους γεύμα και το πρωινό τους στις 8. Βέβαια παίζει σημαντικό ρόλο τόσο η ποσότητα όσο και το είδος το φαγητού που επιλέγουμε ως δείπνο.
Μια ακόμη μελέτη του Πανεπιστημίου Βαντερμπιλτ, των ΗΠΑ, σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε τρωκτικά διαπίστωσε ότι η ικανότητα τους να ρυθμίζουν το επίπεδο του σακχάρου του αίματος, ποίκιλε κατά τη διάρκεια του 24ωρου.
Αυτή είναι η πρώτη μελέτη που αποδεικνύει ότι η δραστηριότητα της ινσουλίνης ελέγχεται από το βιολογικό ρολόι του οργανισμού. Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Current Biology, εξηγεί γιατί ΔΕΝ έχει σημασία μόνο τι τρώτε, αλλά και πότε το τρώτε.
Επειδή τα ποντίκια είναι νυκτόβια, έχουν ένα κιρκαδιανό ρυθμό που προσομοιάζει με εκείνο των ανθρώπων που είναι ενεργοί κατά τη διάρκεια της νύχτας και κοιμούνται την ημέρα.
Οι ερευνητές στην προσπάθειά τους να δουν πως λειτουργεί ο οργανισμός όταν διαταράσσεται το κιρκαδικό μας ρολόι, έβαλαν τα ποντίκια σε ένα περιβάλλον όπου υπήρχε διαρκώς φως. Τα ποντίκια εκδήλωσαν συμπτώματα αντίστασης ινσουλίνης, δηλαδή οι ιστοί του σώματός τους δεν ανταποκρίνονταν στο σήμα της ινσουλίνης να απορροφήσουν σάκχαρο, και τελικά πήραν περισσότερο βάρος. Η αντίσταση στην ινσουλίνη έχει σχετιστεί με τον διαβήτη και την καρδιακή νόσο στους ανθρώπους.
Όπως αποδείχθηκε η διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού, που καθορίζει τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης μεταξύ άλλων, προκαλεί την συσσώρευση λίπους.
Τα ευρήματα εξηγούν λοιπόν γιατί οι εργαζόμενοι σε νυχτερινή βάρδια και τα άτομα με ανώμαλα μοτίβα ύπνου είναι πιο επιρρεπείς στον διαβήτη και την παχυσαρκία.
Η διατάραξη του βιολογικού ρολογιού οδηγεί σε διαταραχή του μεταβολισμού εξηγεί ο Δρ Καρλ Τζονσον, χρονοβιολόγος στο αμερικανικό πανεπιστήμιο.
Αρκετές μελέτες έχουν δείξει στο παρελθόν ότι οι εργαζόμενοι σε βάρδιες τείνουν να παίρνουν περισσότερο βάρος και είναι πιθανότερο να εκδηλώσουν διαβήτη. Μια προηγούμενη έρευνα είχε αποδείξει ότι τα ποντίκια (που είναι νυκτόβια όντα) παίρνουν βάρος αν μπορούν να τρώμε μόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας, ακόμη και όταν πρόκειται για τον ίδιο αριθμό θερμίδων. Οι επιστήμονες υποψιάζονταν ότι το κιρκάδιο ρολόι παίζει ρόλο.
Αν ανήκετε στους ανθρώπους που έχουν μεγαλύτερη όρεξη για φαγητό κυρίως τις βραδινές ώρες και στρέφονται συνήθως σε λιπαρές και πλούσιες σε θερμίδες τροφές οι ερευνητές από το πανεπιστήμιο Brigham Young στην Utah των Ηνωμένων Πολιτειών έρχονται να σας δώσουν την απάντηση.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μαγνητικές τομογραφίες για να μετρήσουν πώς ανταποκρίνεται ο ανθρώπινος εγκέφαλος γυναικών σε φωτογραφίες από τροφές υψηλής και χαμηλής θερμιδικής αξίας, σε διαφορετικές ώρες της ημέρας.
Τα αποτελέσματα της έρευνας τους που δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Brain Imaging and Behaviour, έδειξαν πως οι εικόνες των τροφίμων (ειδικά εκείνων με πολλές θερμίδες) προκαλούν ξεχωριστή εγκεφαλική δραστηριότητα και πως οι νευρωνικές αποκρίσεις είναι χαμηλότερες τις βραδινές ώρες. Αυτό, με απλά λόγια σημαίνει πως ο οργανισμός μας ΔΕΝ λαμβάνει την ίδια ικανοποίηση από το φαγητό τις βραδινές ώρες. Αυτό μας κάνει να αναζητούμε περισσότερο φαγητό για να ικανοποιήσουμε το αίσθημα της πείνας ακόμα και αν δεν πεινάμε. Σύμφωνα με τον Δρ. Travis Masterson, επικεφαλής της μελέτης «θέλουμε να φάμε περισσότερο φαγητό για να νιώσουμε ικανοποίηση και όχι γιατί έχουμε αυξημένη όρεξη τις βραδινές ώρες!»
Βιβλιογραφία
Shi SQ et al. Circadian disruption leads to insulin resistance and obesity. Current Biology, 2013 Mar 4;23(5):372-81.
Robinson et al, eating attentively: a systematic review and meta-analysis of the effect of food intake memory and awareness on eating. Am J Clin Nutr . 2013 Apr;97(4):728-42
Tryon, MS, Carter, CS, Decant, R, Laugero, KD. (2013). Chronic stress exposure may affect the brain’s response to high calorie food cues and predispose to obesogenic eating habits. Physiol Behav . 2013 Aug 15;120:233-42.
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος