Η πρώτη φορά που μελετήθηκε εκτενέστερα ο ρόλος της διατροφής στις διάφορες ασθένειες ήταν στη δεκαετία του ’50 με μια έρευνα του Ancel Keys. Συγκρίνοντας λοιπόν τους κατοίκους από 7 διαφορετικές χώρες, έφτασε στο συμπέρασμα ότι στην Ελλάδα και δη στην Κρήτη, το ποσοστό των καρδιοπαθειών ήταν χαμηλότερο. Αυτή η έρευνα έγινε η αφορμή να γίνουν εκτενέστερες έρευνες στις ιδιότητες της διατροφής των Κρητών, την αργότερα επονομαζόμενη Μεσογειακή Διατροφή.
Έκτοτε, έχει διαπιστωθεί το γεγονός ότι μια τέτοιου είδους διατροφή μπορεί να προσφέρει πρόληψη από πολλές ασθένεις σχετιζόμενες με τον τρόπο που τρεφόμαστε. Είναι τόσο ατράνταχτη η σχέση της διατροφής με την πρόληψη των ασθενειών τις ασθένειες, ώστε η Μεσογειακή Διατροφή συστήνεται από παγκόσμιους οργανισμούς για την πρόληψη των καρδιοπαθειών, έλεγχο του σακχάρου, πρόληψη από μερικούς καρκίνους σχετιζόμενους με διατροφή κ.α.. Θεωρείται δε η πιο ισορροπημένη και πλήρης διατροφή για την απώλεια βάρους αλλά και διατήρηση του απωλεσθέντος βάρους.
Τι είναι η μεσογειακή διατροφή;
Η μεσογειακή διατροφή περιγράφεται ως μια διατροφή βασισμένη περισσότερο σε φυτικά, ελαφρώς επεξεργασμένα προϊόντα και είναι χαρακτηριστική στις περισσότερες χώρες της Μεσογείου. Τα χαρακτηριστικά της είναι τα εξής:
-
πολλά φρέσκα φρούτα και λαχανικά
-
υψηλή κατανάλωση ελαφρώς-επεξεργασμένων δημητριακών- πολύσπορα ή ολικής αλέσεως προϊόντα άρτου
-
μέτρια κατανάλωση ψαριών/ ψαρικών και οσπρίων
-
μειωμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος και ζωικών λιπαρών (βούτυρο, κρέμα γάλακτος, πέτσα και λίπος στο κρέας)
-
χρήση του ελαιόλαδου σαν κύριο λίπος
-
περιορισμένο αλκόολ με προτίμηση στο κόκκινο κρασί
Καθώς όμως το κάθε τρόφιμο περιέχει εκατοντάδες χημκά συστατικά, ποια είναι αυτά τα οποία είναι επαρκώς ερευνημένα για τις θετικές τους επιδράσεις στην υγεία του ατόμου;
-
Αντιοξειδωτικά: βρίσκονται κυρίως στα φρούτα και στα λαχανικά καθώς και στο κόκκινο κρασί. Έχουν αναφερθεί προστατευτικές δράσεις τους στα καρδιαγγειακά νοσήματα καθώ και την καταπολέμηση των ελευθέρων ριζών
-
Φυτικές ίνες: βρίσκονται στα δημητριακά όλικής άλεσης, φρούτα, λαχανικά και όσπρια. Είναι αποτελεσματικές στη ρύθμιση των κενώσεων του γαστρεντερικού σωλήνα, στη μέιωση της απορρόφησης της χοληστερίνης από τις τροφές και στην ομαλότερη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα
-
Ω3 λιπαρά οξέα: απαντώνται στα λιπαρά ψάρια (αφρόψαρα κυρίως) και μειώνουν την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων
-
Μονοακόρεστα λιπαρά οξέα: βρίσκονται κυρίως στο ελαιόλαδο αλλά και σε νωπούς ξηρούς καρπούς. Ασκούν καρδιοπροστατευτική δράση ανεβάζοντας την «καλή» χοληστερίνη HDL και μειώνοντας την «κακή» χοληστερίνη LDL. Προσοχή στην υπερκατανάλωση!
Τα οφέλη της Μεσογειακής Διατροφής στην πρόληψη από τις ασθένειες, αποκομούνται πλήρως όταν η διατροφή αυτή συνδυάζεται και με σωματική δραστηριότητα. Η σωματική δραστηριότητα με τη σειρά της έχει επίσης ευεργετική δράση στην πρόληψη κάποιων ασθενειών. Ο συνδυασμός λοιπόν άσκησης και σωστής διατροφής οδηγεί σε ένα υγιές βάρος το οποίο μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης νοσημάτων σχετιζόμενων με διατροφή (Σακχαρώδης Διαβήτης, υπερχοληστερολαιμία, αρτηριακή υπέρταση κτλ.)
Αν όλα τα παραπάνω είναι σωστά, γιατί ο Έλληνας στις μέρες μας έχει τόσο αυξημένα ποσοστά παχυσαρκίας, καρδιοπαθειών και αρρωστιών σχετιζόμενες με διατροφή;
Διότι έχουμε πλεόν ξεφύγει από το μοντέλο της διατροφής αυτής παράλληλα με την κίνηση. Αναζητούμε πιο επεξεργασμένες τροφές, που ετοιμάζονται γρηγορότερα (τηγάνισμα κτλ) και είναι γεμάτες συντηρητικά, ενώ παράλληλα καταναλώνουμε ελάχιστα φρούτα και λαχανικά. Παράλληλα αποφεύγουμε να κάνουμε αρκετή κίνηση, ενώ οι ώρες της καθιστικής εργασίας ολοένα και αυξάνονται. Ακόμα δηλαδή κι αν ζούμε στη Μεσόγειο, έχουμε υιοθετήσει περισσότερο τα δυτικά μοντέλα διατροφής και επιβαρύνουμε την υγεία μας.
Το μήνυμα λοιπόν είναι ένα: οι οργανισμοί υγείας ανά τον κόσμο προσπαθούν να πείσουν τον κόσμο να υιοθετήσει τη Μεσογειακή Διατροφή. Ας ακολουθήσουμε αυτές τις συμβουλές αφού σαν Μεσόγειοι ξέρουμε να το κάνουμε καλύτερα!
Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος
State Registered Dietitian (