Επίσης η παχυσαρκία είναι μια κλινική κατάσταση που αφορά ένα άτομο, αυξάνεται διαρκώς και αποτελεί ένα πολύ σοβαρό και ολοένα περισσότερο αναπτυσσόμενο κοινό πρόβλημα: βάρος παραπάνω από το κανονικό έχει αποδειχτεί ότι επηρεάζει διάφορα νοσήματα, ιδιαιτέρως καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβήτη τύπου 2, οστεοαρθρίτιδα, αϋπνία.
Πρακτικά η παχυσαρκία εκτιμείται από τη μέτρηση του ΒΜΙ(body mass index), καθώς επίσης και με την μέτρηση της περιφέρειας της μέσης ή τις μετρήσεις από την αναλογίας της περιφέρειας της μέσης και των γοφών.
ΒΜΙ
Είναι μια ευρέως διαδεδομένη και εύκολη μέθοδος για τον υπολογισμό του σωματικού πάχους. Για να υπολογίσουμε το ΒΜΙ διαιρούμε το βάρος μας δια το ύψος μας στο τετράγωνο:
BMI = kg /m²
Συμφώνα με το αποτέλεσμα που θα βρούμε κατατασσόμαστε στις παρακάτω κατηγορίες:
|
Κατηγορίες βάρους |
Body Mass Index (kg/m²) |
|
Λιποβαρής |
έως 18.5 |
|
Υγιές βάρος |
18.5 – 24.9 |
|
Υπέρβαρος |
25.0 – 29.9 |
|
Παχύσαρκος |
30.0 – 39.9 |
|
Σοβαρά ή νοσηρά παχύσαρκος |
40 και πάνω |
Μέτρηση της περιφέρειας της μέσης
Το σπλαχνικό λίπος (το ανδρικό ή τύπου μήλου ¨πρότυπο¨) έχει μια σημαντική συσχέτιση με τις καρδιαγγειακές παθήσεις, από ότι το ΒΜΙ μόνο του.
Η απόλυτη περιφέρεια της μέσης πρέπει να είναι >
Επιπτώσεις στην υγεία μας
Ένας μεγάλος αριθμός ιατρικών καταστάσεων συσχετίζονται με την παχυσαρκία. Οι επιπτώσεις που πιθανόν να παρουσιαστούν σε βάρος της υγείας μας περιλαμβάνουν: Οστεοαρθρίτιδα, διαβήτη, καρκίνο, καρδιαγγειακά νοσήματα, κοινωνικό στίγμα, προβλήματα στο συκώτι, παρεμποδιστική αϋπνία.
Η θνησιμότητα αυξάνεται με την παχυσαρκία, όταν το ΒΜΙ ξεπερνά το 32 τότε το ρίσκο για θνησιμότητα διπλασιάζεται. Υπάρχουν μετατροπές όσον αφορά την ανταπόκριση του οργανισμού στην ινσουλίνη (ανθεκτικότητα στην ινσουλίνη).
Υπάρχουν μετατροπές όσον αφορά τις αποκρίσεις ινσουλίνης του σώματος (αντίσταση στην ινσουλίνη), μια προφλεγμονώδες κατάσταση και μια αυξημένη προδιάθεση για θρόμβωση (προθρομβωτική κατάσταση).
Οι σχέσεις των ασθενειών μπορεί να είναι εξαρτημένες η ανεξάρτητες από την κατανομή των λιπώδη ιστών. Η κεντρική παχυσαρκία (ανδρικού τύπου η παχυσαρκία που κυριαρχεί στη μέση, χαρακτηρίζεται από μια υψηλή αναλογία ανάμεσα στη μέση και στους γοφούς), αποτελεί σημαντικό ρίσκο υπέρ του μεταβολικού συνδρόμου, το οποίο αποτελεί ένα σύμπλεγμα ασθενειών και άλλων κινδύνων οι οποίοι προδιαθέτουν για καρδιαγγειακά νοσήματα. Αυτά περιλαμβάνουν τον διαβήτη τύπου 2, υψηλή πίεση, υψηλή χοληστερόλη και υψηλά επίπεδα τριγλικεριδίων (συνδυασμένη υπερλιπιδαιμία).
Εκτός από το μεταβολικό σύνδρομο, η παχυσαρκία συσχετίζεται επίσης με ποικίλες άλλες επιπλοκές. Για πολλές από αυτές τις παθήσεις, δεν έχει ξεκαθαριστεί ότι προκαλούνται από την παχυσαρκία και μόνο η αν οφείλονται και σε άλλες αιτίες όπως περιορισμένη φυσική άσκηση η οποία προκαλεί εκτός των άλλων και την παχυσαρκία.
Καρδιοαγγειακά: συγκοπή καρδιάς, μεγαλοκαρδία η οποία συσχετίζεται με αρρυθμίες και ζαλάδες, κιρσούς, και πνευμονική εμβολή (αιμοφόρου αγγείου).
Ενδοκρινικό: σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, εμμηνορροϊκές αναταραχές και στειρότητα.
Γαστρεντερικό: γαστροισοφαγική παλινδρομική ασθένεια (GERD), λίπος στο συκώτι πέτρες στη χολή, κοίλη και καρκίνο του παχέως εντέρου.
Νεφρά, γενετικά όργανα και ούρα: πρόβλημα στύσης, ακράτεια, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, ανεπάρκεια των σπερματικών αδένων (στους άνδρες), καρκίνος του μαστού (στις γυναίκες), καρκίνος της μήτρας (στις γυναίκες), αποβολή εμβρύου.
Περιδερμικά (δέρμα και αποφύσεις): κηλίδες, σκούρες κηλίδες στο δέρμα του λαιμού και της μασχάλης, πρήξιμο, κυτταρίτιδα, ψευδάνθρακες, φλεγμονές
Μυοσκελετικά: υψηλές τιμές ουρικού οξέως στο αίμα (το οποίο προδιαθέτει για αρθρίτιδα), ακινησία, οστεοαρθρίτιδα, πόνος στη μέση.
Νευρολογικά: εγκεφαλικό, μούδιασμα στο κεφάλι, πονοκέφαλος, τραυματισμός στο νευρικό μέρος του καρπού του χεριού, άνοια, ιδιοπαθής ενδοκρινική υπέρταση
Αναπνευστικά: παρεμποδιστική αϋπνία, σύνδρομο υποαερισμού της παχυσαρκίας, άσθμα
Ψυχολογικά: Κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, πρόβλημα αποδοχής του σώματος από το άτομο, κοινωνικός στιγματισμός.
Ενώ το να είσαι παχύσαρκος επιφέρει πολλές συνέπειες κατά της υγείας, εκείνοι οι οποίοι είναι λίγο υπέρβαροι αντιμετωπίζουν λιγότερο αυξημένη νοσηρότητα η θνησιμότητα. Είναι γνωστό ότι η οστεοπόρωση εμφανίζεται σε μικρότερο βαθμό στα ελαφρά υπέρβαρα άτομα.
Αιτίες
Τρόπος ζωής
Πολλοί ερευνητές έχουν οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι ο συνδυασμός υπερβολικής κατανάλωσης θρεπτικών γευμάτων και η καθιστική ζωή αποτελούν την κύρια αιτία για τη γρήγορη ανάπτυξη της παχυσαρκίας στον Δυτικό κόσμο.
Παρόλο που στις μέρες μας είναι πλέον ευρέος διαδεδομένες οι πληροφορίες και οι συμβουλές γύρω από τη διατροφή και την υγεία από τους ειδικούς διατροφολόγους και διαιτολόγους, σε αλλά ιατρεία, στον τύπο και στο διαδίκτυο ακόμη και σε μερικά σουπερ μάρκετ, είναι πλέον αποδεδειγμένο ότι η υπερβολική λήψη τροφής αποτελεί ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα. Για παράδειγμα, οι προτιμήσεις στα γεύματα από fast-food τριπλασιάστηκαν μεταξύ των ετών 1977 και 1995, ενώ η λήψη σε θερμίδες είχε τετραπλασιαστεί κατά την ιδία χρονική περίοδο.
Εντούτοις, η λήψη τροφής από μόνη της είναι ανεπαρκής να εξηγήσει τη φαινομενική αύξηση της παχυσαρκίας στις εκβιομηχανισμένες χώρες τα τελευταία χρόνια.
Ο καθιστικός τρόπος ζωής ολοένα και αυξάνεται και καθώς αυξάνεται επηρεάζει και κατά ένα πολύ σημαντικέ βαθμό την εξάπλωση της παχυσαρκίας.
Λιγότερο διαπιστωμένες είναι διάφορες μορφοποιημένες εκροές οι οποίες επηρεάζουν την παχυσαρκία και περιλαμβάνουν μια νοημοσύνη γεμάτη εντάσεις καθώς επίσης και ανεπαρκή ύπνο.
Γενετική
Όπως σε πολλές άλλες ιατρικές καταστάσεις, η θερμογόνος ασυμμετρία η οποία έχει ως αποτέλεσμα την παχυσαρκία συχνά αναπτύσσεται από έναν συνδυασμό μεταξύ γενετικών και περιβαλλοντικών συντελεστών. Πολυμορφισμοί σε διάφορα γονίδια που ελέγχουν την όρεξη, τον μεταβολισμό, καθώς επίσης και η απελευθέρωση πρωτεϊνών (adipokine) που προδιαθέτουν στην παχυσαρκία, αλλά η κατάσταση απαιτεί διαθεσιμότητα επαρκών θερμίδων, και πιθανούς άλλους παράγοντες, για να αναπτυχτεί ολοκληρωμένα. Ποικίλες γενετικές καταστάσεις οι οποίες παίζουν σημαντικό ρόλο στην παχυσαρκία έχουν εξακριβωθεί (όπως το σύνδρομο Prader-Willi, το σύνδρομο Bardet-Biedl και το σύνδρομο MOMO), γνωστές ως μονότοπες μεταλλαγές που έχουν βρεθεί μόνο στο 5% των παχύσαρκων. Ενώ επίσης θεωρείτε ότι μια μεγάλη μερίδα από τις τα γονίδια που ίσως να προκαλούν την παχυσαρκία δεν έχουν ακόμη εξακριβωθεί, διότι η παχυσαρκία ίσως να είναι το αποτέλεσμα από αντιδράσεις μεταξύ πολλαπλών γονιδίων, καθώς επίσης και μη γενετικοί παράγοντες είναι εξίσου σημαντικοί.
Σύμφωνα με έρευνες ορισμένες εθνικές ομάδες μπορεί να είναι ποιό επιρρεπείς στην παχυσαρκία σε σύγκριση με άλλους και η ικανότητα τους στο να πλεονεκτούν σε σπάνιες περιόδους εν αφθονία καθώς και να χρησιμοποιούν εν αφθονία την αποθήκευση ενέργειας μπορεί να αποδειχτεί σε ένα εξελικτικό πλεονέκτημα σε περιόδους που το φαγητό είναι δυσεύρετο. Άτομα με περισσότερα λιπώδη αποθέματα είναι ποιό ευάλωτα να επιβιώσουν σε ένα λιμό. Αυτή η προδιάθεση στο να αποθηκεύουν λίπος είναι ποιό πιθανή χαμηλή προσαρμογή σε μια κοινωνία με μόνιμη διαθεσιμότητα τροφής.