Η διατροφή των εφήβων έχει κατά καιρούς απασχολήσει τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης καθώς η χώρα μας έχει ένα θλιβερό προβάδισμα: βρίσκεται στις χώρες της Ευρώπης με το υψηλότερο ποσοστό παχυσαρκίας. Οι έφηβοι στην Ελλάδα είναι όχι απλά περισσότερο υπέρβαροι από άλλα παιδιά της Ευρώπης στη ηλικία τους, αλλά και σε σύγκριση με Ελληνόπουλα της ίδιας ηλικίας πριν από 20-30 χρόνια. Το σπουδαιότερο δε στο θέμα της παιδικής παχυσαρκίας είναι το οι υπέρβαροι έφηβοι έχουν μεγάλες πιθανότητες να παραμείνουν υπέρβαροι και στην ενήλικο ζωή, με όλα τα προβλήματα υγείας και ψυχολογίας που μπορεί να απορρέουν από αυτό.
Τη στιγμή αυτή δεν έχουν ακόμα προσδιοριστεί τα αίτια που έχουν οδηγήσει στην όξυνση του προβλήματος, είναι όμως βέβαιο ότι πρόκειται για πρόβλημα πολυπαραγοντικό που χρήζει δραστικών επεμβάσεων σε πολλά επίπεδα. Από τη μια έχουμε το πρόβλημα της αυξημένης θερμιδικής πρόσληψης ενώ παράλληλα έχουμε μειωμένη καύση των θερμίδων.
Ας πάρουμε από τη μια πλευρά το πρόβλημα της αυξημένης πρόσληψης θερμίδων. Παρουσιάζεται τελευταία όλο και εντονότερα το πρόβλημα της έλλειψης χρόνου. Η έλλειψη χρόνου έχει επίπτωση στην ετοιμασία του φαγητού καθώς ολοένα και περισσότερα γεύματα αγοράζονται και καταναλώνονται εκτός σπιτιού. Το μαγείρεμα πολύ συχνά βασίζεται σε έτοιμα γεύματα, ενώ η κατανάλωσή τους γίνεται χάρην ευκολίας στον καναπέ αντί του τραπεζιού. Η συνεχής προβολή αλμυρών και γλυκών σνακ από τις διαφημίσεις και η προώθησή τους στο αγοραστικό κοινό των εφήβων είναι ένα έμμεσος τρόπος να τα κάνει πιο επιθυμητά και περιζήτητα. Παράλληλα, επώνυμες αλυσίδες fast food προωθούν «μενού» προϊόντων σε πιο συμφέρουσες τιμές και ωθούν τους έφηβους στην κατανάλωση περισσότερων θερμίδων (πχ αντί για ένα χάμπουργκερ και ένα αναψυκτικό, είναι πιο συμφέρον να αγοράσεις ένα χάμπουργκερ διπλό, μια μερίδα πατάτες και ένα αναψυκτικό). Σημαντικό τέλος ρόλο στην αυξημένη πρόσληψη θερμίδων παίζει και η κατανάλωση χυμών και αναψυκτικών αντί του νερού που επιβαρύνει το σώμα με επιπλέον θερμίδες από ζάχαρη.
Από την άλλη, η κίνηση και επομένως η καύση των θερμίδων έχει μειωθεί για ένα αριθμό αιτίων. Υπάρχει πίεση για καλύτερους βαθμούς, περισσότερες γλώσσες κτλ που οδηγεί σε ένα ολοένα αυξανόμενο αριθμό εξωσχολικών δραστηριοτήτων που σπάνια περιλαμβάνουν τη συμμέτοχη σε κάποιο ομαδικό ή ατομικό άθλημα. Στα περισσότερα σχολεία, οι ίδιες ανάγκες για εμβάθυνση στη γνώση έχουν ως αποτέλεσμα να παραγκωνιστεί το μάθημα της γυμναστικής και να μειωθούν οι διαθέσιμες ώρες για κίνηση. Από την πολιτεία τέλος δεν υπάρχει μέριμνα για δημιουργία ασφαλών πάρκων αναψυχής, παιδικών χαρών, ποδηλατόδρομων ή και κολυμβητηρίων που θα προσφέρονταν για κίνηση, ειδικά στα ηλικιακά γκρουπ των εφήβων όπου είναι απαραίτητο.
Σημαντικό επίσης ρόλο θεωρείται ότι παίζουν και οι ώρες που το παιδί είναι ακίνητο βλέποντας τηλεόραση ή παίζοντας κομπιούτερ, καθώς εκείνες τις ώρες δεν κινείται (δεν καταναλώνει ενέργεια) και βομβαρδίζεται με διαφημίσεις για σνακ και αναψυκτικά ειδικά στοχευμένες σε αυτές τις ηλικίες. Πολλές φορές αυτές οι ώρες συνοδεύονται με την κατανάλωση γευμάτων ή σνακ μπροστά στην οθόνη, όπου είναι δύσκολο να ελεγχθεί αποτελεσματικά η ποσότητα που καταναλώνεται.
Το πρόβλημα της παχυσαρκίας είναι κάτι αφορά τόσο τους έφηβους, καθώς μπορούν να κάνουν κάτι δραστικό για να το προλάβουν, όσο και τους γονείς τους που θα σταθούν αρωγοί στην προσπάθεια αυτή. Ο ρόλος του γονέα είναι σημαντικός καθώς είναι ο βασικός παροχέας τροφής μέσα στο σπίτι και αποτελεί και ένα μοντέλο συμπεριφοράς που μπορεί το παιδί του να μιμηθεί. Σημαντική επίσης θεωρείται και η ψυχολογική υποστήριξη από τη μεριά των γονέων στα παιδιά που ήδη αντιμετωπίζουν πρόβλημα με το βάρος τους ή επιθυμούν να προσέξουν περισσότερο τη διατροφή τους.
Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος
State Registered Dietitian (UK), M.Sc.