Σε μια μελέτη που συμμετείχαν οι μεσογειακές χώρες της Ευρώπης με τις βόρειες χώρες της Ευρώπης και τις Η.Π.Α βρέθηκε ότι η θνησιμότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα ήταν 2-3 φορές μικρότερη στις χώρες της Μεσογείου σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες. Ο πληθυσμός της Κρήτης που συμμετείχε βρέθηκε να έχει την μικρότερη θνησιμότητα και την μεγαλύτερη μακροζωία. Αυτό αποδόθηκε κατά κύριο λόγο στην διατροφή τους.
Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της μεσογειακής διατροφής είναι το ψωμί, τα ζυμαρικά, τα λαχανικά, οι σαλάτες, τα όσπρια, τα φρούτα, οι ξηροί καρποί καθώς και το ελαιόλαδο ως κύρια πηγή λιπαρών, καθώς επίσης και μέτριες ποσότητες ψαριού, πουλερικών, γαλακτοκομικών, αυγών, και μικρές ποσότητες κόκκινου κρέας. Ακόμα κρασί σε μικρές ποσότητες, που συνήθως καταναλώνεται με τα γεύματα. Η συγκεκριμένη διατροφή έχει λίγα λιπαρά οξέα, είναι πλούσια σε υδατάνθρακες και φυτικός ίνες και περιέχει πολλά μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, τα όποια προέρχονται κυρίως από το ελαιόλαδο.
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της μεσογειακής διατροφής είναι η σύνθεση σε λίπη. Σε μια σωστή, ισορροπημένη διατροφή η σχέση μονοακέρεστων, κοκρεσμένων και πολυακόρεστων πρέπει να είναι 2/1/1, ενώ η σχέση ω-6/ω-3 λιπαρών οξέων πρέπει να είναι 1/1. Αυτό επιτυγχάνεται στην μεσογειακή διατροφή χάρης στην αξία του ελαιολάδου. Το ελαιόλαδο περιέχει 70-80% μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (ολεικο οξύ), 6-16% ω-6, 0,3-1,3% ω-3 και 8-10% κορεσμένα λιπαρά οξέα. Αυτή η σύνθεση το κάνει να έχει μοναδική θέση απέναντι στα υπόλοιπα λάδια. Το ολεϊκο οξύ συντελεί στην αύξηση της (HDL χοληστερόλη ), γνώστη για τις ευεργετικές τις ιδιότητες στον οργανισμό ενώ, μειώνει την (LDL χοληστερόλη) μειώνοντας έτσι την αθηροματογόνο δράση τους. Σαν αποτέλεσμα το ελαιόλαδο συμβάλλει στην πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων. Σε αντίθεση η υψηλή κατανάλωση σπορέλαιων οδηγεί σε αυξημένη πρόληψη ω-6 λιπαρών οξέων που αυτό μειώνει την ολική χοληστερόλη αλλά παράλληλα και στην μείωση των κάλων HDL λιποπρωτεινών. Είναι σαφές λοιπόν ότι η υψηλή κατανάλωση σπορέλαιων δεν έχει θετικές επιδράσεις στην υγεία μας. Αντίστοιχα πορίσματα έχουν βρεθεί και για την μαργαρίνη. Η μαργαρίνη παρασκευάστηκε για να αντικαταστήσει το βούτυρο που είναι πλούσιο σε κορεσμένα λιπαρά οξέα, σήμερα είναι γνωστό ότι υψηλή κατανάλωση μαργαρίνης έχει αρνητικές επιδράσεις στην υγεία. Κατά την διαδικασία της υδρογόνωσης για την παρασκευή της, τα φυτικά λιπαρά οξέα που υπάρχουν στην μορφή cis μετατρέπονται σε μορφή trans. Οι διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι τα trans λιπαρά οξέα χαμηλώνουν την καλή HDL και αυξάνουν την κακή LDL χοληστερόλη. Έχουν βρεθεί και άλλες αρνητικές επιδράσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα.
Το ελαιόλαδο περιέχει 64-86% ελαϊκό οξύ. Επίσης περιέχει επαρκής ποσότητα πολυακόρεστων λιπαρών οξέων και στερόλες (κυρίως β-σιτοστερόλη). Ακόμη, το ελαιόλαδο είναι πολύ καλή πηγή βιταμίνης Ε. Το παρθένο ελαιόλαδο περιέχει 100-140μg τοκοφερόλης/g ελαίου. Σε έρευνα που έγινε σε παιδιά της Κρήτης ηλικίας 12-15 ετών υπολογίστηκε ότι η μέση πρόσληψη α-τοκοφερόλης από το ελαιόλαδο που κατανάλωναν ήταν ίση με 7,8 mg/ημέρα. Η πρόσληψη αυτή ήταν πολύ υψηλή εάν λάβει κανείς υπόψη του ότι οι ημερήσιες συνιστώμενες προσλήψεις RDA για τα παιδιά είναι 8mg α- τοκοφερόλης.
Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι το ελαιόλαδο έχει θετικές επιδράσεις σε άτομα με γαστρεντερικά προβλήματα όπως έλκος. Το ελαιόλαδο θεωρείτε ότι προστατεύει από την χολολιθίαση.Επίσης παίζει σημαντικό ρόλο στην διαιτητική αγωγή του διαβήτη.
Συμπερασματικά προκύπτει ότι το ελαιόλαδο είναι τροφής υψηλής θρεπτικής αξίας και μπορεί να παίξει σπουδαίο ρόλο στην διατροφή του ανθρώπου Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα και ιδιαίτερα για την Κρήτη αφού αποτελεί ένα από τα βασικά τρόφιμα στην διατροφή μας. Το ελαιόλαδο ως βασική τροφή της μεσογειακής διατροφής προτείνεται από όλους τους ειδικούς σαν το καλύτερο λάδι με ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία.
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος