Η ασφαλής πλοήγηση στο Διαδίκτυο, είτε αυτή αφορά την απλή ενημέρωση μέσω ειδησεογραφικών ιστοσελίδων μέχρι την αναζήτηση εξειδικευμένων πληροφοριών επιστημονικών θεμάτων, απαιτεί την τήρηση κάποιων απλών κανόνων που θα βοηθήσουν τον χρήστη να αποφύγει τις «κακοτοπιές» του Παγκόσμιου Ιστού
Τα τελευταία χρόνια, η παράνομη δραστηριότητα στο Διαδίκτυο έχει αναπτυχθεί σημαντικά. Κάθε μέρα, χιλιάδες χρήστες πέφτουν θύματα κάποιας διαδικτυακής απάτης, είτε λόγω κάποιου κακόβουλου λογισμικού που έδωσε πρόσβαση στον υπολογιστή σε επιτήδειους, ή δίνοντας προσωπικά τους στοιχεία σε αμφιβόλου αξιοπιστίας ιστοσελίδες.
Οι περισσότεροι κίνδυνοι που θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια ενός χρήστη στο Διαδίκτυο μπορούν να αποφευχθούν εφόσον ακολουθούνται μερικοί απλοί κανόνες πλοήγησης στο Ίντερνετ:
-Ο χρυσός κανόνας του «s». Όσοι έχουν πραγματοποιήσει αγορές στο Διαδίκτυο με χρήση της πιστωτικής ή χρεωστικής τους κάρτας θα έχουν παρατηρήσει το γράμμα «s» δίπλα στο «http» της διεύθυνσης της ιστοσελίδας. Το «s» αυτό σημαίνει «secure», ασφαλής, και υποδηλώνει ότι η συγκεκριμένη ιστοσελίδα βρίσκεται σε ασφαλή server, κάποιας τράπεζας ή εξειδικευμένης υπηρεσίας παροχής υπηρεσιών ασφαλών συναλλαγών. Ενδεικτικό χαρακτηριστικό ασφαλούς σελίδας είναι το πράσινο χρώμα της γραμμής διεύθυνσης της ιστοσελίδας σε οποιαδήποτε έκδοση browser χρησιμοποιεί ο χρήστης.
-Εάν δεν γνωρίζετε τον αποστολέα ενός μηνύματος ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, στο 99,9% των περιπτώσεων δεν σας γνωρίζει ούτε εκείνος. Τέτοια e-mails περιέχουν απλό διαφημιστικό περιεχόμενο, στην καλύτερη περίπτωση, μέχρι ολόκληρα κομμάτια επιβλαβούς κώδικα που μπορεί ο χρήστης να ενεργοποιήσει ανοίγοντας κάποιο συνημμένο αρχείο.
-Αντίστοιχα, αν δεν λάβατε μέρος στο διαγωνισμό ΛΟΤΤΟ της Ισπανίας, δεν υπάρχει περίπτωση να κερδίσατε το υπέρογκο χρηματικό έπαθλο. Η συγκεκριμένη απάτη κυκλοφόρησε όχι μόνο μέσω e-mail αλλά και μέσω ταχυδρομείου και έμεινε γνωστή ως μια από τις πιο επιτυχημένες, αφού πολλοί ήταν εκείνοι που πλήρωσαν τα «ασφάλιστρα» για το χρηματικό πόσο που «κέρδισαν» σε μια κλήρωση που δεν είχαν δηλώσει ποτέ συμμετοχή.
-Αυτονόητη, από την πρώτη κιόλας ημέρα αγοράς ενός υπολογιστή και πρόσβασης στο Ίντερνετ, είναι η εγκατάσταση ενός προγράμματος anti-virus, ενός προγράμματος anti-spyware, η ρύθμιση του firewall του υπολογιστή στο επιθυμητό επίπεδο ασφαλείας και ο ορισμός κωδικού ασφαλείας για πρόσβαση στο οικιακό μας δίκτυο.
-Κατά τη διάρκεια της πλοήγησης προσέχετε ιδιαίτερα τα αναδυόμενα παράθυρα (pop-up) αλλά και αυτά που ανοίγουν «πίσω» από τη σελίδα που επισκέπτεστε (pop-under). Οι τελευταίες εκδόσεις των πιο γνωστών browser έχουν ρυθμίσεις που σας επιτρέπουν να ελέγξετε αυτά τα παράθυρα, ή να απαγορεύσετε την εμφάνιση τους.
Προστασία των ανήλικων χρηστών
Παρά τον έντονα ενημερωτικό και επιμορφωτικό του χαρακτήρα, το Διαδίκτυο πολύ συχνά φιλοξενεί παράνομο ή προσβλητικό περιεχόμενο. Όταν ξεκινάει την πλοήγηση του στο Ίντερνετ, ένα παιδί βρίσκεται μπροστά σε ένα «λαβύρινθο» πληροφορίας, εικόνων και περιεχομένου. Σε όλο αυτό τον κυκεώνα πληροφορίας, οι γονείς οφείλουν να καθοδηγούν το παιδί στην αναζήτηση σωστών πηγών και περιεχομένου. Οι ταχείς ρυθμοί ανάπτυξης της τεχνολογίας και οι μικρότερες ηλικιακά ομάδες στις οποίες απευθύνεται μεγάλο μέρος των εφαρμογών της, καθιστούν επιτακτική τη στοιχειώδη ενημέρωση των γονέων για τις τρέχουσες εξελίξεις και, αντίστοιχα, για τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσει ένα ανήλικό ή έφηβο παιδί στο Διαδίκτυο.
Βασική διαπίστωση που πρέπει να αντιληφθούν οι γονείς είναι ότι η απαγόρευση χρήσης του Διαδικτύου και η «δαιμονοποίηση» του μέσου δεν θα έχει κανένα αποτέλεσμα, αφού τα παιδιά σήμερα μπορούν να έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο από κάποιο από τα εκατοντάδες Ίντερνετ καφέ και μάλιστα σε ένα λιγότερο ασφαλές περιβάλλον από αυτό του σπιτιού.
-Ο υπολογιστής, καλό είναι, να βρίσκεται σε κάποιον από τους κοινόχρηστους χώρους του σπιτιού, κατά προτίμηση στο σαλόνι ή στο καθιστικό μαζί με την τηλεόραση όπου κάθεται όλη η οικογένεια. Με τον τρόπο αυτό η πλοήγηση στο Διαδίκτυο αποκτά πιο «συλλογικό» χαρακτήρα. Δραστηριότητας. Η οθόνη του υπολογιστή θα πρέπει να είναι ορατή από οποιοδήποτε σημείο του δωματίου.
-Αφιερώστε χρόνο για να πλοηγηθείτε μαζί με το παιδί στο Διαδίκτυο. Δείξτε του σελίδες κατάλληλου περιεχομένου και φροντίστε να τις προσθέστε στις «Αγαπημένες» (Favorites) ώστε μελλοντικά το παιδί να τις ανακαλεί από εκεί. Έτσι θα εκμηδενίσετε τα περιθώρια μελλοντικού λάθους πληκτρολόγησης της ιστοσελίδας στον browser, που μπορεί να οδηγήσει κάπου άλλου.
-Ενημερώστε το παιδί για τους κανόνες συμπεριφοράς σε ένα chat room ή σε ένα forum. Τονίστε ότι ποτέ και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες δεν θα πρέπει να δώσει τα προσωπικά του στοιχεία ή οποιαδήποτε πληροφορία που μπορεί να οδηγήσει στον εντοπισμό του. Παράλληλα, συζητήστε μαζί του για τους συνομιλητές του στο Διαδίκτυο, το θέμα των συζητήσεων, τα σχόλια και τις εντυπώσεις του για αυτούς.
Διαδίκτυο και εθισμός
Όπως με τις περισσότερες ανθρώπινες δραστηριότητες, έτσι και στην περίπτωση του Διαδικτύου, η υπερβολική απασχόληση μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην ψυχική και τη σωματική υγεία, ειδικά στους εφήβους. Ο εθισμός στο Διαδίκτυο είναι μια πραγματικότητα, την οποία οι γονείς οφείλουν να γνωρίζουν ώστε να προλάβουν την εμφάνιση του.
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, σημαντικό ρόλο παίζει η πρόληψη, η οποία στην ουσία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την εφαρμογή ελέγχου και ορίων στη χρήση του Διαδικτύου από το παιδί. Μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα εθισμού είναι η αμέλεια της προσωπικής υγιεινής, η αδυναμία συγκέντρωσης σε οποιαδήποτε δραστηριότητα που δε σχετίζεται με το Ίντερνετ, η επιθυμία να μιλούν μόνο για αυτό, μέχρι και η εκδήλωση βίαιης συμπεριφοράς απέναντι στους γονείς τους.
Δείγματα τέτοιας συμπεριφοράς θα πρέπει να ανησυχήσουν τους γονείς, οι οποίοι θα πρέπει να απευθυνθούν σε ειδικούς για την αντιμετώπιση και την ομαλή επανένταξη του παιδιού στο κοινωνικό σύνολο και το περιβάλλον.