Η ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που οι γονείς παιδιών με ιδιαιτερότητες καλούνται να αντιμετωπίσουν. Η κοινωνικότητα του παιδιού θα καθορίσει τελικά σε μεγάλο βαθμό την αυτοπεποίθησή του, τις φιλίες του, και την προσαρμογή του στη σχολική ζωή.
Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι οι κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού θα καθορίσουν την επιτυχία του και την προσαρμογή του στη ενήλικη ζωή του. Η έρευνα ξεκάθαρα υποστηρίζει την άποψη ότι η ποιότητα της ζωής ενηλίκων με μαθησιακές δυσκολίες εξαρτάται πρώτα από όλα από τον βαθμό στον οποίο κατάφεραν να αναπτύξουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες, κι όχι από τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις.
Παρακάτω παρατίθενται κάποιες συμβουλές που απευθύνονται σε γονείς παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες:
Μάθετε να παρατηρείτε τη συμπεριφορά του παιδιού σας σε διάφορες κοινωνικές καταστάσεις (π.χ. στη σχολική τάξη, όταν παίζει, κλπ.). Αυτό θα σας βοηθήσει να αποκτήσετε μία καλύτερη κατανόηση των ικανοτήτων και αδυναμιών του παιδιού σε θέματα που αφορούν την κοινωνικότητα του.
Δημιουργείστε μαζί με το παιδί ένα «σύστημα σημάτων-ειδοποίησης» το οποίο να χρησιμοποιείτε σε διάφορες κοινωνικές περιστάσεις. Για παράδειγμα, εάν το παιδί έχει την τάση να μιλάει μόνο για ένα θέμα το οποίο συχνά δεν ενδιαφέρει τον ακροατή, εφεύρετε κάποιο σήμα (π.χ. ακουμπήστε τη μύτη σας με το δάκτυλό σας, σταυρώστε τα πόδια σας) μέσω του οποίου το παιδί θα παίρνει το μήνυμα ότι πρέπει ή να αλλάξει θέμα συζήτησης, ή να σταματήσει τη συζήτηση. Μ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να μάθει το παιδί να ελέγχει κάποιες προβληματικές συμπεριφορές χωρίς να εκτίθεται στους άλλους, να ντρέπεται, ή να βρίσκεται σε σύγκρουση.
Δημιουργείστε συστήματα επιβράβευσης που να αναγνωρίζουν και να ενισχύουν αποδεκτές μορφές κοινωνικής συμπεριφοράς. Να είστε πάντα πρόθυμοι να αναγνωρίζετε και να ενισχύετε ακόμη και τα μικρότερα σημάδια προόδου και ανάπτυξης.
Γράψτε το παιδί σε δραστηριότητες που απαιτούν ομαδική προσπάθεια κι ενεργοποίηση. Προκειμένου να επιλέξετε αυτές τις δραστηριότητες, λάβετε υπόψη σας τα ενδιαφέροντα και τις ιδιαίτερες ικανότητες του παιδιού. Αν ανησυχείτε μήπως το παιδί δεχτεί απόρριψη από τους άλλους εξαιτίας της αρνητικής άποψης που έχουν τα παιδιά γι’ αυτό, μπορείτε να το γράψετε σε δραστηριότητες σε κάποια άλλη γειτονιά ή συνοικία. Έτσι μπορεί να κάνει μια καινούργια αρχή χωρίς τις αρνητικές επιδράσεις του παρελθόντος.
Διαρκώς να ενισχύετε την πληροφόρηση του παιδιού σε θέματα που σχετίζονται με την κοινωνικοποίησή του. Πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά – και μεταγενέστερα οι ενήλικες – στις κοινωνικές τους δεξιότητες οφείλονται στην απουσία βασικής πληροφόρησης ( π.χ. τα σπίτια με μονό αριθμό βρίσκονται στη μία πλευρά του δρόμου, η μαγιονέζα πρέπει να διατηρείται στο ψυγείο, ο ταχυδρόμος περνάει μόνο μία φορά τη μέρα, κ.ο.κ.). Εκμεταλλευτείτε κάθε ευκαιρία να διδάξετε στο παιδί σας παρόμοιες πληροφορίες. Χρησιμοποιείστε την βόλτα με το αυτοκίνητο, την εκδρομή, ή το ταξίδι σαν ευκαιρία για πληροφόρηση.
Κάντε ευκολότερες για το παιδί τις καταστάσεις που απαιτούν μετάβαση. Οι μαθητές με ανεπαρκείς κοινωνικές δεξιότητες έχουν συχνά δυσκολία στο να «αλλάξουν ταχύτητα» από μια δραστηριότητα σε κάποια άλλη. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα όταν είναι ανάγκη να μεταβούν από μια ευχάριστη δραστηριότητα (π.χ. ένα παιχνίδι) σε μία λιγότερο ευχάριστη (π.χ. ασκήσεις μαθηματικών). Προκειμένου να βοηθήσετε στην ομαλότερη μετάβαση φροντίστε να «ξεθωριάσει» σταδιακά η ευχάριστη δραστηριότητα δίνοντας στο παιδί κάποιο προειδοποιητικό σημάδι πριν το τέλος της δραστηριότητας. Καθώς τα λεπτά περνούν ενημερώστε το παιδί για το πόσος χρόνος απομένει για την ολοκλήρωση της δραστηριότητας.
M.Sc. Ph.D. Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής
web site: www.aftognosia.gr
e-mail: info@aftognosia.gr
Παπαδιαμαντοπούλου 2, ΑΘΗΝΑ 11528
Τηλ. 6977.86.64.61