Πρέπει η μητέρα που χρειάζεται αντιβίωση για ουρολοίμωξη να εγκαταλείψει το θηλασμό; Φυσικά και όχι. Μόνο που θα πρέπει να ζητήσει από το γιατρό της να ακολουθήσει τους εξής κανόνες:
1. Να αποφύγει τη χορήγηση του φαρμάκου στη μητέρα αν δεν είναι τελείως απαραίτητο. Μωρά έχουν αποθηλάσει γιατί η μητέρα τους έλαβε αντιβίωση για μια απλή ίωση ή συνάχι. Το φαινόμενο της πολυφαρμακίας και της υπερ-συνταγογράφησης είναι σε όλους γνωστό. Δεν πρέπει να παίρνουμε φάρμακα ελαφρά τη καρδία αλλά μόνο με ιατρική ένδειξη. Από την άλλη μεριά είναι απαράδεκτο να αρνούμαστε αποτελεσματική θεραπεία σε μητέρα που νοσεί, μόνο και μόνο επειδή θηλάζει. Η λεχώνα που πονάει δικαιούται άμεσης παρηγοριάς όπως και κάθε ασθενής και δε μπορούμε να ενοχοποιούμε το θηλασμό για τις δικές μας ανεπάρκειες. Οι μητέρες δεν πρέπει να αμελούν την υγεία τους «επειδή θηλάζουν».
2. Να της δώσει το συγκριτικά πιο ασφαλές για τη γαλουχία φάρμακο. Να επιλέξει δηλαδή τη φαρμακευτική ουσία που έχει ιδιότητες τέτοιες – υδροφιλία, μεγάλη σύνδεση με τις πρωτεΐνες του πλάσματος, βάση, μεγάλο μοριακό βάρος – ώστε να φτάνει σε μικρή ποσότητα στο μητρικό γάλα. Σχεδόν πάντα και για κάθε ιατρική ένδειξη υπάρχουν ασφαλείς εναλλακτικές επιλογές, αρκεί ο γιατρός μας να τις σκεφτεί και να έχει στο νου του τη διατήρηση της γαλουχίας.
3. Να της γράψει τη μικρότερη δυνατή θεραπευτική δόση. Τα περισσότερα φάρμακα έχουν ένα θεραπευτικό εύρος, δηλαδή είναι αποτελεσματικά από μικρή έως μεγαλύτερη δόση. Όσο μεγαλύτερη η δόση, τόσο πιο κοντά φτάνουμε στο τοξικό εύρος, δηλαδή τόσο πιο πιθανό να εκδηλωθούν παρενέργειες.
4. Να επιλέξει φάρμακο που δίνεται συχνά, πολλές φορές την ημέρα, δηλαδή με μικρότερο χρόνο ημίσειας ζωής Τ1/2. Να αποφύγει τα φάρμακα με μακράς διάρκειας δράση (μία φορά την ημέρα). Για παράδειγμα, να επιλέξει μια αντιβίωση που δίνεται τρεις φορές την ημέρα και όχι μόνο μία. Φάρμακα με μεγάλο χρόνο ημίσειας ζωής τείνουν να αθροίζονται στο αίμα του ασθενούς και να προκαλούν τοξικότητα.
5. Να μην επιλέξει σκεύασμα με συνδυασμούς πολλών ουσιών. Αν χρειάζεται πολλά φάρμακα ταυτόχρονα, να της τα δώσει σε ξεχωριστά σκευάσματα, με συγκεκριμένη δοσολογία και διάρκεια για το καθένα.
6. Να επιλέξει αν γίνεται φάρμακα που δίνονται στη θηλάζουσα μητέρα τοπικά – σε εισπνοές, στο δέρμα – και όχι από το στόμα. Όσα δίνονται τοπικά δε φτάνουν στο μητρικό γάλα και οι λεχώνες δεν πρέπει να τα φοβούνται. Μια κρέμα για μυκητίαση, μια κορτιζονούχος αλοιφή για δερματίτιδα, ένα εισπνεόμενο για άσθμα είναι απίθανο να περάσουν στο παιδί μέσα από το μητρικό γάλα.
7. Να επιλέξει κατά το δυνατόν παλιά και μελετημένα φάρμακα, για τα οποία υπάρχει εμπειρία χρόνων και τα οποία έχουν δοθεί σε πολλές θηλάζουσες μητέρες. Αντίθετα να μην δώσει βιαστικά φάρμακα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα – συχνά με το αζημείωτο λόγω προώθησης από την εταιρία -, για τα οποία δεν υπάρχει επαρκής εμπειρία και μπορεί στο μέλλον να ανακαλυφθούν παρενέργειες.
8. Να δώσει στη μητέρα φάρμακα που μπορούν να δίνονται και ως θεραπεία σε παιδιά. Για παράδειγμα το αναλγητικό παρακεταμόλη έχει μελετηθεί σε βρέφη και δίνεται με ασφάλεια όταν πονούν, επομένως μπορεί να δοθεί άφοβα και στη μητέρα που θηλάζει. Πολλές αντιβιώσεις δίνονται σε μωρά, εφόσον υπάρχει ένδειξη.
9. Να λαμβάνει πάντα υπόψη του την ηλικία του μωρού. Ένα πρόωρο μπορεί να επηρεαστεί από φάρμακα πολύ περισσότερο από ένα βρεφος δέκα μηνών. Ένα νήπιο 18 μηνών που τρώει κανονικό φαγητό και θηλάζει το βράδυ είναι απίθανο να επηρεαστεί από οποιοδήποτε φάρμακο λόγω της μικρής ποσότητας σε μητρικό γάλα που λαμβάνει, αντίθετα με το μωρό δύο μηνών που καταναλώνει σε μητρικό γάλα ανά τέσσερις ημέρες ποσότητα ίση με το βάρος του.
10. Να της δίνει οδηγία να παίρνει το φάρμακο αμέσως αφότου θηλάσει. Οι περισσότερες φαρμακευτικές ουσίες φτάνουν σε μια μέγιστη τιμή στο αίμα μας μία με δύο ώρες μετά τη λήψη τους. Αν η μητέρα θηλάσει, πιεί το χάπι και θηλάσει ξανά έπειτα από δύο ή τέσσερις ώρες, το κακό θα είναι μικρό.
11. Με την ίδια όπως παραπάνω λογική να την συμβουλεύει να λαμβάνει το φάρμακο μετά τον τελευταίο βραδινό θηλασμό και πριν το μακρύτερο ύπνο του μωρού της.
12. Να την παροτρύνει να μην αγοράζει φάρμακα από μόνη της από το φαρμακείο, χωρίς ιατρική συνταγή. Επιπλέον να μην παίρνει από μόνη της φυτικά, εναλλακτικά προϊόντα και βιταμίνες, χωρίς να ρωτήσει κάποιον ειδικό. Οτιδήποτε πωλείται από ένα φαρμακείο, όσο «αθώο» κι αν είναι, αποτελεί φαρμακευτική ουσία με πιθανότητα για αλλεργίες, γαστρεντερικές παρενέργειες ή απλά αλλαγή στη γεύση του μητρικού γάλακτος.
13. Να μη βασίζει τις γνώσεις του για το θέμα των φαρμάκων στη γαλουχία στα φυλλάδια οδηγιών των φαρμακευτικών εταιριών και σε πηγές που δεν είναι σύγχρονα ενημερωμένες για το θέμα. Για ότι δε γνωρίζει να συμβουλεύεται ειδικό γαλουχίας, όπως κάνει σε οποιονδήποτε άλλο τομέα δεν είναι της εξειδίκευσής του.
Παιδίατρος MRCPCH DCH IBCLC