Tο 2006 δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Pediatrics μια πολύ σημαντική έρευνα από την Αυστραλία. Κάθε επαγγελματίας υγείας που έρχεται σε επαφή με θηλάζουσες μητέρες θα έπρεπε να την έχει διαβάσει και κατανοήσει σε βάθος. Δείχνει πώς ακριβώς να περιμένουμε την συμπεριφορά ενός φυσιολογικού βρέφους που θηλάζει. Τι είναι φυσιολογικό στη βρεφική διατροφή; Πότε ένας επαγγελματίας υγείας μας αγχώνει αναίτια και πότε πρέπει πραγματικά να ανησυχήσουμε; Οι γονείς θα πρέπει να ενημερώνονται για τα συμπεράσματά της έρευνας αυτής ήδη από την περίοδο της εγκυμοσύνης.
Μελετήθηκαν 71 μητέρες με υγιή βρέφη από ενός έως έξι μηνών που θήλαζαν αποκλειστικά. Τα μωρά αυτά μεγάλωναν φυσιολογικά, ωρίμαζαν μια χαρά στην ψυχοκινητική τους ανάπτυξη και δεν είχαν προβλήματα υγείας. Η μελέτη προσέφερε απαντήσεις στα παρακάτω ερωτήματα:
1. Πόσο συχνά είναι φυσιολογικό να θηλάζει ένα μωρό;
Τα μωρά θηλάζουν κατά μέσο όρο 8 με 14 φορές την ημέρα, δηλαδή κάθε μία με τρεις ώρες. Η ποικιλία όμως είναι τεράστια από μωρό σε μωρό: κάποια ζητούν το στήθος της μαμάς μόνο 6 φορές την ημέρα, κάποια άλλα 18, όλα όμως είναι φυσιολογικά και υγιέστατα. Το μεσοδιάστημα από τον ένα θηλασμό στον άλλο είναι κατά μέσο όρο δύο ώρες, με εύρος από 4 λεπτά σε 10 ώρες. Ανεξάρτητα της συχνότητας θηλασμού όλα είναι υγιή και φυσιολογικά. Η συχνότητα θηλασμού έχει να κάνει με το παιδί και δεν αλλάζει με την ηλικία: δε θηλάζει δηλαδή πιο αραιά στους έξι μήνες από ό,τι στον ένα μήνα. Μάλιστα οι απαιτήσεις του μωρού και τα ταίσματά του, από την ώρα που θα εγκατασταθεί ο θηλασμός μέχρι την εισαγωγή των πρώτων στερεών τροφών στο τέλος των έξι μηνών, είναι σταθερές και μη αυξανόμενες. Πιο απλά το βρέφος τεσσάρων μηνών δεν πεινάει απαραίτητα περισσότερο από εκείνο των τεσσάρων εβδομάδων.
2. Πόση ώρα είναι φυσιολογικό για ένα μωρό να μένει στο στήθος της μάνας του;
Τα βρέφη μένουν στο ένα στήθος κατά μέσο όρο για 15-20 λεπτά. Ωστόσο η ποικιλία είναι μεγάλη: άλλα ικανοποιούνται μέσα σε 5 λεπτά, άλλα χρειάζονται μια ώρα για να ταιστούν. Όλα είναι φυσιολογικά. Σε κάθε γεύμα η ποσότητα γάλακτος ποικίλει από
3. Είναι φυσιολογικό να υπάρχει διαφορά από στήθος σε στήθος της γυναίκας;
Εντελώς! Σχεδόν πάντα οι γυναίκες εμφανίζουν διαφορά στην παραγωγή γάλακτος από στήθος σε στήθος, με το δεξί να βγάζει συχνότερα περισσότερο γάλα. Αυτό είναι κάτι το φυσιολογικό, αναμενόμενο, δεν πρέπει να μας αγχώνει αλλά και δεν πρέπει να μας οδηγεί να μη βάζουμε το παιδί στο στήθος που βγάζει λιγότερο, πράγμα που θα οδηγήσει σε θηλασμό αποκλειστικά από ένα στήθος και επακόλουθο κίνδυνο πρώιμου αποθηλασμού.
4. Ποιο είναι το σωστό, να δίνεται ένα στήθος τη φορά σε κάθε γεύμα ή και τα δύο;
Η σύντομη απάντηση είναι ότι όλα είναι σωστά. Κάποιες μητέρες δίνουν ένα στήθος τη φορά σε κάθε γεύμα. Λιγότερες δίνουν πάντα και τα δύο στο παιδί. Η πλειοψηφία προσφέρει άλλοτε ένα μόνο στήθος, άλλοτε και τα δύο, ανάλογα με την όρεξη του μωρού. Όλες αυτές οι παραλλαγές αποτελούν φυσιολογικές πρακτικές. Συχνά, κατά την εγκατάσταση της γαλουχίας ή σε περιόδους που θέλουμε να αυξήσουμε την παραγωγή μας σε μητρικό γάλα, είναι καλό να προσφέρουμε όσο γίνεται και τα δύο στήθη. Άλλοτε πάλι, αν τα ταίσματα είναι πολύ συχνά και το μωρό δεν προλαβαίνει να πάρει το τελευταίο παχύ, λιπαρό γάλα, επιλέγουμε να δίνουμε ένα στήθος τη φορά. Στις συνηθισμένες πάντως καταστάσεις, το καλύτερο είναι αυτό που λειτουργεί καλύτερα για την συγκεκριμένη λεχώνα και το συγκεκριμένο μωρό, χωρίς να επιβάλλονται αυθαίρετα άκαμπτοι κανόνες.
5. Είναι φυσιολογικό ένα μωρό κάποιες φορές να βρίσκεται συνέχεια στο στήθος σα να είναι κολλημένο;
Εντελώς φυσιολογικό. Μερικά μωρά, ιδιαίτερα κατά τον πρώτο καιρό, περνούν κάποιες ώρες της ημέρας, συνήθως απογευματινές, συνέχεια στο στήθος. Αυτoί είναι οι μαραθώνιοι θηλασμοί που εξαρτώνται από το παιδί (όρεξη, κολικούς, δοντάκια κλπ) και αποτελούν φυσιολογική συμπεριφορά, η οποία δεν πρέπει να μας αγχώνει.
6. Είναι φυσιολογικό το μωρό να θηλάζει τη νύχτα;
Σύμφωνα με την έρευνα, δύο στα τρία φυσιολογικά μωρά θηλάζουν τη νύχτα, μία και περισσότερες φορές. Αυτό έχει να κάνει με το κάθε παιδί και όχι με το γάλα της μαμάς. Η συνήθεια δεν αλλάζει κατά τους πρώτους έξι μήνες της ζωής, δηλαδή μωρά που χρειάζονται φαγητό τη νύχτα στον πρώτο μήνα πιθανά συνεχίζουν να το επιθυμούν στους έξι μήνες. Δεν «ωριμάζει» δηλαδή το μωρό όπως λανθασμένα πιστεύεται, δεν είναι αναμενόμενο να κοιμάται όλο το βράδυ έπειτα από τους πρώτους μήνες. Τι προσφέρει ο νυχτερινός θηλασμός; Πάρα πολλά. Στα αρχικά στάδια που μαμά και μωρό μαθαίνουν το θηλασμό είναι υπερπολύτιμος για την εδραίωση της γαλουχίας. Αλλά και αργότερα, τα νυχτερινά γεύματα τούς προσφέρουν το 20% των θερμίδων που χρειάζονται σε ένα 24ωρο. Τα νυχτερινά γεύματα είναι συνήθως τα πιο ήσυχα και μεγάλα από όλο το 24ωρο. Τη νύχτα οι ορμόνες που σχετίζονται με το θηλασμό, όπως η προλακτίνη και η αυξητική ορμόνη, βγαίνουν στο αίμα στα πιο υψηλά τους επίπεδα. Τα ανθρώπινα μωρά είναι σχεδιασμένα από τη φύση να βρίσκονται συνεχώς κοντά στη μητέρα τους, μέρα ή νύχτα, και να τρώνε συχνά, ελεύθερα και ανεμπόδιστα.
7. Θα προκαλέσω κάποιο πρόβλημα εάν επιβάλλω ωράριο αραιών ταισμάτων στο παιδί μου;
Πιθανόν ναι. Μωρά που ταίζονται σε αραιά, μεγάλα μεσοδιαστήματα παίρνουν λιγότερο λίπος από το μητρικό γάλα. Όσο πιο πολύ αδειάσει το στήθος με συχνούς θηλασμούς τόσο πιο παχύ, θρεπτικό γάλα δίνεται στο παιδί για να μεγαλώσει. Αυθαίρετα ωράρια μπορεί να μειώσουν την παραγωγή γάλακτος της μαμάς. Σύντομα θα διαπιστωθεί ότι το μωρό δεν παίρνει βάρος, θα ενοχοποιηθεί ο θηλασμός και θα ξεκινήσουν τα μπουκάλια. Επιπλέον, στους πρώτους μήνες της ζωής είναι θεμελιώδες για την ψυχική υγεία του παιδιού μας να ακούμε τις ανάγκες του και να συντονιζόμαστε άμεσα, χωρίς όρους, στα σημάδια και τη «γλώσσα» του, διαφορετικά σπάει η βασική προσκόλληση στη μάνα του, η εμπιστοσύνη του προς τον εξωτερικό κόσμο και τραυματίζεται το αίσθημα ασφάλειάς του.
8. Οι γυναίκες που θηλάζουν πολύ συχνά τα παιδιά τους δεν έχουν αρκετό γάλα;
Συνήθως όχι. Γυναίκες που θηλάζουν πολύ συχνά τα μωρά τους δε σημαίνει ότι δεν έχουν γάλα. Μέσα σε ένα 24ωρο, παρά τα μικρά και συχνά γεύματα, παράγουν συνολικά την σωστή ποσότητα γάλακτος για να μεγαλώσει το παιδί τους, ίδια με εκείνη που παράγει σε ένα 24ωρο μια άλλη γυναίκα που θηλάζει το μικρό της με αραιά και μεγάλα γεύματα. Τα διαφορετικά μοτίβα συχνότητας έχουν να κάνουν με το συγκεκριμένο παιδί και με την αποθηκευτική ικανότητα του στήθους, οδηγούν ωστόσο στο ίδιο, φυσιολογικό αποτέλεσμα ενός παιδιού που μεγαλώνει μια χαρά.
9. Πόσο φυσιολογικά είναι γενικά τα «πρέπει» και οι κανόνες, ως προς τη βρεφική διατροφή;
Κανένα παιδί δεν επιδεικνύει ίδια συμπεριφορά στο φαγητό με ένα άλλο. Τα παιδιά διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους, είτε πρόκειται για αδερφάκια, είτε για δίδυμα, είτε για παιδιά φίλων. Το εύρος του φυσιολογικού είναι τεράστιο και το συμπέρασμα είναι ότι πρέπει να ακούμε το δικό μας παιδί και τα σημάδια που εκείνο μας δίνει.
Πηγή: Kent J et al. Volume and frequency of breastfeeding and fat content of breastmilk throughout the day. Pediatrics, 2006, 117(3): e387–392.
Παιδίατρος MRCPCH DCH IBCLC