1. Ο ένας γιός μου είναι δεκαπέντε ετών και πάσχει από νεανικό διαβήτη. Κάνει ινσουλίνη. Τι πιθανότητα έχει ο άλλος μου γιός που είναι πέντε ετών να αρρωστήσει από νεανικό διαβήτη στην εφηβεία και τι πρέπει να κάνω για να προλάβω εμφάνιση διαβήτη και στο μικρό μου γιό;
Στον νεανικό διαβήτη συχνά ευρίσκονται αυτοααντισώματα που παράγονται από ένα υπερευαίσθητο ανοσοποιητικό σύστημα το οποίο παράγει τα αυτοαντισώματα αυτά, υπερευαισθησία η οποία σε πολλές περιπτώσεις κληροδοτείται από κάποιο πρόγονο. Κατά την υπερβολικά έντονη ανοσολογική αντίδραση του ίδιου του οργανισμού σε διάφορα εξωγενή ερεθίσματα, πολλές φορές καταστρέφονται για άγνωστο λόγο και κύτταρα του παγκρέατος ζωτικά για την παραγωγή μιας ζωτικής ορμόνης, της ινσουλίνης, οπότε προκύπτει ο διαβήτης τύπου 1. Λόγω αυτής της καταστροφής ο διαβητικός αυτής της κατηγορίας χρειάζεται άμεσα την εξωγενή χορήγηση της ινσουλίνης για να ζήσει. Μια υγιεινή διατροφή πλούσια σε λαχανικά και χαμηλή σε γλυκά και κορεσμένο λίπος συνιστάται για όλα τα άτομα, ωστόσο δεν μπορείτε να προλάβετε ή να καθυστερήσετε με τον τρόπο αυτό την εκδήλωση του διαβήτη τύπου 1, γιατί η εμφάνισή του δεν εξαρτάται από σαφείς διατροφικούς παράγοντες.
2. Είμαι πενήντα ετών έχω διαβήτη και παίρνω φάρμακα εδώ και δέκα χρόνια. Ζάχαρο είχε και ο πατέρας μου. Έχω μία κόρη τριάντα ετών. Είναι κληρονομικό; Κινδυνεύει να αρρωστήσει και το παιδί μου; Μπορεί να το προλάβει;
Στον διαβήτη τύπου 2, συχνά υπάρχουν οι κληρονομικές προδιαθέσεις η εκδήλωση των οποίων όμως εξαρτάται από παράγοντες όπως η ηλικία, η καθιστική ζωή, η παχυσαρκία. Ο διαβήτης τύπου 2, δεν απαιτεί την άμεση χορήγηση ινσουλίνης, αν και ενδέχεται να χρειαστεί στην πορεία της εξέλιξής του ινσουλίνη. Δεν χαρακτηρίζεται από ανεπάρκεια στην έκκριση της ορμόνης, αλλά από διαταραχή του μεταβολισμού των ιστών, κατά την οποία οι ιστοί έχουν μειωμένη ευαισθησία στην εκκρινόμενη ινσουλίνη και υπερβολική παραγωγή «ζαχάρου». Η διατήρηση φυσιολογικού βάρους, η άσκηση, η διατροφή πλούσια σε λαχανικά και χαμηλή σε ζάχαρη και ζωικά λίπη, είναι συχνά ζωτικής σημασίας για την μη εμφάνιση ή την καθυστέρηση εμφάνισης του διαβήτη τύπου2. Κατά την εξέταση της κόρης σας στο ιατρείο θα καθοριστεί λοιπόν το μέγιστο βάρος που δικαιούται να έχει και θα συστηθούν εξατομικευμένα διατροφικά πρότυπα. Πρέπει να σημειωθεί ότι εκτός από τον διαβήτη τύπου1 και 2 υπάρχουν και «ενδιάμεσες» μορφές διαβήτη.
3. Το ζάχαρό μου είναι εδώ και πέντε χρόνια «τσιμπημένο». Όταν το μετράω σε μικροβιολόγο το πρωί είναι γύρω στο 130. Είμαι πενήντα ετών και νιώθω καλά. Έχω ζάχαρο;
Στο σακχαρώδη διαβήτη ισχύει ένα από τα παρακάτω:
α. Τιμή σακχάρου το πρωί (να μην έχει προηγηθεί φαγητό κατά τις προηγούμενες οκτώ ώρες) : Πάνω από 125 mg/dl.
b. Δύο ώρες μετά την χορήγηση ειδικού υγρού κατά την διάρκεια μιας ειδικής εξέτασης της δοκιμασίας ανοχής γλυκόζης, άνοδος του σακχάρου του αίματος σε επίπεδα 200mg/dl και πάνω.
c. Εάν τα επίπεδα σακχάρου σε τυχαία μέτρηση ανευρίσκονται 200 mg/dl και πάνω, ενώ παράλληλα υπάρχουν εμφανή συμπτώματα.
Οι μετρήσεις αυτές συνήθως χρειάζονται επανάληψη.
Εάν το σάκχαρο ή η δοκιμασία που αναφέρεται παραπάνω είναι αντιστοίχως 100- 125mg/dl και 140-199mg/dl, τότε πρόκειται για «τσιμπημένο ζάχαρο», αλλά όχι για διαβήτη και πρέπει να λαμβάνονται μέτρα για να ανασταλεί ή να επιβραδυνθεί η εξέλιξη σε διαβήτη. Στην περίπτωσή σας όμως με βάση τα στοιχεία που αναφέρετε πρόκειται σαφώς για σακχαρώδη διαβήτη. Ορισμένα μικροβιολογικά εργαστήρια, λανθασμένα αξιολογούν τέτοιες τιμές ως απλώς παθολογικές και όχι ως διαβητικές.
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια σοβαρή νόσος που είναι συχνά χωρίς συμπτώματα επί μακρόν. Ο ασθενής νιώθει καλά αλλά ο διαβήτης καταστρέφει σιωπηλά τα νεφρά, την καρδιά, τα αγγεία, τα νεύρα, τα μάτια. Η ετήσια προληπτική παθολογική εξέταση είναι ζωτικής σημασίας για την πρώιμη διάγνωση αυτής της επικίνδυνης νόσου.
4. Δεν έχω ζάχαρο. Έχω φοβηθεί γιατί ο αδελφός μου έπαθε έμφραγμα και οι καρδιολόγοι του είπαν ότι είναι από το ζάχαρο. Κάθε πότε πρέπει να μετριέμαι;
Η συχνότητα των προληπτικών μετρήσεων ποικίλλει ανάλογα με τα ευρήματα της ετήσιας παθολογικής εξέτασης, την ηλικία και την συνύπαρξη ή όχι παραγόντων κινδύνου για σακχαρώδη διαβήτη όπως οικογενειακού ιστορικού, αυξημένου βάρους, καθιστικής ζωής, μεταβολικού συνδρόμου, υπέρτασης, πολυκυστικών ωοθηκών, διαβήτη κυήσεως, ύπαρξης παιδιού με αυξημένο βάρος γέννησης, αυξημένης «χοληστερίνης», αγγειακής νόσου.
5. Είμαι σαράντα έξι ετών, πάσχω από υψηλό ζάχαρο και νιώθω καλά. Είναι τόσο σημαντικό να προσέχω αφού δεν αισθάνομαι να έχω τίποτα;
Τα συμπτώματα του διαβήτη είναι η δίψα, τα πολλά ούρα, οι διαταραχές του βάρους, η πολυφαγία, η αδυναμία, το αίσθημα κόπωσης, ο κνησμός ( η φαγούρα ), οι διαταραχές όρασης, τα μυρμηγκιάσματα, οι συχνές κολπίτιδες ουρολοιμώξεις. Συχνά όμως ο διαβήτης είναι χωρίς συμπτώματα η τα συμπτώματα που υπάρχουν είναι ελαφριάς μορφής και δεν αξιολογούνται με την δέουσα σοβαρότητα από τους πάσχοντες. Η ανυπαρξία εμφανών συμπτωμάτων δεν σημαίνει ωστόσο ότι ο διαβήτης δεν προκαλεί σιωπηλά βλάβες σε όλα τα ζωτικά όργανα. Συγκεκριμένα μπορεί να οδηγήσει σε κώμα, ενώ βλάπτει την καρδιά, τα νεφρά, τα αγγεία, τα νεύρα, το δέρμα, τα μάτια, το γεννητικό σύστημα. Έτσι η σωστή ιατρική αντιμετώπιση ήδη από τα πρώτα στάδια είναι επιβεβλημένη.
6. Ο πατέρας μου πάσχει από ζάχαρο, το οποίο δεν πρόσεχε και έχασε το πόδι του από γάγγραινα. Έχω κάνει και εγώ ζάχαρο στα πενήντα μου. Φοβάμαι μην πάθω τα ίδια.
Ο διαβήτης διαταράσσει την ομαλή κυκλοφορία στα κάτω άκρα, ενώ προκαλεί ταυτόχρονα και νευροπάθεια. Ο οργανισμός γίνεται συχνά επιρρεπής σε μολύνσεις από μικρόβια. Ο ακρωτηριασμός λόγω γάγγραινας είναι αναπόφευκτος σε ορισμένες περιπτώσεις. Ανάλογα με τον βαθμό και την έκταση των βλαβών, οι ιατρικές οδηγίες και η θεραπευτική αγωγή εξατομικεύονται. Όλα τα άτομα όμως που πάσχουν από διαβήτη για να ανασταλεί η εξέλιξη των βλαβών που αναφέρονται παραπάνω πρέπει να ακολουθούν μερικά γενικά μέτρα όπως:
· Να έχουν άριστη ρύθμιση στον διαβήτη.
· Να μην καπνίζουν. Το κάπνισμα γενικά δρα συνεργικά με το «ζάχαρο».
· Να περπατούν καθημερινά με καλά άνετα αθλητικά παπούτσια.
· Να μην φορούν στενά παπούτσια και κάλτσες.
· Να αποφεύγουν κάθε τραυματισμό στα πόδια.
· Να μην εκθέτουν τα κάτω άκρα απευθείας σε τζάκι ή καλοριφέρ και γενικά να αποφεύγουν την απευθείας έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες όπως το καυτό νερό.
· Να μην περπατάνε ξυπόλητοι.
· Να μην χρησιμοποιούν υψηλά υποδήματα.
· Κάθε καινούριο παπούτσι να επιλέγεται ώστε να είναι άνετο, να μην πιέζει το πόδι και μετά την αγορά ο διαβητικός πρέπει να το φορά προοδευτικά, επί μισή ώρα μόνο την πρώτη ημέρα και αυξάνοντας κατά μία ώρα τις επόμενες ημέρες ώστε να «συνηθίζει» σταδιακά το πόδι.
· Πρέπει να γίνεται καθημερινώς επισκόπηση των ποδιών από τον διαβητικό και στην περίπτωση εμφάνισης αλλοίωσης, να πραγματοποιείται άμεσα ιατρική εξέταση.
7. Είμαι πενήντα επτά ετών, έχω ζάχαρο δέκα χρόνια και παίρνω χάπι. Τι πρέπει να τρώω;
Είναι σημαντικό τα παχύσαρκα άτομα που παρουσιάζουν δείκτη μάζα σώματος (ισούται με το πηλίκο του βάρους διά του τετραγώνου του ύψους ) πάνω από 25, να χάσουν βάρος. Ο ακριβής στόχος ΒΜΙ, που δεν πρέπει να υπερβαίνει το 25, μπορεί να καθοριστεί περαιτέρω βάσει των ευρημάτων της ιατρικής εξετάσεως. Συνιστάται περιορισμός της ζάχαρης, κατάργηση ζωικών λιπών, αποφυγή βουτύρου. Η διατροφή πρέπει να είναι πλούσια σε φυτικές ίνες. Το κόκκινο κρέας πρέπει να περιοριστεί. Αναλόγως των ευρημάτων της ιατρικής εξέτασης, καθώς και της μορφής του διαβήτη, σχεδιάζονται εξατομικευμένα διατροφικά προγράμματα. Σημαντικό για να αντλήσει ο διαβητικός τα μέγιστα δυνατά οφέλη από τις τροποποιήσεις στην διατροφή είναι να παραιτηθεί από μια διαδεδομένη συνήθεια, την συνήθεια της καθιστικής ζωής. Χρησιμοποιείτε τις σκάλες αντί του ανελκυστήρα και το αυτοκίνητο όσο λιγότερο γίνεται.
8. Έχω ζάχαρο και παίρνω χάπια. Μπορώ να τρώω ξερά φασόλια;
Πολλοί πιστεύουν λανθασμένα ότι τα όσπρια βλάπτουν το ζάχαρο.
Είναι γεγονός ότι επειδή ο διαβητικός πρέπει να διατηρεί φυσιολογικό βάρος, πρέπει να αποφεύγονται οι μεγάλες ποσότητες τροφής ανεξαρτήτως είδους με υψηλό συνολικό θερμιδικό περιεχόμενο. Εάν τηρείται ο κανόνας αυτός, πρέπει να σημειωθεί ότι τα φασόλια και τα υπόλοιπα όσπρια έχουν τέτοια ωφέλιμη σύσταση, που βοηθάει τον οργανισμό να ομαλοποιήσει το ζάχαρο.
Ιατρός Ειδική Παθολόγος