Όταν τα παιδιά μεγαλώνουν και φεύγουν από το σπίτι είτε για σπουδές είτε για τη στρατιωτική τους θητεία, νιώθουν πολλές φορές ότι οι γονείς τους θα υποφέρουν ψυχολογικά από την αλλαγή που επέρχεται στη ζωή τους.
Πράγματι η νέα κατάσταση πραγμάτων αλλάζει τα πάντα για τους γονείς. Μάλιστα κατά τη δεκαετία του 1970, οι ερευνητές αποκάλεσαν την ψυχολογική κατάσταση στην οποία βρίσκονται συχνά γονείς που τα παιδιά τους έχουν φύγει από το σπίτι ως το “σύνδρομο της άδειας φωλιάς”.
Το σύνδρομο αυτό χαρακτηρίζεται από μια κρίση ταυτότητας, κατάθλιψη, αίσθημα απώλειας, έλλειψη στόχων στη ζωή και απογοήτευση. Επηρεάζει και τους δύο γονείς αλλά πολύ περισσότερο τη μητέρα. Υπάρχουν ερευνητές που διαπίστωσαν ότι είναι ο πατέρας που υποφέρει πολύ περισσότερο όταν τα παιδιά παίρνουν το δικό τους δρόμο.
Όμως σταδιακά η περαιτέρω διερεύνηση της κατάστασης αυτής όπως επίσης και οι αλλαγές που έχουν επέλθει στη σύγχρονη ζωή λόγω της τεχνολογίας, δείχνουν ότι η πραγματική κατάσταση σήμερα, είναι πολύ διαφορετική από ότι είχε αρχικά περιγραφεί.
Στην εποχή μας πολύ περισσότερες μητέρες εργάζονται έξω από το σπίτι και έχουν τη δική τους επαγγελματική ζωή. Έχουν στη ζωή ένα ρόλο επιπρόσθετο εκτός από αυτό του γονιού.
Παράλληλα η επικοινωνία με τα παιδιά που βρίσκονται μακριά, είναι πολύ πιο εύκολη σήμερα παρά παλαιότερα. Τα ταξίδια είναι ευκολότερα, φτηνότερα και γρηγορότερα. Οι γονείς μπορούν πολύ περισσότερο να βλέπουν τα παιδιά τους είτε διότι μπορούν να τα επισκέπτονται πιο εύκολα είτε διότι αυτά επιστρέφουν συχνότερα στο σπίτι.
Επίσης οι τηλεφωνικές επικοινωνίες, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, η επικοινωνία δια μέσου του διαδικτύου, δια μέσου φωνής, εικόνας ή μηνυμάτων, έχουν συμβάλει τα μέγιστα στο μηδενισμό των αποστάσεων και στην απάλυνση του πόνου του χωρισμού.
Οι σύγχρονες αυτές επιτεύξεις, φέρνουν συνεχώς πιο κοντά τους γονείς και παιδιά τους που είτε βρίσκονται στο εξωτερικό για σπουδές ή άλλη εργασία είτε βρίσκονται για οποιοδήποτε άλλο λόγο μακριά.
Επιπρόσθετα σήμερα παρατηρείται μια άνευ προηγούμενου σημαντική εμπλοκή των γονέων στην φοιτητική ζωή των παιδιών τους. Κάτι τέτοιο δεν παρατηρούταν στις προηγούμενες δεκαετίες.
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο αποχωρισμός δεν φέρνει ψυχικό πόνο και προβλήματα. Το σύνδρομο της άδειας φωλιάς υπάρχει αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό από ότι υπολογιζόταν παλαιότερα. Επιπρόσθετα, οι πρόοδοι που επιτεύχθηκαν, μετριάζουν τα προβλήματα και απαλύνουν τα ψυχικά προβλήματα που προκύπτουν.
Παράλληλα ερευνητές επισημαίνουν ότι η περίοδος αυτή, μπορεί να είναι στους γονείς μια νέα εποχή που χαρακτηρίζεται από καλύτερες σχέσεις στο ζευγάρι, αυξημένη ικανοποίηση και περισσότερη ελευθερία. Επίσης έχουν περισσότερο χρόνο να αφιερώσουν για να επιτύχουν τους δικούς τους στόχους.
Ακόμη ένα γεγονός που έχει επισημανθεί, είναι το ότι οι γονείς στην ουσία είναι γεμάτοι υπερηφάνεια διότι το παιδί τους έχει αρχίσει τη διαδικασία εισόδου του σε μια επιτυχημένη ενήλικη ζωή.
Έχει επίσης αναγνωρισθεί ότι σε ένα σημαντικό αριθμό περιπτώσεων, οι σχέσεις γονέων και παιδιών στην ουσία βελτιώνονται λόγω της νέας κατάστασης που προκύπτει όταν τα παιδιά φεύγουν από την οικογενειακή φωλιά.
Στην πραγματικότητα εκείνο που συμβαίνει είναι ότι οι γονείς πρόκειται να έχουν μια πιο ώριμη, βαθύτερη και συναισθηματικά στενότερη σχέση με τα παιδιά τους μετά τον πρώτο χωρισμό. Τα παιδιά θα έχουν πλέον ξεφύγει πλήρως από τη θυελλώδη εφηβική ηλικία, οι καθημερινές προστριβές ή διαμάχες εκ των πραγμάτων μειώνονται και η εισδοχή των παιδιών στην ενήλικη ζωή θα δώσουν νέα δύναμη στη σχέση γονιών και παιδιών τους.
Η αποχώρηση των παιδιών από την οικογενειακή φωλιά, αποτελεί το έναυσμα για νέα αναζωογόνηση και σύσφιξη των σχέσεων των γονέων με τους άλλους συγγενείς τους.
Φυσικά τα όσα περιγράφουμε δεν περιλαμβάνουν όλες τις δυνατές καταστάσεις που πιθανόν να προκύπτουν. Για παράδειγμα η εξέλιξη των παιδιών στην ενήλικη ζωή τους μπορεί να μην είναι η αναμενόμενη, να χαρακτηρίζεται από αποτυχίες ή προβλήματα γεγονός που θα αλλοιώσει το σύνδρομο της άδειας φωλιάς στη συγκεκριμένη οικογένεια.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα κατάσταση που παρουσιάζει αυξητική τάση στην εποχή μας είναι η επάνοδος των παιδιών στην οικογενειακή τους φωλιά μετά την αρχική τους αποχώρηση.
Η μεγαλύτερη εμπλοκή των γονιών στη φοιτητική ζωή των παιδιών, συνεχίζεται με την αυξημένη εμπλοκή τους στα πρώτα στάδια της επαγγελματικής τους ζωής. Πολλοί νεαροί ενήλικες παραμένουν στο οικογενειακό τους σπίτι, γεγονός που αντικατοπτρίζει το σκληρό επαγγελματικό ανταγωνιστικό περιβάλλον που καλούνται να αντιμετωπίσουν σήμερα.
Βλέπουμε λοιπόν ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μετριάζουν τον ψυχικό πόνο των γονέων όταν τα παιδιά τους φεύγουν από το σπίτι για πολλούς λόγους όταν αρχίζει η ενήλικη ζωή τους.
Το σύνδρομο της άδειας φωλιάς υπάρχει αλλά έχει επηρεασθεί σημαντικά από την πρόοδο που επιτεύχθηκε και απολαμβάνουμε σήμερα στον τομέα των μεταφορών και των επικοινωνιών.
Μετά την πρώτη αποχώρηση των παιδιών που εισέρχονται πλέον στην ενήλικη ζωή, δημιουργούνται ευκαιρίες για νέες δραστηριότητες των γονέων και σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ τους και των παιδιών τους.
M.Sc. Ph.D. Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής
web site: www.aftognosia.gr
e-mail: info@aftognosia.gr
Παπαδιαμαντοπούλου 2, ΑΘΗΝΑ 11528
Τηλ. 6977.86.64.61