Όλοι λίγο πολύ έχουμε ακούσει θεωρίες, που αποδίδουν ευεργετικές ιδιότητες σε συγκεκριμένα τρόφιμα και πολλοί είναι οι ασθενείς που αυξάνουν την κατανάλωση κάποιων τροφίμων για να βελτιώσουν την υγεία τους ή να αντιμετωπίσουν κάποια ασθένεια. Σκοπός του άρθρου αυτού είναι να σχολιάσει κάποιους δημοφιλείς μύθους, σχετικούς με τη διατροφή και την υπέρταση και να αποδώσει στα τρόφιμα την πραγματική θέση και αξία τους.

To πορτοκάλι αυξάνει την αρτηριακή πίεση

Πρόκειται για τον πλέον διαδεδομένο μύθο σχετικά με την επίδραση της διατροφής στην αρτηριακή πίεση. Πολύς κόσμος αποκλείει τα πορτοκάλια από τη διατροφή του από τη στιγμή που πληροφορείται ότι έχει αυξημένη αρτηριακή πίεση, θεωρία όμως που οι επιστημονικές έρευνες δεν υποστηρίζουν. Αντίθετα, μεγάλες μελέτες έχουν αποδείξει ότι κατανάλωση δίαιτας πλούσιας σε κάλιο (ένα από τα κύρια συστατικά του πορτοκαλιού), ιδιαίτερα όταν αυτό προέρχεται από τρόφιμα και όχι από συμπληρώματα, σχετίζεται με μειωμένα επίπεδα αρτηριακής πίεσης τόσο σε υγιείς όσο και σε υπερτασικούς. Η μόνη περίπτωση που το κάλιο και κατ΄ επέκταση η κατανάλωση πορτοκαλιού πρέπει ενδεχομένως να μειωθούν είναι όταν συνυπάρχει πρόβλημα νεφρικής ανεπάρκειας στον υπερτασικό ασθενή.

Το λεμόνι μειώνει την αρτηριακή πίεση

Το λεμόνι (και ο χυμός του) όπως και το πορτοκάλι, είναι πλούσιο σε κάλιο, που όπως έχει ήδη περιγραφεί σχετίζεται με μείωση της αρτηριακής πίεσης. Επιπλέον περιέχουν σημαντικές ποσότητες βιταμίνης C, η οποία παρουσιάζει αντιοξειδωτικές ιδιότητες και δρα προστατευτικά έναντι της αθηροσκλήρυνσης. Παρ΄ όλα αυτά δε θα συστήναμε σε έναν υπερτασικό ασθενή να καταναλώνει μεγάλες ποσότητες λεμονιού ή χυμού αυτού ώστε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις αυξημένες τιμές αρτηριακής πίεσης. Το λεμόνι έχει θέση στη δίαιτα του υπερτασικού περισσότερο για να δώσει γεύση στην σχετικά άνοστη δίαιτα που προκύπτει από τη μείωση του αλατιού, παρά θεραπευτικές ιδιότητες για την αντιμετώπιση της νόσου.

Το σκόρδο μειώνει την αρτηριακή πίεση

Πολύς κόσμος θεωρεί ότι καταναλώνοντας συστηματικά κάποια ποσότητα σκόρδου προλαμβάνει την υπέρταση ή μειώνει τα επίπεδα αρτηριακής πίεσης. Η αλήθεια είναι ότι χρειάζονται περίπου 15-20 σκελίδες σκόρδο την ημέρα για να επιφέρουν σημαντική μείωση στην αρτηριακή πίεση. Κατανάλωση 1-2 σκελίδων σκόρδου, όπως συνηθίζουν κάποια άτομα δεν επηρεάζει την αρτηριακή πίεση.

Επιπλέον, τα αποτελέσματα ερευνών που εξέτασαν την επίδραση της κατανάλωσης συμπληρωμάτων σκόρδου (τα οποία συνήθως περιέχουν εκχύλισμα σκόρδου) στην αρτηριακή πίεση έχουν αντικρουόμενα αποτελέσματα και συνεπώς η χρήση τους δε δικαιολογείται με τις έως τώρα επιστημονικές ενδείξεις.

Το χαμομήλι μειώνει την αρτηριακή πίεση

Το χαμομήλι είναι ένα βότανο στο οποίο έχουν αποδοθεί κατά καιρούς κάποιες αντιφλεγμονώδεις, αντισπασμωδικές, χαλαρωτικές και ελαφρά αγγειοδιασταλτικές ιδιότητες. Με βάση τις τελευταίες, όσοι ασχολούνται με τη βοτανοθεραπεία συστήνουν την κατανάλωση χαμομηλιού σε άτομα με υπέρταση, με στόχο τη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Επιστημονικές μελέτες που να αναδεικνύουν το ρόλο του χαμομηλιού στη μείωση της αρτηριακής πίεσης δεν υπάρχουν και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να παίρνει τη θέση των αντιϋπερτασικών φαρμάκων ούτε το χαμομήλι, αλλά ούτε και κάποιο άλλο βότανο.

Ο υπερτασικός ασθενής δεν πρέπει να καταναλώνει καφέ

Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η καφεΐνη που περιέχεται στον καφέ, αλλά και σε άλλα ροφήματα όπως κάποια αναψυκτικά, αυξάνει την αρτηριακή πίεση, η επίδραση όμως αυτή εκδηλώνεται κυρίως ένα μικρό χρονικό διάστημα μετά την κατανάλωση του καφέ. Μία μέτρια κατανάλωση καφέ (2-3 φλιτζάνια/ ημέρα) δε φαίνεται να επηρεάζει την αρτηριακή πίεση υγιών ή υπερτασικών ατόμων και δεν υπάρχει λόγος πλήρους αποχής από την κατανάλωση πηγών καφεΐνης. Τέλος, η μέτρηση της πίεσης καλό είναι να αποφεύγεται αμέσως μετά τη λήψη καφέ.

Το αλκοόλ αυξάνει την αρτηριακή πίεση

Η σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση αλκοολούχων ποτών και την αρτηριακή πίεση είναι σύνθετη και συνοψίζεται ως εξής:

1) μεγάλες ποσότητες αλκοόλ (>3 ποτά* ημερησίως) σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης, ενώ σε άτομα που έχουν ήδη υπέρταση τέτοιες ποσότητες αλκοόλ δεν επιτρέπουν στα αντιϋπερτασικά φάρμακα να δράσουν και επιπλέον αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου,

2) η αρνητική δράση του αλκοόλ στην υπέρταση είναι πιο έντονη όσο αυξάνεται η ηλικία,

3) η επίδραση του αλκοόλ στην αρτηριακή πίεση είναι ανεξάρτητη από το είδος του αλκοολούχου ποτού (π.χ. κρασί, μπίρα, υψηλόβαθμα ποτά),

4) μικρές ποσότητες αλκοόλ, δηλαδή 1 ποτό / ημέρα για τις γυναίκες και 2 ποτά ανά ημέρα για τους άνδρες μπορεί να έχουν μία ευεργετική επίδραση στα επίπεδα αρτηριακής πίεσης,

5) η περιστασιακή αυξημένη κατάναλωση αλκοόλ (π.χ. τα Σαββατοκύριακα) έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα επικίνδυνη τόσο για την υπέρταση όσο και για άλλα νοσήματα,

6) όσα άτομα δε συνηθίζουν να πίνουν αλκοόλ δεν πρέπει να το ξεκινούν για την όποια ευεργετική δράση του στο καρδιαγγειακό σύστημα.

* 1 ποτό = 120 ml κρασί, 330 ml μπίρα, 30-40 ml ουίσκυ, βότκα, ούζο κλπ.

 

Πηγή: www.nutrimed.gr

Κοντογιάννη Μερόπη PhD

Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος