Στόχος αυτής της Παγκόσμιας προσπάθειας είναι η σωστή πρόληψη και έγκαιρη θεραπεία, καθώς ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος των γυναικών στην Ευρώπη. Περίπου 1 στις 8 με 10 γυναίκες θα παρουσιάσει αυτή την ασθένεια. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο στη Χώρα μας, εντοπίζονται περίπου 4,500 νέα περιστατικά και από αυτές 1500 περίπου χάνουν τη ζωή τους. Σε Παγκόσμιο επίπεδο περίπου 1.500.000 γυναίκες παθαίνουν καρκίνο του μαστού και 300.000 από αυτές πεθαίνουν. Έτσι, υπολογίζεται ότι αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στις γυναίκες ηλικίας μεταξύ 40 και 45 ετών.

Η έγκαιρη διάγνωση και η ανάγκη για πρόληψη είναι πιο επιτακτική καθώς ο καρκίνος αυτός είναι θεραπεύσιμος, αν ανιχνευθεί σε αρχικό στάδιο, σε περίπου 97% των γυναικών.

Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού βρίσκονται τόσο στις καθημερινές συνήθειες μια γυναίκας (απουσία άσκησης, κακή διατροφή, αυξημένο σωματικό βάρος, μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ, κάπνισμα κλπ), όσο και σε κληρονομική προδιάθεση, μέσω κάποιων γονιδίων. Αυξημένες πιθανότητες για καρκίνο του μαστού, έχουν οι γυναίκες με ιστορικό καρκίνου του μαστού στην οικογένεια, γυναίκες με ιστορικό καλοηθών παθήσεων του μαστού, πρώτη εγκυμοσύνη σε μεγάλη ηλικία, μακροχρόνια έκθεση σε ορμόνες (για παράδειγμα λόγω καθυστερημένης εμμηνόπαυσης) και άλλα.

Η κάθε γυναίκα που θα παρατηρήσει: α) κάποιο ογκίδιο στο μαστό ή β) αλλαγές στο δέρμα, στη θηλή ή στο μέγεθος του μαστού και γ) έκκριση υγρού από τη θηλή, πρέπει να επικοινωνεί με το γυναικολόγο της.

Ιδιαίτερης σημασίας εξετάσεις για να φτάσουμε στην έγκαιρη διάγνωση είναι η αυτοεξέταση, η μαστογραφία και η κλινική εξέταση από γυναικολόγο.

Η αυτοεξέταση είναι μια απλούστατη εξέταση ρουτίνας. Πρέπει να ξεκινά από την ηλικία των 20 ετών. Γίνεται από την ίδια τη γυναίκα, μία φορά κάθε μήνα, μετά το τέλος της περιόδου. Με τον τρόπο αυτό, η γυναίκα μαθαίνει πως είναι το στήθος της φυσιολογικά και καταλαβαίνει κάποια πιθανή αλλαγή που δεν υπήρχε στο παρελθόν. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να επισκέπτεται άμεσα τον γιατρό. Επίσης, η αυτοεξέταση γίνεται και από το γυναικολόγο μια φορά το χρόνο.

Η μαστογραφία αποτελεί την σημαντικότερη ίσως μέθοδο πληθυσμιακού ελέγχου, ανιχνεύοντας όγκους πολύ μικρού μεγέθους, πριν ακόμα γίνουν ψηλαφητοί. Όπως και η ψηλάφηση, έτσι και η μαστογραφία πρέπει να γίνεται αμέσως μετά το τέλος της περιόδου. Η πρώτη μαστογραφία προγραμματίζεται στην ηλικία μεταξύ 35 και 40 ετών και γίνεται κάθε χρόνο. Κάποιες γυναίκες που έχουν περιπτώσεις καρκίνου μαστού ή άλλους παράγοντες κινδύνου πρέπει να ξεκινούν τον ετήσιο έλεγχο από μικρότερη ηλικία.

Το υπερηχογράφημα μαστών είναι μια εξέταση γρήγορη, χωρίς ακτινοβολία που προσφέρει σημαντική βοήθεια στη διερεύνηση των ψηλαφητικών και μαστογραφικών ευρημάτων. Όμως, το υπερηχογράφημα δεν πρέπει να θεωρείται υποκατάστατο της μαστογραφίας.

Με τις παραπάνω εξετάσεις μπορούμε να βοηθήσουμε σημαντικά στην έγκαιρη αντιμετώπιση του καρκίνου. Ο συστηματικός έλεγχος με τους παραπάνω τρόπους και τα μέσα που διαθέτουμε, εξασφαλίζουν το καλύτερο αποτέλεσμα και τη μεγαλύτερη προστασία για τις γυναίκες.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι, παρά τις απαιτήσεις της σημερινής κοινωνίας, η γυναίκα πρέπει να αφιερώνει τον απαραίτητο χρόνο για τον προληπτικό έλεγχο, και να επισκέπτεται το Γυναικολόγο, καθώς η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού σώζει πραγματικά ζωές.

Παναγιώτης Χριστόπουλος MD, MSc, PhD, IFEPAG

Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος

Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Συντονιστής Παιδογυναικολόγων Ευρώπης