Μια ιστορική αναδρομή στην ιστορία των τροφίμων μπορεί κάλλιστα να αποκαλύψει το μυστήριο και τη γοητεία που περιβάλλει τους καρπούς των καφεόδενδρων. Ο τελευταίοι αρχικά είναι άοσμοι αλλά αποκτούν την ξεχωριστή μυρωδιά έπειτα από τη διαδικασία του καβουρδίσματος. Ανάμεσα στα πολλά είδη καφεόδενδρων ξεχωρίζουν δύο: η Coffea Arabica και η Coffea robusta.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι καφέ. Ο ελληνικός βράζεται συνήθως με ζάχαρη και πίνεται ως έχει. Ο καφές φίλτρου ανάλογα του τρόπου καβουρδίσματος και της άλεσης διακρίνεται σε αμερικανικό, γαλλικό και εσπρέσο. Παράγεται με την προσθήκη φυσικών ή τεχνητών αρωμάτων. Ο γαλλικός αποτελείται από πολύ καβουρδισμένο και χοντροκομμένο καφέ. Ο αμερικανικός είναι λιγότερο καβουρδισμένος και πιο χονδροκομμένος. Για να φτιαχτεί ο εσπρέσο πρέπει να διοχετευτεί διαμέσου πίεσης ατμού από ειδική καφετιέρα. Είναι πιο λεπτόκοκκος και περισσότερο καβουρδισμένος από το γαλλικό.
Τα θρεπτικά συστατικλα του καφέ διακρίνονται σε πτητικά και σε μη πτητικά. Τα πτητικά αποτελούνται κυρίως από οργανικά οξέα, αλδεΰδες, κετόνες, αμίνες και μερκαπτάνες. Τα μη πτητικά αποτελούνται από τους υδατάνθρακες, τα αμινοξέα, την καφεΐνη, τα φαινολοξέα και ανόργανα στοιχεία. Η καφεΐνη είναι το κύριο αλκαλοειδές του καφέ και διαθέτει διεγερτικές, καρδιοτονωτικές, διουρητικές και αντινευραλγικές ιδιότητες. Η περιεκτίκοτητά της στους διάφορους τύπους καφέ ποικίλει: ένα φλιτζάνι με 6 γρ Arabica περιέχει 60 mgr καφεΐνης ενώ το αντίστοιχο με robusta περιέχει 150 mgr.
Ο μη διηθημένος καφές φαίνεται να αυξάνει τα επίπεδα της «κακής χοληστερίνης» (LDL). Τελευταίες έρευνες εξετάζουν την επίδραση του αποκαφεϊνομένου καφέ στη στεφανιαία νόσο.
Αν ο καφές είναι πολύ «δυνατός» για εσάς μην ανησυχείτε. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε υποκατάστατο καφέ. Το πιο γνωστό είναι το κιχώριο, το οποίο παράγεται από ποικιλία του φυτού Cichorius intybus.
Για τον πρωινό καφέ επιλέξτε ελαφριές ποικιλίες όπως Κολομβίας ή Αιθιοπίας. Μετά το μεσημεριανό γεύμα επιλέξτε ποικιλία με πλούσιο άρωμα και γεύση όπως εσπρέσο ή μόκα Harare. Το βράδυ προτιμήστε κάτι ελαφρύ όπως Arabica maragogype από τη Γουατεμάλα.