Η οστεοπόρωση (οστό με πόρους) είναι μία κατάσταση κατά την οποία το άτομο χάνει σταδιακά κόκαλο (οστά) και αυτό να έχει σαν αποτέλεσμα σταδιακά τα κόκαλα να γίνονται εύθραυστα και να έχουν περισσότερες πιθανότητες να σπάσουν.
Τι την προκαλεί;
Κατά την διάρκεια της παιδικής και εφηβικής ηλικίας τα κόκαλα μας αναπτύσσονται και ανάμεσα στα 25 με 30 χρόνια μας είναι ποιο γερά. Όταν πλέον διανύουμε την μεσήλικη ζωή μας τα κόκαλα μας ενώ εξακολουθούν να παραμένουν γερά σταδιακά χάνουν την πυκνότητα τους και φυσικά όσο μεγαλώνουμε αυτή η απώλεια συνεχίζεται.
Για τις γυναίκες μετά τα 10 πρώτα χρόνια της εμμηνόπαυσης η απώλεια αυτή αυξάνεται περισσότερο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ωοθήκες σταματούν να παράγουν οιστρογόνα (ορμόνες που παράγει το γυναικείο σώμα) που είναι σημαντικά για τα κόκαλα. Αντίθετα οι άντρες βρίσκονται σε ποιο πλεονεκτική θέση σε σχέση με την οστεοπόρωση γιατί τα κόκαλα τους είναι από την αρχή ποιο ισχυρά σε σύγκριση με των γυναικών και δεν αντιμετωπίζουν κάτι ανάλογο με την εμμηνόπαυση όπως οι γυναίκες.
Ποιοι κινδυνεύουν να πάθουν οστεοπόρωση;
Καθώς μεγαλώνουμε όλοι μας μπορεί να αναπτύξουμε οστεοπόρωση. Αυτό εξηγεί και το γεγονός ότι ένα ηλικιωμένο άτομο έχει περισσότερες πιθανότητες να σπάσει ένα κόκαλο άμα πέσει σε σχέση με κάποιο άτομο μικρότερης ηλικίας. Παρόλα αυτά ορισμένα άτομα είναι ποιο ευάλωτα να αποκτήσουν οστεοπόρωση σε σύγκριση με κάποια άλλα. Παρακάτω αναφέρονται διάφοροι παράγοντες:
Διατροφή: μία ανεπαρκής διατροφή σε ασβέστιο συνεισφέρει στην ανάπτυξη της οστεοπόρωσης.
Κατανάλωση αλκοόλ: η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μειώνει την ικανότητα των οστεοβλαστών να παράγουν το οστό.
Άσκηση: με την άσκηση διατηρούμε τα κόκαλα μας γερά έτσι άμα δεν ασκούμαστε για οποιονδήποτε λόγο θα χάνουμε ασβέστιο από τα κόκαλα μας σαν αποτέλεσμα να έχουμε αυξημένες πιθανότητες να αποκτήσουμε οστεοπόρωση.
Κάπνισμα: το κάπνισμα προκαλεί μείωση των οιστρογόνων στις γυναίκες σαν αποτέλεσμα να προκληθεί πρόωρη εμμηνόπαυση.
Έλλειψη οιστρογόνων: στην περίπτωση που μια γυναίκα έχει πρόωρη εμμηνόπαυση (πριν την το 45ο έτος της ηλικίας της) ή έχει κάνει αφαίρεση της μήτρας (υστερεκτομή) με αφαίρεση της μίας ή και των δύο ωοθηκών τότε έχει αυξημένες πιθανότητες για εμφάνιση οστεοπόρωσης.
Κληρονομικότητα: η οστεοπόρωση μπορεί να κληρονομηθεί.
Κατάγματα: τα άτομα που είχαν αντιμετωπίσει κάποιο κάταγμα έχουν αυξημένο κίνδυνο να τους ξανασυμβεί στο μέλλον. Καθώς και τα άτομα που παρουσιάζουν μείωση του σωματικού τους ύψους λόγω καταγμάτων στα οστά της σπονδυλικής στήλης τους έχουν επίσης αυξημένες πιθανότητες για εμφάνιση οστεοπόρωσης.
Στεροειδή (κορτιζόνη): η μακροχρόνια κατανάλωση στεροειδών μπορεί να προκαλέσει οστεοπόρωση.
Μπορώ να προλάβω την οστεοπόρωση;
Μπορούμε να αποφύγουμε την ανάπτυξη της οστεοπόρωσης ακολουθώντας έναν σωστό και υγιεινό τρόπο ζωής.
Ισορροπημένη & σωστή διατροφή: όσο τα παιδιά τόσο & οι ενήλικες πρέπει να ακολουθούν μια διατροφή ισορροπημένη σε ασβέστιο. Πολλές τροφές περιέχουν ασβέστιο αλλά ορισμένες αποτελούν καλύτερες πηγές ασβεστίου όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα (το γάλα, το τυρί & το γιαούρτι).
Περιεκτικότητα ασβεστίου σε ορισμένες τροφές:
| Τρόφιμο |
Περιεκτικότητα ασβεστίου |
| Τυρί, κίτρινο cheddar |
800mg/ 100g |
| Σπανάκι |
600mg/ 100g |
| Σαρδέλες (με τα κόκαλα) |
368mg/ 100g |
| Γιαούρτι, χαμηλά λιπαρά |
170mg/ 100g |
| Ηλιόσποροι |
120mg/ 100g |
| Γάλα, ημι-αποβουτυρωμένο |
115mg/ 100ml |
| Γάλα, πλήρες |
110mg/ 100ml |
| Φουντούκια |
61mg/ 100g |
| Λάχανο, ωμό |
57mg/ 100g |
| Αυγό βραστό |
52mg/ 100g |
| Ψωμί, ολικής αλέσεως |
39mg/ 72g |
| Αλεύρι ολικής άλεσης |
35mg/ 100g |
| Μπρόκολο |
34mg/ 85g |
| Μαρούλι |
23mg/ 100g |
| Αλεύρι άσπρo |
15mg/ 100g |
| Χυμός πορτοκάλι |
12mg/ 100g |
| Κοτόπουλο μαγειρεμένο |
11mg/ 100g |
| Μπανάνα |
7mg/ 100g |
Σωματική άσκηση κατά την παιδική και ενήλικη ηλικία: κάθε παιδί πρέπει να συμμετέχει σε αθλήματα και κάθε είδους σωματικής άσκησης έτσι ώστε να βοηθήσει τα οστά του να γίνουν ποιο δυνατά. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο και ένας ενήλικας πρέπει να ακολουθεί σωματική άσκηση εφ’ όρου ζωής. Καλό είναι να διαλέγουμε δραστηριότητες που να περιλαμβάνουν τρέξιμο ή περπάτημα.
Κάπνισμα: καλό θα είναι να αποφεύγουμε το κάπνισμα.
Αλκοόλ: καλό είναι να αποφεύγουμε την κατανάλωση αλκοόλ και αν πίνουμε να μην ξεπερνάμε την ημερήσια μέγιστη συνιστώμενη ποσότητα που είναι για μία γυναίκα 1-2 ποτήρια, ενώ για έναν άνδρα είναι 2-3 ποτήρια από τα οποία 1 ποτήρι ισούται με 300ml μπύρας ή ένα ποτηράκι κρασί.
Ορμονική θεραπεία υποκατάστασης: η θεραπεία υποκατάστασης με οιστρογόνα μπορεί να αποτελέσει μία καλή μέθοδο για την πρόληψη της οστεοπόρωσης για τις γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση. Η μέθοδος αυτή σε μακροχρόνια χρήση έχει σαν πλεονέκτημα να ελαττώσει την απώλεια του κόκαλου καθώς και να δρα προληπτικά κατά των καρδιακών παθήσεων. Όμως υπάρχουν και τα αρνητικά της μεθόδου αυτής, μπορεί να προκληθεί ευαισθησία στους μαστούς, η έμμηνος ρύση μπορεί να επανέλθει καθώς και μία προσωρινή ναυτία. Και ο κίνδυνος για καρκίνο του μαστού είναι αυξημένος.
Πώς μπορώ να καταλάβω αν έχω οστεοπόρωση;
Λόγω των αφανή στοιχείων η οστεοπόρωση μπορεί να υπάρχει και να μην το καταλάβουμε καθώς δεν μπορούμε να δούμε εάν τα κόκαλα μας λεπτύνουν. Εμφανή στοιχεία αποτελούν η καμπούρα στην πλάτη καθώς και η ελάττωση ύψους που οφείλονται σε κατάγματα των σπονδύλων. Καθώς και στην περίπτωση που το άτομο σπάσει κάποιο κόκαλο με μεγάλη ευκολία.
Τι μπορώ να πάθω αν έχω οστεοπόρωση;
Τα άτομα με οστεοπόρωση μπορεί να υποστούν κάποιο κάταγμα με μεγάλη ευκολία (π.χ. με μία απλή πτώση), ιδιαίτερα στην σπονδυλική στήλη, στο ισχίο και στον καρπό. Τα προβλήματα στη σπονδυλική στήλη εμφανίζονται στην περίπτωση που τα οστά της σπονδυλικής στήλης αρχίζουν να συρρικνώνονται. Το άτομο αρχίζει να καμπουριάζει στην περίπτωση που πολλοί σπόνδυλοι υποστούν κάταγμα, αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, απώλεια ύψους καθώς και πόνο στην ράχη. Σαν αποτέλεσμα να ελαττώνεται ο χώρος στα πλευρά και το άτομο να δυσκολεύεται να αναπνεύσει.
Η οστεοπόρωση θεραπεύεται;
Εκτός από τα προληπτικά μέτρα και την ορμονική θεραπεία υποκατάστασης κατά της οστεοπόρωσης, υπάρχουν και φαρμακευτικές θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν μειώνοντας την οστική απώλεια ακόμα και τον κίνδυνο για κατάγματα. Οι θεραπείες αυτές αποτελούν το Ασβέστιο και τη βιταμίνη D, την Καλσιτονίνη, την Ετισρονάτη και την Αλενδρονάτη.