Η «προσωπικότητα» είναι ένα σύνολο σχετικά μόνιμων τάσεων, διαθέσεων, πεποιθήσεων, επιθυμιών, αξιών και σχημάτων συμπεριφοράς που απαρτίζουν την ταυτότητά μας και καθορίζουν τους τρόπους με τους οποίους το άτομο σκέφτεται και συμπεριφέρεται, δηλ. αυτό που είναι.

Οι διαταραχές προσωπικότητας είναι ένα σύνολο από δυσπροσαρμοστικές, ακραίες και δύσκαμπτες σκέψεις, συναισθήματα και σχήματα συμπεριφοράς, που βιώνονται σταθερά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι διάχυτα και μη ευέλικτα μοτίβα συμπεριφοράς και εσωτερικής εμπειρίας τα οποία αποκλίνουν από τις προσδοκίες του δεδομένου πολιτισμού και τα οποία οδηγούν σε μειωμένη κοινωνική και επαγγελματική λειτουργικότητα και προκαλούν δυσκολίες σε πολλούς τομείς της ζωής του ατόμου και ιδιαίτερα στις σχέσεις του με τους άλλους.

Το άτομο με διαταραχή προσωπικότητας δεν αντιλαμβάνεται εύκολα ότι ο τρόπος σκέψης και συμπεριφοράς του είναι δυσλειτουργικός και ότι το ίδιο συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στα προβλήματά του. Έχει την τάση να προσαρμόζει και να μεταβάλλει στη σκέψη του το εξωτερικό περιβάλλον ώστε να εμφανίζεται σύμφωνο με τη διαταραγμένη εικόνα του ίδιου του ατόμου (αλλοπλαστικά συμπτώματα). Συνεπώς το άτομο θεωρεί τη συμπεριφορά και τα συναισθήματά του απολύτως δικαιολογημένα και αποδίδει τα προβλήματά του στο περιβάλλον και στους άλλους με αποτέλεσμα να ζητά πολύ δύσκολα τη βοήθεια από έναν ειδικό ψυχικής υγείας.

Οι διαταραχές προσωπικότητας εμφανίζονται συνήθως στην εφηβεία ή στην αρχή της ενήλικης ζωής και φαίνεται ότι η ανάπτυξή τους οφείλεται σε ένα συνδυασμό παραγόντων, όπως π.χ. η ιδιοσυγκρασία του κάθε ατόμου, οι πρώιμες παιδικές εμπειρίες του και η ποιότητα ικανοποίησης βασικών και πρωταρχικών αναγκών στο οικογενειακό περιβάλλον του, οι οποίες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.

Έρευνες που έχουν γίνει υποστηρίζουν ότι υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων με διαταραχή προσωπικότητας που ταυτόχρονα ή ως συνέπεια της διαταραχής αυτής, παρουσιάζουν και άλλες ψυχιατρικές παθήσεις ή ψυχολογικές διαταραχές όπως κατάθλιψη, διαταραχή πανικού, διπολική διαταραχή, βραχέα ψυχωτικά επεισόδια ή χρήση ουσιών.

1. Αντικοινωνική διαταραχή της προσωπικότητας

Η Αντικοινωνική Δ.Π. έχει ως κυρίαρχο χαρακτηριστικό την περιφρόνηση και την παράβαση των δικαιωμάτων των άλλων. Τα άτομα με Α.Δ.Π. χαρακτηρίζονται από αδιαφορία για τους συνανθρώπους τους και από αδυναμία να συμμορφωθούν με τους κοινωνικούς κανόνες και εκδηλώνουν ανεύθυνη και παραβατική συμπεριφορά αδιαφορώντας για το νόμο και την τάξη. Το άτομο με Α.Δ.Π. δεν εμπιστεύεται τους ανθρώπους, λέει συχνά ψέματα, δεν νοιάζεται για τις ανάγκες των άλλων και παρουσιάζουν αποχή ενοχής. Είναι ιδιαίτερα ευερέθιστο και συχνά εμπλέκεται σε καβγάδες. Παρουσιάζει έλλειψη συνέπειας και αισθήματος ευθύνης και αδυναμία να διατηρήσει σταθερή εργασιακή συμπεριφορά ή να εκπληρώσει οικονομικές υποχρεώσεις καθώς και να δημιουργήσει και να διατηρήσει σταθερές διαπροσωπικές σχέσεις. Το άτομο με Αντικοινωνική Δ.Π. χαρακτηρίζεται επίσης από εκμετάλλευση,εξαπάτηση και χειραγώγηση των άλλων για προσωπικό όφελος και την αδυναμία του να μάθει από τα λάθη και τις εμπειρίες του.

Άτομα με τη διαταραχή αυτή αρχίζουν την αντικοινωνική τους συμπεριφορά συνήθως πριν τα 15 οπότε και παρουσιάζουν κάποια από τα συμπτώματα της Διαταραχής της Διαγωγής, όπως επιθετικότητα προς ανθρώπους και ζώα, καταστροφή ιδιοκτησίας, εξαπάτηση και κλοπές.

2. Αποφευκτική διαταραχή της προσωπικότητας

Η Αποφευκτική Δ.Π. χαρακτηρίζεται από έντονη κοινωνική αναστολή, αισθήματα ανεπάρκειας και την υπερευαισθησία στην αρνητική κριτική των άλλων. Το άτομο με Αποφευκτική Δ.Π. αποφεύγει όλες τις καταστάσεις όπου υπάρχει σημαντική διαπροσωπική επαφή από φόβο κριτικής, αποδοκιμασίας ή απόρριψης. Είναι απρόθυμο να εμπλακεί με ανθρώπους εκτός αν είναι βέβαιο ότι θα γίνει αρεστό. Χαρακτηρίζεται από υπερβολική ενασχόληση με το μήπως το κριτικάρουν ή το απορρίψουν στις κοινωνικές καταστάσεις. Εμφανίζει περιορισμούς μέσα σε στενές σχέσεις εξαιτίας του φόβου μήπως ντροπιαστεί ή γελοιοποιηθεί και όταν δημιουργεί σχέσεις, φοβάται ότι θα το εγκαταλείψουν. Το άτομο με Αποφευκτική Δ.Π. δεν αντέχει τα δυσάρεστα συναισθήματα διότι φοβάται ότι έτσι χάνει τον έλεγχο της κατάστασης και της ζωής του. Θεωρεί τον εαυτό του κοινωνικά αδέξιο, προσωπικά μη ελκυστικό ή κατώτερο από τους άλλους.

3. Δραματική διαταραχή της προσωπικότητας

Η Δραματική (κατά μετάφραση του histrionic, που είναι ο νέος όρος που αντικατέστησε το hysterical [υστερική]) Δ.Π. έχει σαν κύριο χαρακτηριστικό την υπερβολική συναισθηματικότητα και την επιζήτηση προσοχής. Άτομα με αυτή τη διαταραχή δεν νιώθουν άνετα αν δεν αποτελούν το επίκεντρο της προσοχής. Με ζωντάνια και δραματικότητα προσπαθούν να τραβήξουν την προσοχή πάνω τους και στην αρχή ο ενθουσιασμός τους, ο θεατρικός τους λόγος, η «ανοιχτοσύνη» τους και η διάθεση τους για φλερτ γοητεύουν τους άλλους. Σύντομα όμως χάνουν αυτή την γοητεία γιατί η απαίτησή των ατόμων με Δραματική Δ.Π. για προσοχή είναι συνεχής, επίμονη και υπερβολική. Συχνά εμφανίζονται σεξουαλικά προκλητικά, όχι μόνο προς κάποιο άτομο για το οποίο έχουν κάποιο ερωτικό ενδιαφέρον, αλλά και προς άτομα στον κοινωνικό και επαγγελματικό τους χώρο.

Η συναισθηματική διάθεσή τους είναι υπερβολική, θεατρική, επιπόλαιη και χαρακτηρίζεται από ταχείες εναλλαγές. Οι απόψεις τους παρουσιάζονται με έντονο και δραματικό τρόπο δίχως «βάθος» και δίχως να συνοδεύονται από κατάλληλα επιχειρήματα. Δίνουν μεγάλη έμφαση και προσοχή στην εξωτερική τους εμφάνιση και εύκολα υποβάλλονται, επηρεάζονται από άλλους και έχουν την τάση να προσκολλώνται σε άτομα με δύναμη και εξουσία.

4. Εξαρτημένη διαταραχή της προσωπικότητας

Η Εξαρτημένη Δ.Π. έχει σαν κύριο χαρακτηριστικό την έντονη και υπερβολική ανάγκη του ατόμου να το φροντίζουν οι άλλοι, που οδηγεί σε υποτακτική και εξαρτημένη συμπεριφορά καθώς και σε φόβο αποχωρισμού από τους άλλους. Το άτομο με αυτή τη διαταραχή βασίζεται πάντα στους γύρω του για τις καθημερινές του αποφάσεις και νιώθει ανήμπορο να τα βγάλει πέρα μόνο του.

Έχει δυσκολία να εκφράζει διαφωνία με τους άλλους, επειδή φοβάται ότι θα χάσει την υποστήριξη ή την αποδοχή τους. Δυσκολεύεται να ξεκινά σχέδια και προγράμματα ή να κάνει πράγματα μόνο του εξαιτίας έλλειψης αυτοπεποίθησης για την κρίση ή τις ικανότητές του. Πιστεύει ότι πρέπει να ικανοποιεί με κάθε τρόπο τους άλλους, βάζει τις ανάγκες τους πάνω από τις δικές του και κάνει τα πάντα για να αποφύγει τις συγκρούσεις.

5. Μεταιχμιακή διαταραχή της προσωπικότητας (BORDERLINE)

Η Μεταιχμιακή Δ.Π. έχει σαν κύριο χαρακτηριστικό την αστάθεια στις διαπροσωπικές σχέσεις, στην εικόνα που έχουν τα άτομα για τον εαυτό τους, στη συναισθηματική τους διάθεση και στον έλεγχο των παρορμήσεων.

Ιδιαίτερα χαρακτηριστική είναι η αντίδραση των ατόμων με Μεταιχμιακή Δ.Π. σε πραγματική ή φανταστική εγκατάλειψη. Μόλις νοιώσουν ότι κάποιο άτομο τα αφήνει (είτε πρόκειται για χωρισμό είτε πρόκειται για προσωρινή απομάκρυνση ή ταξίδι είτε ακόμη για καθυστέρηση σε ραντεβού) πλημμυρίζονται από φόβο ή και πανικό και ακόμα από θυμό και οργή. Στις έντονες προσπάθειές τους να αποφύγουν την υποκείμενη «εγκατάλειψη» μπορεί να κάνουν παρορμητικά απόπειρες αυτοκτονίας ή αυτοτραυματισμούς (π.χ. να κοπούν, να καούν).

Οι διαπροσωπικές σχέσεις είναι έντονες και ασταθείς και χαρακτηρίζονται από εναλλαγές μεταξύ των ακραίων περιπτώσεων της εξιδανίκευσης και της υποτίμησης. Γενικά οι σχέσεις τους είναι χαώδεις, καθώς τα άτομα αυτά αλλάζουν απότομα και δραματικά την άποψή τους για τους άλλους και όταν νιώθουν ότι τα εγκαταλείπουν, πολύ εύκολα αντιδρούν με έντονη απαιτητικότητα και θυμό ως ένα από τα βασικότερα συναισθήματα που νιώθουν.

Υπάρχει επίσης σοβαρή διαταραχή της ταυτότητας που εκδηλώνεται ως αστάθεια της εικόνας ή της αίσθησης του εαυτού και οι στόχοι, οι αξίες, οι επαγγελματικές φιλοδοξίες, το είδος των φίλων κτλ. αλλάζουν απότομα και δραματικά.

Η συμπεριφορά τους είναι παρορμητική, απρόβλεπτη και έντονα αυτοκαταστροφική. Συμπεριφέρονται πολύ παρορμητικά ακόμα και σε τομείς που μπορεί να εγκυμονούν κινδύνους, π.χ. παράλογο ξόδεμα χρημάτων, επικίνδυνη οδήγηση, τζόγος, χρήση ουσιών, επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές χωρίς μέτρα προφύλαξης κτλ. Πολύ συχνά παρατηρούνται επανειλημμένες απόπειρες αυτοκτονίας (υπολογίζεται ότι 8% ως 10% των ατόμων αυτών πεθαίνουν αυτοκτονώντας, ιδιαίτερα αν έχουν σύνοδο κατάθλιψη ή χρήση ουσιών) οι οποίες συνήθως εμφανίζονται ως αντίδραση στην εγκατάλειψη, στην απόρριψη ή στην πιθανότητα να επωμισθούν ευθύνες. Το άτομο με Μεταιχμιακή Δ.Π. έχει συνήθως πολλές διαλυμένες σχέσεις στο παρελθόν του και πολλές απολύσεις ή παραιτήσεις από την εργασία του, καθώς και ανολοκλήρωτες εκπαιδευτικές επιδιώξεις (π.χ. πανεπιστήμιο που δεν τελείωσε).

Η συναισθηματική διάθεση παρουσιάζει πολύ μεγάλη αστάθεια, καθώς το άτομο αντιδρά έντονα συναισθηματικά στο παραμικρό στρες. Το άτομο κατακλύζεται από ακραίες συναισθηματικές διαθέσεις που εναλλάσσονται από την κυρίαρχη δυσφορία που νιώθει με ευερεθιστικότητα, άγχος, θυμό, πανικό και απελπισία.

Ακόμα τα άτομα παραπονούνται για αισθήματα κενού και βαθιάς μοναξιάς.

6. Ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας

Τα βασικά χαρακτηριστικά της διαταραχής αυτής είναι μια έντονη αίσθηση σπουδαιότητας και μεγαλείου του ατόμου, έντονη ανάγκη για θαυμασμό και έλλειψη «εμπάθειας», δηλ. αδυναμία του ατόμου να αναγνωρίσει τις επιθυμίες, τα βιώματα και τα αισθήματα των άλλων. Το άτομο που πάσχει από αυτή τη διαταραχή πιστεύει ότι είναι σπουδαίο και ότι οι άλλοι οφείλουν να το αναγνωρίζουν και να το θαυμάζουν. Επιζητά την παρέα αναγνωρισμένων προσώπων με κύρος (π.χ. επώνυμων ιατρών, δικηγόρων)και δυσκολεύεται να αποδεχτεί τις επιθυμίες και τα αισθήματα των άλλων ανθρώπων. Αδυνατεί να δεχτεί το « όχι» ως απάντηση, είναι πολύ ανταγωνιστικό και θυμώνει όταν δεν μπορεί να έχει αυτό που θέλει. Υπερεκτιμά τις ικανότητές του και τα επιτεύγματά του και συχνά υποτιμά τις ικανότητες και τα επιτεύγματα των άλλων. Συχνά αφήνεται σε φαντασίες απεριόριστης δύναμης, επιτυχίας, ευφυΐας, ομορφιάς, ιδανικής αγάπης κτλ. Αφιερώνει σημαντικό μέρος του χρόνου του στο να «πλάθει» εικόνες και να φαντάζεται τον εαυτό του να πετυχαίνει επαγγελματικά, να γίνεται αντικείμενο θαυμασμού ή να ζει μια ιδανική σχέση.

Η αίσθηση του ότι είναι πολύ σπουδαίο άτομο το κάνει να συμπεριφέρεται σα να έχει παντού ιδιαίτερα δικαιώματα (π.χ. δεν χρειάζεται να περιμένει στη σειρά).

Δυσκολεύεται να ελέγχει τον παρορμητισμό του και όταν δεν μπορεί να εκπληρώσει ένα στόχο του, απογοητεύεται και εγκαταλείπει την προσπάθεια. Μπορεί να καταφύγει σε προβληματικές συμπεριφορές, μπορεί δηλαδή να πίνει, να καπνίζει ή να τρώει υπερβολικά για να αντιμετωπίσει συναισθήματα ματαίωσης και θλίψης.

Η έλλειψη «εμπάθειας» το κάνει να μιλά συνεχώς για τα δικά του προβλήματα και να αδιαφορεί για τα προβλήματα και τα αισθήματα των άλλων. Συνεπώς, οι άλλοι άνθρωποι το αντιλαμβάνονται σαν αλαζονικό και υπεροπτικό,συναισθηματικά ψυχρό άτομο.

7. Παθητική – επιθετική διαταραχή της προσωπικότητας

Η Παθητική – επιθετική Δ.Π. έχει σαν κύριο στοιχείο την αντίφαση στην επιθυμία του ατόμου να αποκτήσει τα οφέλη της εξουσίας και ταυτόχρονα να διατηρήσει την αυτονομία του. Αντιτίθεται με έμμεσους τρόπους στους φορείς της εξουσίας (αστυνομικές αρχές, πολιτικούς, εργοδότες κτλ.) ενισχύοντας έτσι την αίσθηση της αυτονομίας. Το άτομο προσπαθεί συχνά να ξεφύγει από τους νόμους και τους κοινωνικούς κανόνες με ένα είδος έμμεσης και καλυμμένης αντίδρασης (π.χ. απουσιάζει τακτικά από το σχολείο, δεν τηρεί με συνέπεια το ωράριο εργασίας, δεν παραδίδει εργασίες στην καθορισμένη προθεσμία κτλ.). Από την άλλη πλευρά, εξαιτίας της ανάγκης του για αποδοχή και της επιθυμίας του να απολαμβάνει την προστασία και τα προνόμια της εξουσίας, δείχνει να υποτάσσεται και να συμμορφώνεται φαινομενικά με τους φορείς εξουσίας. Η βασική αντίληψη του ατόμου με Παθητική – επιθετική Δ.Π. είναι ότι πρέπει να κάνει τα πάντα με το δικό του τρόπο και χωρίς τις υποδείξεις των άλλων. Κατά βάθος δεν μπορεί να αντέξει τον έλεγχο των άλλων επειδή απειλεί την αυτονομία και την ανεξαρτησία του.

8. Παρανοειδής διαταραχή της προσωπικότητας

Το βασικό χαρακτηριστικό της διαταραχής αυτής είναι η έντονη δυσπιστία και καχυποψία προς τους άλλους ανθρώπους των οποίων τα κίνητρα των πράξεών τους ερμηνεύονται ως κακόβουλα. Το άτομο με Παρανοειδή Δ.Π. υποπτεύεται χωρίς επαρκή βάση ότι οι άλλοι το εκμεταλλεύονται, το βλάπτουν ή το εξαπατούν. Ασχολείται επίμονα με αδικαιολόγητες αμφιβολίες για την πίστη ή την αξιοπιστία φίλων ή συνεργατών και είναι απρόθυμο να εμπιστευθεί προσωπικά του θέματα σε άλλους, από αδικαιολόγητο φόβο ότι οι πληροφορίες θα χρησιμοποιηθούν κακόβουλα εναντίον του. Αντιλαμβάνεται επιθέσεις κατά του χαρακτήρα ή της φήμης του που δεν είναι εμφανείς στους άλλους, διαβάζει κρυμμένα μειωτικά ή απειλητικά μηνύματα σε καλοήθεις παρατηρήσεις ή γεγονότα και γρήγορα αντιδρά με θυμό ή αντεπιτίθεται. Έχει επανειλημμένες υποψίες, χωρίς λόγο, σχετικά με την πίστη του / της συζύγου ή συντρόφου του και αμφιβάλλει διαρκώς για την αξιοπιστία των φίλων και συνεργατών του. Βρίσκεται διαρκώς σε κατάσταση επαγρύπνησης και επιφυλακής. Κάποιες φορές δείχνει εκτός πραγματικότητας και άλλες φορές κατακλύζεται από άγχος και κατάθλιψη επειδή βιώνει ένα αίσθημα μειονεκτικότητας και απόγνωσης για τη ζωή του.

9. Σχιζοειδής διαταραχή της προσωπικότητας

Κύριο στοιχείο αυτής της διαταραχής είναι ένας εκτεταμένος τύπος αποστασιοποίησης του ατόμου από τις κοινωνικές σχέσεις και το περιορισμένο εύρος στην έκφραση των συναισθημάτων και μπορεί να παρουσιαστεί και στην παιδική και εφηβική ηλικία με κύρια χαρακτηριστικά την μοναχικότητα, τις λιγοστές σχέσεις με συνομηλίκους και χαμηλή επίδοση στο σχολείο.

Το άτομο με Σχιζοειδή Δ.Π. χαρακτηρίζεται από αποξένωση και απουσία επιθυμίας για στενές σχέσεις. Δεν έχει κανένα φίλο, επιλέγει μοναχικές δραστηριότητες και μοναχικά επαγγέλματα (π.χ. υπολογιστές, νυχτοφύλακας κτλ. ) δεν ενδιαφέρεται να συνεργαστεί με άλλους και δείχνει αδιαφορία για το έπαινο ή την κριτική. Η αποστασιοποίησή του από τους άλλους δεν φαίνεται να τον ενοχλεί, αντίθετα την επιδιώκει. Τα συναισθήματα των ατόμων με Σχιζοειδή Δ.Π. είναι απρόσφορα και γενικά φαίνεται να τους λείπει η ζωντάνια και η πρωτοβουλία. Συχνά είναι αδιάφοροι όσο αφορά τη συναισθηματική αντίδραση των άλλων, η οποία φαίνεται να μην πηγάζει από αδιαφορία αλλά από μια ανικανότητα για ενσυναίσθηση. Ενδιαφέρονται μόνο ελάχιστα, αν όχι καθόλου, να έχουν σεξουαλικές εμπειρίες με κάποια άλλα άτομα.

10. Σχιζότυπη διαταραχή της προσωπικότητας

Η Σχιζότυπη Δ.Π. είναι μια ακόμη νέα σχετικά διαγνωστική κατηγορία, που θεωρείται ότι γενετικά σχετίζεται με την Σχιζοφρένεια. Περιπτώσεις ασθενών, που παλιότερα διαγιγνώσκονταν ως μεταιχμιακή, λανθάνουσα ή απλή σχιζοφρένεια, εμπίπτουν σήμερα στην Σχιζότυπη Δ.Π.

Τα βασικά στοιχεία της διαταραχής αυτής είναι μια έντονη δυσκολία και ανεπάρκεια στις διαπροσωπικές σχέσεις και διάφορες ιδιορρυθμίες, εκκεντρικότητες και παραξενιές της σκέψης, της αντίληψης, της ομιλίας, της εμφάνισης και της συμπεριφοράς που δεν είναι όμως αρκετά σοβαρές ώστε να πληρούν τα κριτήρια της Σχιζοφρένειας.

Το άτομο με Σχιζότυπη Δ.Π. παρουσιάζει έναν εκτεταμένο τύπο κοινωνικών και διαπροσωπικών ελλειμμάτων που χαρακτηρίζεται από έντονη δυσφορία και ελαττωμένη ικανότητα για στενές σχέσεις. Οι άλλοι συνήθως κρίνουν την εξωτερική του εμφάνιση ως παράξενη ή εκκεντρική. Δείχνει παράδοξες πεποιθήσεις που επηρεάζουν τη συμπεριφορά του και που είναι ασύμβατες με τις πολιτισμικές σταθερές (π.χ. τηλεπάθεια, μαντική ικανότητα). Το άτομο μπορεί να πιστεύει ότι διάφορα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω του σχετίζονται οπωσδήποτε μαζί του κατά ένα συγκεκριμένο τρόπο. Μπορεί επίσης να είναι καχύποπτο με τους ανθρώπους και να πιστεύει ότι οι άλλοι έχουν την ικανότητα να μαντεύουν τι σκέφτεται. Συχνά ασχολείται με κάποιες δραστηριότητες (π.χ. αστρονομία) με αποκλειστικό, επίμονο και μονομερή τρόπο, παραμελώντας την εργασία του και τους άλλους τομείς της ζωής του. Ο λόγος του είναι μεν κατανοητός, γίνεται συχνά όμως ασαφής, υπεραναλυτικός, υπερεπεξεργασμένος, στερεότυπος ή μεταφορικός με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η επικοινωνία του με τους ανθρώπους.

11. Ψυχαναγκαστική διαταραχή της προσωπικότητας

Το βασικό χαρακτηριστικό της Ψυχαναγκαστικής Δ.Π. είναι ο εκτεταμένος τύπος έντονης ενασχόλησης του ατόμου με την τάξη, τους κανόνες, τα προγράμματα, τις λίστες, την τελειοθηρία και τον έλεγχο, στο βαθμό που συχνά χάνεται το κύριο σημείο της δραστηριότητας και συνεπώς εμποδίζει την λειτουργικότητά του στους περισσότερους τομείς της ζωής του.

Τα άτομα με Ψυχαναγκαστική Δ.Π. είναι πολύ πειθαρχημένα και θέλουν να έχουν τον πλήρη έλεγχο της ζωής τους. Το «πρέπει» και ο «έλεγχος» είναι οι λέξεις που κυριαρχούν στη ζωή τους. Νιώθουν διαρκώς πίεση και θέλουν να είναι άριστα σε ό, τι αναλαμβάνουν. Πολλές φορές είναι ανίκανα να ολοκληρώσουν μια προγραμματισμένη εργασία και απογοητεύονται από τον εαυτό τους επειδή δεν πληρούνται οι δικές τους υπερβολικά αυστηρές απαιτήσεις. Νιώθουν την ανάγκη να είναι απόλυτα οργανωμένα έως την τελευταία λεπτομέρεια. Μπορεί να είναι υπερβολικά αφοσιωμένα στην εργασία και την παραγωγικότητα με αποκλεισμό των δραστηριοτήτων του ελεύθερου χρόνου και των φιλικών σχέσεων. Έχουν πολλές απαιτήσεις από τους κοντινούς τους ανθρώπους και θέλουν πάντα να είναι αντάξιοι των προσδοκιών τους, αγνοώντας τις δικές τους ανάγκες. Συχνά είναι απρόθυμα να κάνουν καταμερισμό καθηκόντων ή να δουλέψουν με άλλους, εκτός εάν αυτοί υποταχθούν στον ακριβή δικό τους τρόπο που κάνει τα διάφορα πράγματα και εμφανίζουν ακαμψία της σκέψης τους και ισχυρογνωμοσύνη.

Πολλές φορές παρατηρείται στα άτομα με Ψυχαναγκαστική Δ.Π. και ιδιαίτερη προσοχή στο ξόδεμα των χρημάτων, τόσο για τον εαυτό τους, όσο και για τους άλλους. Τα χρήματα θεωρούνται σαν κάτι που πρέπει να συσσωρευτεί και να διαφυλαχθεί για μελλοντικές καταστροφές. Συχνά επίσης είναι υπερβολικά ευσυνείδητα, λεπτολόγα και άκαμπτα σε θέματα ηθικής, ηθών και αξιών που δεν εξηγείται από πολιτισμική ή θρησκευτική ταυτοποίηση.

Βιβλιογραφία

Beck, A.T., Freeman, A. et al. (1999). Kognitive Therapie der Persoenlichkeitsstoerungen. Weinheim: Psychologie VerlagsUnion

Ευθυμίου,Κ. et al. (2006). Πρώτες βοήθειες ψυχικής υγείας. Αθήνα: Ελληνικά γράμματα