Τους πρώτους μήνες της ζωής του το μωρό σιτίζεται αποκλειστικά με γάλα, και όπως είναι γνωστό,  η καλύτερη επιλογή είναι ο μητρικός θηλασμός. Ο θηλασμός προμηθεύει το βρέφος με αντισώματα και θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξή του. Το μητρικό γάλα είναι αποστειρωμένο, πιο φτηνό, δεν απαιτεί πολύπλοκη παρασκευή και δεν προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις. Περιέχει σαν κύρια πρωτεΐνη την γαλατολευκωματίνη και όχι την καζεΐνη που περιέχεται στο αγελαδινό γάλα. Οι διαφορά στις δύο πρωτεΐνες είναι, ότι η πρώτη είναι πιο εύπεπτη, πιο «συμβατή» με το γαστρεντερικό σύστημα του μωρού, με αποτέλεσμα να μην επιβαρύνονται οι νεφροί και το ήπαρ κατά την υδρόλυσή της. Επίσης, υπάρχουν ενδείξεις ότι η απορρόφηση του σιδήρου είναι καλύτερη στο μητρικό γάλα, γιατί, είναι πλούσιο σε βιταμίνη C που βοηθά στην απορρόφησή του σιδήρου. Τέλος, το μητρικό γάλα είναι πλούσιο σε απαραίτητα λιπαρά οξέα που βοηθούν στην εγκεφαλική λειτουργία και ανάπτυξη.

Κατά τον τέταρτο μήνα, αρχίζει η εισαγωγή της στερεάς τροφής, με αποτέλεσμα την σταδιακή μείωση της ποσότητας του γάλακτος που προσλαμβάνει το βρέφος. Ο γενικός κανόνας σίτισης για τα βρέφη από αυτήν την ηλικία και μέχρι την συμπλήρωση του ενός έτους, είναι η εξατομίκευση της διατροφής, ανάλογα με τις διαιτιτικές απαιτήσεις του βρέφους, που εκφράζονται με κλάμα ή κορεσμό.

Η παχυσαρκία είναι δυνατόν να κάνει την εμφάνισή της και σε αυτήν την ηλικία, και, ο λόγος τις περισσότερες φορές είναι η πρώιμη εισαγωγή στερεάς τροφής, η οποία δεν συνοδεύεται από αντιστοιχη μείωση της ποσότητας του γάλακτος που καταναλώνεται. Η παχυσαρκία του πρώτου έτους είναι πρωταρχικής σημασίας, και για το λόγο αυτό πρέπει να προλαμβάνεται και όχι να θεραπεύεται. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως παχύσαρκο παιδί σημαίνει παχύσαρκος ενήλικας μετέπειτα. Αν υπάρχει κάποια τάση για παχυσαρκία, τότε, προτείνεται η μείωση της χορήγησης ζάχαρης και στερεάς τροφής και σε δεύτερο στάδιο η μείωση της ποσότητας του χορηγούνενου γάλακτος.

Από την άλλη, για τα βρέφη που κερδίζουν βάρος με δυσκολία, (εφόσον δεν συντρέχει παθολογικός παράγοντας) προτείνεται η αύξηση των ημερήσιων θερμίδων ανάλογα με την ηλικία. Η αύξηση αυτή επιτυγχάνεται με εισαγωγή στην διατροφή του βρέφους περισσότερων υδατανθράκων.     Ο καλύτερος δείκτης για την καλή διατροφή του βρέφους, είναι, η αύξηση του βάρους και του ύψους σύμφωνα με τις σταθερές αύξησης. Ο Francis (1974) προτείνει :

 

ΑΥΞΗΣΗ ΒΑΡΟΥΣ ΣΤΑ ΒΡΕΦΗ :

• Α’ ΤΡΙΜΗΝΟ : 200 γρ. / εβδομάδα => 800 γρ. / μήνα
• Β’ ΤΡΙΜΗΝΟ : 150 γρ. / εβδομάδα => 600 γρ. / μήνα
• Γ’ ΤΡΙΜΗΝΟ : 100 γρ. / εβδομάδα => 400 γρ. / μήνα
• Δ’ ΤΡΙΜΗΝΟ : 50 γρ. εβδομάδα => 200 γρ. / μήνα

 

• 25 cm ύψος για τον πρώτο χρόνο
• 2,5 kg βάρος + 12 cm ύψος για τον δεύτερο χρόνο

 

Για να επιτευχθούν τα παραπάνω, θα πρέπει οι ενεργειακές απαιτήσεις του βρέφους να κυμαίνονται από 70 μέχρι  130 kcal / kg  σωματικού βάρους, για ένα μωρό που κινείται έντονα και κλαίει πολύ.

Από αυτές τις θερμίδες ένα ποσοστό μεγαλύτερο από 10% πρέπει να προέρχεται από πρωτεΐνες λόγω του αυξημένου ρυθμού ανάπτυξης, ενώ, το 35-40 % πρέπει να αποτελείται από λίπη (κυρίως λιπαρά οξέα, όπως το λινολεϊκό οξύ). 

Η πρόσληψη των υδατανθράκων καλύπτει το 50 % των θερμίδων της ημερήσιας διατροφής. Προτιμάται η λακτόζη του μητρικού γάλακτος, όπου είναι εφικτό, καθώς είναι πιο εύπεπτη. Το άμυλο εξαιτίας της δύσκολης απορρόφησής  του, καλό είναι να εισάγεται στην διατροφή του βρέφους μετά τον τέταρτο μήνα.

Τέλος, σημαντική είναι η πρόσληψη σιδήρου που πρέπει να ανέρχεται σε  15 mg / ημέρα, καθώς πολλά βρέφη εμφανίζουν σιδηροπενική αναιμία μεταξύ του 9^ου  και του 24^ου  μήνα, αλλά και του ασβεστίου (λόγω της ανάπτυξης) που πρέπει να ανέρχεται στα 200 – 300 mg / ημέρα.  Όσο πιο πλούσια ποιοτικά είναι η διατροφή του μωρού σας τους πρώτους μήνες της ζωής του, τόσο περισσότερο το ενισχύετε με απαραίτητα ιχνοστοιχεία και βιταμίνες. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι με την ποικιλία των τροφών μπορείτε από αυτήν την ηλικία να του δημιουργήσετε «γευστικές αναμνήσεις», να του φτιάξετε, δηλαδή,  ένα γευστικό υπόβαθρο που θα το ακολουθεί σε όλη του τη ζωή, χωρίς να αρνείται να καταναλώσει τροφές που συνήθως δεν αρέσουν στα παιδιά. Και αυτό θα συμβαίνει, γιατί οι τροφές αυτές θα αποτελούν υποσυνείδητα «γευστικές μνήμες» για τους μικρούς σας ήρωες…!

Σαββατιανού Πελαγία

Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής