Ο εθισμός στην αγάπη θεωρείται συχνά «λιγότερο σοβαρός» από τους άλλους εθισμούς, όπως ο καταναγκαστικός σεξουαλικός εθισμός, ο εθισμός στις διατροφικές διαταραχές ή στους αυτοτραυματισμούς. Ίσως γιατί ακούγεται πιο “ήπιος”. Στην πραγματικότητα αυτό είναι εξαιρετικά επώδυνο και μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνο τόσο για τον εξαρτημένο όσο και για τους ανθρώπους με τους οποίους έρχονται σε επαφή. Πολλές αυτοκτονίες, δολοφονίες, βιασμοί και άλλα εγκλήματα πάθους έχουν τις ρίζες τους σε αυτόν τον εθισμό. Ο πολιτισμός μας έχει δοξάσει τον εθισμό στην αγάπη με την έννοια ότι ερωτεύομαστε και είμαστε «πιο ευτυχισμένοι από ποτέ.» Αυτό αγνοεί τις βάσεις που οι σχέσεις απαιτούν. Πολλές σχέσεις αγάπης που απεικονίζονται στα μέσα ενημέρωσης πραγματικά είναι σχέσεις εξαρτημένης αγάπης.

Ο όρος «εξαρτημένη αγάπη» είναι λίγο παραπλανητικός. Η εξαρτημένη αγάπη δεν σημαίνει πραγματικά να είσαι ερωτευμένος με το πρόσωπο που είναι το αντικείμενο της αγάπης σας. Αντ’ αυτού, η εξάρτηση περιβάλλει μια σειρά ψυχαναγκαστικών δράσεων, τις οποία το άτομο δεν είναι σε θέση να τις σταματήσει.

Η εξαρτημένη αγάπη μπορεί να έχει ένα καθιερωμένο πρότυπο, αλλά χαρακτηρίζεται από πολύ έντονες και ρομαντικές σχέσεις. Αν έχουν μια μακροχρόνια σχέση, αυτή χαρακτηρίζεται από πολλά σκαμπανεβάσματα. Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι όταν ένα άτομο αποσύρεται εντελώς από ρομαντικές και/ή σεξουαλικές σχέσεις, ως ένα είδος ανορεξίας, για να μην νιώθει ευάλωτο. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, τα άτομα εξαρτημένα από αγάπη εστιάζουν πολλή ενέργεια σε ρομαντικές σχέσεις, αν έχουν εμπλακεί σε μία, ψάχνουν για την επόμενη, ή τις αποφεύγουν εντελώς.

Τα  εξαρτημένα άτομα εμφανίζουν κάποιες ενδείξεις που υποδηλώνουν εθισμό στην αγάπη. Εδώ είναι μερικές από αυτές που μπορείτε να τις ερμηνεύσετε ως «κόκκινες κάρτες»:

• Βρίσκονται συναισθηματικά ή σεξουαλικά συνδεδεμένοι με ένα άγνωστο πρόσωπο.
• Συμμετέχουν σε μια ρομαντική/ερωτική σχέση στη μία μετά την άλλη ή βρίσκονται σε πολλαπλές σχέσεις.
• Έχουν αίσθημα «κενού» όντας σε ρομαντικές σχέσεις .
• Εξιδανικεύουν ένα ρομαντικό ενδιαφέρον, ενώ στη συνέχεια να κατηγορούν το άλλο άτομο για να μην ζουν με τις προσδοκίες της εξαρτημένης αγάπης.
• Αδυναμία να αφήσουν τη σχέση όταν η σχέση έχει τελειώσει.
• Υπάρχει επανειλημμένη ενασχόληση με τους ανθρώπους που είναι συναισθηματικά διαθέσιμοι.
• Σπαταλούν απεριόριστη ποσότητα χρόνου σε ρομαντικές φαντασιώσεις ή εμμονές που επηρεάζουν τη ζωή του εξαρτημένου.

Πολλά από αυτά τα συμπτώματα είναι στοιχεία εξάρτησης και δυσλειτουργίας στην οικογένεια που προκύπτουν στην παιδική ηλικία, όπως εγκατάλειψη, συναισθηματική ή/και σεξουαλική κακοποίηση. Για το λόγο αυτό η θεραπεία για την εξαρτημένη αγάπη συχνά περιλαμβάνει συνεδρίες αποκατάστασης τραύματος.

Ένα πρόσωπο που είναι εθισμένο στην αγάπη δεν είναι σε θέση να σταματήσει την αυτοκαταστροφική συμπεριφορά του, παρά τις αρνητικές συνέπειες, όπως:

• Άγχος και/ή κατάθλιψη.
• Μείωσης αποδοτικότητας της εργασίας.
• Μειωμένος χρόνος για ενασχόληση με  τα παιδιά/περιορισμένη πρόσβαση στα παιδιά.
• Κίνδυνο να προσβληθούν από ΣΜΝ (Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα).
• Αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές (κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών, κοπής, κ.λπ.).

Παρά το γεγονός ότι απαιτείται επαγγελματική βοήθεια, τα άτομα από εξαρτημένη αγάπη μπορούν να αλλάξουν και μπορούν να αντικαταστήσουν τις κακές συνήθειες με μια υγιέστερη αντίληψη και εκδοχή της αγάπης. Μπορούν να μάθουν να λένε «αντίο» στην εξαρτημένη αγάπη.

Βαλέρια Κιλαμπέρια

Ψυχολόγος, MSc.