Οι αφλατοξίνες αποτελούν μια ομάδα από τις πιο τοξικές ουσίες που βρίσκονται στη φύση. Οι ισχυρότατα τοξικές και καρκινογόνες αφλατοξίνες παράγονται από τους μύκητες Aspergillus flavus, Aspergillus parasiticus και Aspergillus nomius, οι οποίοι αναπτύσσονται κυρίως σε ξηρά φρούτα, ξηρούς καρπούς (ιδιαίτερα τα αράπικα φιστίκια και τα αμύγδαλα), σε μπαχαρικά, σιτηρά και σε τυριά, όταν υπάρξουν κατάλληλες συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας. Επίσης μπορεί να εμφανισθούν στο γάλα ζώων που έχουν τραφεί με ζωοτροφές (καλαμπόκι κ.λπ.), στα οποία είχαν αναπτυχθεί μύκητες (ευρωτίαση, μούχλα).
Οι αφλατοξίνες είναι εξαιρετικά τοξικές, καρκινογόνοι, μεταλλαξιγόνοι και ανοσοκατασταλτικές ουσίες. Η αφλατοξίνη Β1 θεωρείται ως το ισχυρότερο γνωστό καρκινογόνο του ήπατος.
Το πρόβλημα των αφλατοξινών αναγνωρίσθηκε ως σημαντικό διατροφικό πρόβλημα όταν το 1960 προκλήθηκε σοβαρή ασθένεια (νέκρωση του ήπατος) στα πουλερικά και κυρίως στις γαλοπούλες (turkeys) στη Μ. Βρετανία, από την οποία πέθαναν περίπου 100.000 πτηνά.
Αρχικά, τα αίτια αυτής της περίεργης ασθένειας ήταν άγνωστα και έτσι η ασθένεια ονομάστηκε “Turkey ‘X’ disease“. Αργότερα διαπιστώθηκε ότι η αιτία ήταν η ανάπτυξη του μύκητα Aspergillus flavus στις πτηνοτροφές, από τον οποίο πήραν και το όνομα οι αφλατοξίνες (A. fla. toxin). Από τότε, το πρόβλημα της παρουσίας των αφλατοξινών στα τρόφιμα και σε ζωοτροφές θεωρείται πολύ σημαντικό και έχουν καθιερωθεί συστηματικοί έλεγχοι και ανώτατα όρια στα διάφορα τρόφιμα.
Η έκθεση του ανθρώπου και των ζώων σε μύκητες μπορεί να οδηγήσει σε μυκοτοξίκωση. Η μυκοτοξίκωση που οφείλεται ειδικά στις αφλατοξίνες αναφέρεται συνήθως ως αφλατοξίκωση και πρόκειται για μια παθολογική κατάσταση που μπορεί να εκδηλωθεί με μια μεγάλη ποικιλία συμπτωμάτων όπως :
|
– Αναπνευστική δυσκολία, βήχας, φτάρνισμα, ρινίτιδα
– Διαταραχές στις τιμές χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων
– Δυσκολία στην κατάποση, αίσθημα πνιγμού, βλεννώδη πτύελα
– Υψηλή πίεση, ρινορραγίες
– Κάψιμο στο λάρυγγα και στους πνεύμονες
– Έντονη εφίδρωση κατά τον ύπνο
– Ναυτία, διάρροια, οξείς κοιλιακοί πόνοι
– Καρδιακή αρρυθμία
– Πόνοι στη κύστη, στο ήπαρ, στο σπλήνα ή στα νεφρά
– Χρόνια κόπωση
– Οδυνηρή ούρηση, σκοτεινόχρωμα ούρα
– Προβλήματα όρασης
– Ασθματικές καταστάσεις
– Βοή στα αυτιά, προβλήματα ισορροπίας, βαρηκοΐα
– Άσχημη γεύση στο στόμα
– Πνευμονίες, πνευμονικά οιδήματα
– Πρησμένοι λεμφαδένες
– Απότομες μεταβολές σωματικού βάρους
– Προβλήματα θυρεοειδούς
– Απώλεια τριχοφυΐας, εύθραυστα νύχια
– Αναφυλαξία, αλλεργίες κάθε είδους
– Αστάθεια στη βάδιση
– Πονοκέφαλοι
– Προβλήματα στο αναπαραγωγικό σύστημα – Αποβολές
– Δυσκολία στην ομιλία, άνοια
– Μυϊκή δυσκαμψία
– Απώλεια μνήμης
– Καρκίνοι
– Άγχος, κατάθλιψη, ταχυκαρδία, σύγχυση, κόπωση
– Θάνατος σε ακραίες περιπτώσεις
|
Η επικινδυνότητα των αφλατοξινών αυξάνεται ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ατόμων που πάσχουν από ηπατικές νόσους. ‘Έρευνες έδειξαν ότι κατά τη μόλυνση με τον ιό ηπατίτιδας, η έκθεση σε αφλατοξίνες αυξάνει τον κίνδυνο για ηπατοκυτταρικό καρκίνο.
Τι πρέπει να γίνει λοιπόν για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα;
Η αντιμετώπιση έχει δύο διαστάσεις. Αυτή, της κρατικής παρέμβασης με αυστηρούς ελέγχους στις βιομηχανίες τροφίμων, οι οποίες με την σειρά τους θα πρέπει να εφαρμόζουν συστήματα HACCP, αλλά και άλλα συστήματα ελέγχου της παραγωγικής διαδικασίας του τροφίμου. Το σημαντικότερο είναι η πρόληψη της μόλυνσης του τροφίμου και ο έλεγχος όλης της παραγωγικής διαδικασίας που θα πρέπει να γίνεται σε όλα τα στάδια παραγωγής. Η δεύτερη διάσταση αφορά τη σωστή συντήρηση και αποθήκευση του τροφίμου εφόσον φτάσει στα χέρια του καταναλωτή. Ελέγχετε πάντα τις ημερομηνίες λήξης και μην αποθηκεύετε τρόφιμα σε χώρους με αυξημένα επίπεδα θερμοκρασίας και υγρασίας. Αν ανακαλύψετε ένα αλλοιωμένο τρόφιμο μην διστάζετε να καταγγείλετε το γεγονός. Όλοι μαζί μπορούμε να εξασφαλίσουμε ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά μας που το δικαιούνται και το αξίζουν!
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ: