Πάνω από το 90% των νέων μητέρων στην Ελλάδα επιθυμούν να θηλάσουν αποκλειστικά το παιδί τους. Περίπου 9 στις 10 μητέρες πράγματι ξεκινούν τον θηλασμό στο μαιευτήριο, ωστόσο μόλις 3 στις 10 μητέρες, ένα μήνα αργότερα, απομένουν να θηλάζουν αποκλειστικά το μικρό τους. Τι συμβαίνει λοιπόν και 6 από τις 10 γυναίκες στην χώρα μας εγκαταλείπουν πρόωρα τον αποκλειστικό θηλασμό μερικές εβδομάδες μετά την γέννηση του παιδιού τους; Φταίνε μόνο τα μαιευτήρια που αποτυγχάνουν να εφαρμόσουν τα Δέκα Βήματα για επιτυχημένο μητρικό θηλασμό και οι πρακτικές τους που βρίσκονται μακριά από την έννοια του Φιλικού προς τα Βρέφη ιδρύματος;

Η εμπειρία μου δείχνει ότι οι πρώτες ημέρες στο μαιευτήριο μπορεί να θέσουν πολλά εμπόδια στον θηλασμό για πολλές μητέρες, λίγες φορές ωστόσο είναι τα εμπόδια αυτά τόσο ανυπέρβλητα, εφόσον η μητέρα έχει θέληση και πίστη να θηλάσει. Ένα πολύ κρίσιμο κομμάτι κατά την άποψή μου είναι και η περίοδος που ακολουθεί την έξοδο από το μαιευτήριο. Κατά τις πρώτες κρίσιμες εβδομάδες στο σπίτι η λεχώνα θα έχει την τύχη ή όχι να βρει υποστήριξη και ενθάρρυνση στην προσπάθεια του θηλασμού από τον σύζυγο, συγγενείς και το άμεσο περιβάλλον της, καθώς και την τύχη ή όχι να δεχθεί χρήσιμες ή αποτρεπτικές για τον θηλασμό συμβουλές κατά τις κρίσιμες πρώτες επισκέψεις σε επαγγελματίες υγείας.

Η κρισιμότητα αυτής της υποστήριξης της λεχώνας στο σπίτι αναδεικνύεται από μια καινούργια έρευνα που δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο τον Μάιο του 2011. Ερευνητές από το Κέντρο για την Υγεία Παιδιών και Εφήβων του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ στην Αγγλία θέλησαν να διερευνήσουν την επίδραση που έχει η εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας στην κοινότητα στα ποσοστά μητρικού θηλασμού. Η κυβέρνηση στην Μεγάλη Βρετανία δίνει μεγάλη έμφαση στην υιοθέτηση και στην εφαρμογή του Προγράμματος Φιλικών προς τα Βρέφη συστημάτων υγείας, τόσο σε επίπεδο νοσοκομείων όσο και σε επίπεδο κοινότητας και πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Είναι ευρέως αποδεκτό ότι τα Βήματα του Φιλικού προς τα Βρέφη, όπως προτείνονται από την UNICEF και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, είναι η πιο επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση για να αυξηθεί η έναρξη και η συνέχιση του μητρικού θηλασμού.

Στην Αγγλία ο πληθυσμός μιας ολόκληρης περιοχής υπηρετείται από ένα Δίκτυο Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης (Primary Care Trust), το οποίο περιλαμβάνει επισκέψεις σε κέντρα υγείας με γενικούς γιατρούς και μαίες, αλλά και επισκέψεις στο σπίτι από μαίες και από επισκέπτριες υγείας. Οι ερευνητές του Μπρίστολ εκπαίδευσαν 141 επισκέπτριες υγείας και νοσοκόμες βρεφονηπιακών σταθμών που δούλευαν σε ένα τέτοιο Πρωτοβάθμιο Δίκτυο στην περιοχή της Δυτικής Αγγλίας. Συγκεκριμένα, κατά την διάρκεια του έτους 2008, οι επαγγελματίες υγείας πέρασαν από ένα υποχρεωτικό σεμινάριο διάρκειας τριών ημερών για τις Φιλικές προς τα Βρέφη πρακτικές. Έπειτα εκτίμησαν τις στάσεις τους ως προς το θηλασμό, τις γνώσεις και την αυτοπεποίθησή τους στο να βοηθούν και να καθοδηγούν τις μητέρες στον θηλασμό, χρησιμοποιώντας ειδικά ερωτηματολόγια πριν και μετά από την παρακολούθηση αυτού του σεμιναρίου.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, το προσωπικό που αξιολογήθηκε εμφάνισε στατιστικά σημαντική βελτίωση στις στάσεις του ως προς τον θηλασμό, τις γνώσεις τους και τις δεξιότητές τους μετά την παρακολούθηση του σεμιναρίου, ενώ παράλληλα αυξήθηκε η κατάλληλη αντιμετώπιση προβλημάτων σχετικά με τον θηλασμό. Το εντυπωσιακό εύρημα της μελέτης είναι ότι, οκτώ εβδομάδες μετά την γέννα, τα ποσοστά μητρικού θηλασμού στην περιοχή της έρευνας αυξήθηκαν. Δηλαδή, ένα βρέφος που γεννήθηκε το 2009 βρέθηκε να είναι 1.57 φορές πιο πιθανό να θηλάζει στην περιοχή των επισκεπτριών υγείας που εκπαιδεύτηκαν, σε σύγκριση με ένα βρέφος που γεννήθηκε το 2006, πριν από το τριήμερο σεμινάριο. Μόνο με ένα τριήμερο εκπαιδευτικό σεμινάριο λοιπόν επιτεύχθηκε σημαντική αύξηση των ποσοστών θηλασμού στην περιοχή.

Οι ερευνητές προσθέτουν ότι αυτή η βραχεία εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας που συμβουλεύουν μητέρες στο σπίτι αύξησε τον ενθουσιασμό των επαγγελματιών, περιόρισε τις αντιφατικές συμβουλές και τα μηνύματα που φέρνουν την θηλάζουσα μητέρα σε σύγχυση και βελτίωσε την αυτοπεποίθηση του προσωπικού στο πώς να βοηθήσουν την μητέρα στον θηλασμό. Μητέρες της περιοχής που ρωτήθηκαν σχετικά ανέφεραν αύξηση του αποκλειστικού θηλασμού και σημάδια αυξημένης ικανότητας και αυτοπεποίθησης στον θηλασμό του παιδιού τους.

Οι επιστήμονες καταλήγουν ότι κάνοντας υποχρεωτική την εκπαίδευση σχετικά με τον θηλασμό μέσα σε ένα Πρωτοβάθμιο Δίκτυο αυξάνεται η ομοιογένεια στις συμβουλές θηλασμού και η αυτοπεποίθηση του προσωπικού σχετικά με προβλήματα γαλουχίας που έρχονται να αντιμετωπίσουν.

Στην Ελλάδα βέβαια δεν έχουμε οργανωμένη Πρωτοβάθμια περίθαλψη, ούτε επισκέπτριες υγείας που φτάνουν στα σπίτια όλων των νέων μητέρων. Έχουμε όμως μια πολύ έντονη παρέμβαση στο θέμα της βρεφικής διατροφής από την αρχή από επαγγελματίες υγείας στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, κυρίως παιδιάτρους, μαίες και γενικούς γιατρούς. Υποχρεωτική εκπαίδευση όλων αυτών των ανθρώπων που συμβουλεύουν και επηρεάζουν την νέα μητέρα σχετικά με τον μητρικό θηλασμό θα είχε ως αποτέλεσμα σημαντική βελτίωση στα ποσοστά θηλασμού στην χώρα μας. Παράλληλα με την προσπάθεια να γίνουν τα μαιευτήριά μας πιο φιλικά ως προς το θηλασμό, είναι σημαντικό το Υπουργείο να σχεδιάσει συστηματική και υποχρεωτική εκπαίδευση για τον θηλασμό σε όλους τους επαγγελματίες υγείας που έρχονται σε επαφή με μωρά και νέες μητέρες στην χώρα μας. Αν δείξει την τόλμη και αποφασίσει κάτι τέτοιο, τα αποτελέσματα θα είναι άμεσα και εντυπωσιακά.

Πηγή: Jenny Ingram, Debbie Johnson and Louise Condon. The effects of Baby Friendly Initiative training on breastfeeding rates and the breastfeeding attitudes, knowledge and self-efficacy of community health-care staff. Primary Health Care Research & Development. Published online: 04 February 2011 DOI:10.1017/S1463423610000423

Μετάφραση/ Επεξεργασία: Στέλιος Παπαβέντσης MRCPCH DCH IBCLC 2011

Παιδίατρος