Ο ερχομός ενός παιδιού αποτελεί αναμφισβήτητα ένα ευχάριστο γεγονός. Δεν είναι λίγες οι γυναίκες που για να νιώσουν τη χαρά της μητρότητας κάνουν επίμονες και μακροχρόνιες προσπάθειες. Ένα νέο μέλος μπαίνει στην οικογένεια και η καθημερινότητα αλλάζει ριζικά!
Ειδικά για τη γυναίκα οι αλλαγές ξεκινούν ήδη από το σώμα της. Πέρα από τις ορμονικές αλλαγές, οι οποίες την καθιστούν ευάλωτη και ευερέθιστη, υπάρχει και το ζήτημα της απώλειας των κιλών της εγκυμοσύνης. Σε αυτό το σημείο η μητέρα ίσως αισθανθεί ότι χάνει τη θηλυκότητά της, ένα στοιχείο πολύ σημαντικό για τη γυναικεία ταυτότητα. Μπορεί να αισθανθεί ότι δεν είναι πλέον ποθητή και αυτό να επηρεάσει την αυτοεκτίμησή της αλλά και την ερωτική της ζωή με το σύντροφο.
Ένα στα δυο ζευγάρια το πρώτο διάστημα μετά τη γέννηση του παιδιού αραιώνει σε μεγάλο βαθμό τη συχνότητα των ερωτικών επαφών του. Σε αυτές τις περιπτώσεις η γυναίκα αφιερώνεται αποκλειστικά στο ρόλο της μητέρας, με συνέπεια να παραμελεί αυτόν της συζύγου. Ο άντρας όντας στο περιθώριο, νιώθει ότι δεν μπορεί να συμμετέχει σε αυτή τη δυαδική σχέση και έτσι απομακρύνεται κι αυτός. Αυτός ο φαύλος κύκλος που δημιουργείται μπορεί να σπάσει όταν η γυναίκα αποφασίσει να ενσωματώσει το σύζυγο στη σχέση μητέρας-βρέφους και να δεχτεί τη βοήθειά του, ώστε να βρει κι εκείνη το χώρο-χρόνο να αγαπήσει το αλλαγμένο σώμα της και να επαναφέρει τη θηλυκότητά της.
Άλλη μια σημαντική απώλεια στη ζωή της μητέρας είναι αυτή του προσωπικού χρόνου. Οι προτεραιότητες αλλάζουν ριζικά. Πλέον τον πρώτο λόγο έχουν οι ανάγκες του παιδιού και οι ατομικές έρχονται δεύτερες. Οι βόλτες με φίλες, τα χόμπυ, τα ταξίδια, ακόμα και η ξεκούραση στον καναπέ δεν μπορούν πια να γίνουν με την ίδια ευκολία. Ένα παιδί, ειδικά αν είναι σε βρεφική ή προσχολική ηλικία έχει ανάγκη ακόμα και από την εικοσιτετράωρη προσοχή της μητέρας! Επίσης, οι δουλειές του σπιτιού δεν τελειώνουν ποτέ, καθώς το σπίτι δεν θα είναι ποτέ καθαρό και ταχτοποιημένο όταν υπάρχει ένα παιδί μέσα. Όλα αυτά οδηγούν στην απώλεια της ενεργητικότητας, οπότε ακόμα κι αν υπάρχει λίγος χρόνος ή κάποια εξωτερική βοήθεια, η μητέρα νιώθει εξαντλημένη και μια έξοδος ή άλλη δραστηριότητα φαντάζει πολύ δύσκολη.
Πέρα από τα παραπάνω, μια σημαντική πρόκληση για τη μητέρα είναι ο συνδυασμός εργασίας (καριέρας) και οικογένειας. Γυναίκες που κατείχαν υπεύθυνες θέσεις πριν γίνουν μητέρες, ίσως τώρα με τα νέα δεδομένα να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις τους. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε λόγω του γεγονότος ότι θα θέλουν να επιστρέφουν νωρίτερα στο σπίτι, είτε λόγω συνειδητών ή ασυνείδητων ενοχών ότι έχουν εγκαταλείψει το παιδί. Ο συνδυασμός καριέρας-οικογένειας είναι μια τεράστια πρόκληση και η επίτευξη της ισορροπίας εξαρτάται και από την υποστήριξη του οικογενειακού και εργασιακού περιβάλλοντος. Σε περίπτωση που οι γονείς της ή ο σύντροφος δεν είναι υποστηρικτικοί οι τύψεις ολοένα και μεγαλώνουν.
Αν η γυναίκα δεν καταφέρει να διαχειριστεί αποτελεσματικά τις αλλαγές στη ζωή της, τότε μπορεί να νοσήσει σωματικά ή ψυχικά, είτε με την εκδήλωση ψυχοσωματικών παθήσεων, είτε με συμπτώματα κατάθλιψη ή κρίσεων πανικού. Υπάρχουν ορισμένοι επιβαρυντικοί παράγοντες, οι οποίοι δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο τη μητέρα να αντιμετωπίσει τις απώλειες που προκαλεί ο νέος τρόπος ζωής της. Αυτοί μπορεί να είναι το ιστορικό κατάθλιψης στην οικογένεια, η χαμηλή αυτοεκίμηση, η επιλόχεια κατάθλιψη, το χαμηλό κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, η έλλειψη υποστήριξης, το έντονο άγχος, προβλήματα υγείας του παιδιού και η μονογονεϊκή οικογένεια.
Η γυναίκα που γίνεται μητέρα αναλαμβάνει πλέον άλλο έναν σημαντικό ρόλο. Καλείται να ενσωματώσει αρμονικά τους ρόλους της μητέρας, συζύγου, εργαζόμενης και της νοικοκυράς. Αυτός ο συνδυασμός, αν και αρχικά μπορεί να προκαλέσει άγχος και εκνευρισμό, με την κατάλληλη υποστήριξη από το οικογενειακό και κοινωνικό της περιβάλλον και την ατομική προσπάθεια για αυτογνωσία, μπορεί να επιτευχθεί αρμονικά και να προσφέρει αισθήματα ικανοποίησης και ολοκλήρωσης.
Ψυχολόγος, M.Sc.