Από την εποχή που άρχισε η χρησιμοποίηση των εμβολίων για την πρόληψη νοσημάτων, η ανθρωπότητα κατάφερε να απαλλαγεί από πολλές θανατηφόρες ασθένειες, όπως είναι η διφθερίτιδα και ο τέτανος. Ταυτόχρονα έγινε κατορθωτός ο περιορισμός σοβαρών παιδικών ασθενειών όπως η ιλαρά, η πολιομυελίτιδα και η παρωτίτιδα.
Γιατί τα παιδιά παθαίνουν συχνές λοιμώξεις;
Με τη γέννησή τους τα παιδιά κουβαλούν μαζί τους αντισώματα (είναι αμυντικά όπλα του οργανισμού απέναντι στις ασθένειες) εναντίον πολλών ασθενειών, τα οποία πήραν από τη μητέρα τους. Αν μάλιστα το βρέφος θηλάζει τότε θα συνεχίσει να παίρνει αντισώματα από τη μητέρα μέσω του γάλακτος. Τα αντισώματα αυτά φθείνουν μετά τους πρώτους 3-6 μήνες. Έπειτα το παιδί εκτίθεται σε μικρόβια και αναγκάζεται να δημιουργεί δικά του αντισώματα. Αυτή η διαδικασία την πρώτη φορά είναι αργή και τα αντισώματα που παράγονται δεν είναι αρκετά.
Τι κάνουν λοιπόν τα εμβόλια;
Με τα εμβόλια εισάγουμε στον οργανισμό τον ίδιο τον μικροοργανισμό (ιό ή μικρόβιο) νεκρό ή εξασθενημένο, ή αντιγόνο (“κομμάτι”) από τον μικροοργανισμό. Με τον τρόπο αυτό διεγείρουμε τον οργανισμό να παράγει δικά του αντισώματα τα οποία κατευθύνονται εναντίον του συγκεκριμένου μικροοργανισμού. Έτσι εάν στο μέλλον προσπαθήσει να μπει στον οργανισμό του παιδιού ο συγκεκριμένος μικροοργανισμός, τα αντισώματα που ήδη υπάρχουν θα τον εξουδετερώσουν και το παιδί σας δε θα αρρωστήσει.
Έχουν επιπλοκές τα εμβόλια;
Μερικοί γονείς φοβούνται να εμβολιάσουν το παιδί τους γιατί υπάρχει η πιθανότητα επιπλοκών. Επιπλοκές πράγματι μπορεί να υπάρξουν, αλλά είναι σπανιότατες και ακόμη πιο σπάνιες είναι οι επιπλοκές που μπορεί να δημιουργήσουν μη αναστρέψιμο πρόβλημα στο παιδί. Από την άλλη πλευρά όμως, αν δεν εμβολιάσετε το παιδί σας και αρρωστήσει τότε ο κίνδυνος των επιπλοκών είναι μεγάλος και η πιθανότητα θανάτου υπαρκτή.
Μπορεί το εμβόλιο να προκαλέσει την αρρώστια από την οποία υποτίθεται ότι θα προστατέψει το παιδί;
Τα εμβόλια που περιέχουν νεκρούς μικροοργανισμούς ή κομμάτι από το μικροοργανισμό δεν μπορούν να προκαλέσουν την αρρώστια. Τα εμβόλια που περιέχουν εξασθενημένους μικροοργανισμούς όπως αυτό της ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας, μπορούν να προκαλέσουν πολύ σπάνια την αρρώστια πολύ ελαφριά.
Αφού θα είναι εμβολιασμένα τα άλλα παιδιά γιατί να εμβολιάσω το δικό μου παιδί;
Είναι αλήθεια ότι αν όλοι οι άλλοι είναι εμβολιασμένοι τότε δεν διατρέχει κανένα κίνδυνο και το δικό σας το παιδί. Ναι, αλλά αν όλοι σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο τότε κανένας δεν θα είναι εμβολιασμένος. Μάλιστα σχεδόν ποτέ δεν πετυχαίνεται 100% εμβολιασμός σε όλο τον πληθυσμό, άρα η πιθανότητα να έρθει το παιδί σας σε επαφή με κάποιο πάσχοντα είναι υπαρκτή. Η καλύτερη λοιπόν προφύλαξη είναι ο εμβολιασμός. Αν ένα εμβόλιο δίνεται σε λιγότερο από το 80% των παιδιών, υπάρχει κίνδυνος να εμφανιστεί επιδημία της αρρώστιας.
Αν εμβολιαστεί το παιδί μου θα προφυλαχθεί 100% από την νόσο;
ΟΧΙ. Πολύ λίγα φάρμακα έχουν 100% επιτυχία στην ιατρική. Οι εμβολιασμοί όμως έχουν ίσως τα υψηλότερα ποσοστά (85-99%). Αξίζει το κόπο να υποβληθεί σε αυτόν το μικρό πόνο, για να μην ταλαιπωρηθεί ή και να κινδυνέψει από την αρρώστια.
Μπορεί να έχει επιπλοκές το παιδί από τους εμβολιασμούς;
ΝΑΙ, αλλά συνήθως οι επιπλοκές είναι πολύ ήπιες, όπως πόνος-ερυθρότητα-φούσκωμα στη περιοχή της ένεσης. Αλλεργικές αντιδράσεις ή σπασμοί είναι σπανιότατες. Ταυτόχρονα βελτιώνονται συνεχώς τα εμβόλια και γίνονται ολοένα και πιο ασφαλή.
Αφού η αρρώστια για την οποία εμβολιάζεται το παιδί έχει εξαφανιστεί (π.χ. τέτανος) γιατί να το εμβολιάσω;
Γιατί μια αρρώστια ,μπορεί να εξαφανίστηκε από τη δική μας τη χώρα αλλά σε άλλες χώρες να υπάρχει. Με τη μετακίνηση των πληθυσμών είναι εύκολο να μεταφερθεί και η συγκεκριμένη αρρώστια, αν δεν είναι καλά εμβολιασμένος ο πληθυσμός μας. Μόνο αν μια αρρώστια εξαφανιστεί από όλο τον κόσμο έχουμε δικαίωμα να σταματήσουμε τους εμβολιασμούς.
Για πόσο καιρό προστατεύει ο εμβολιασμός το παιδί μου;
Εξαρτάται από το εμβόλιο. Είναι μερικά εμβόλια για τα οποία χρειάζεται να γίνεται αναμνηστική δόση σε τακτά χρονικά διαστήματα, όπως για παράδειγμα του τετάνου, που πρέπει να γίνεται αναμνηστική δόση κάθε δέκα χρόνια.
Περισσότερες πληροφορίες θα πάρετε από τον παιδίατρο σας γιατί τα χρονοδιαγράμματα εμβολιασμών αλλάζουν συνεχώς σύμφωνα με τις μελέτες που γίνονται.
Αδάμος Χατζηπαναγής, Παιδίατρος