Η μέτρηση μόνο του ΔΜΣ χωρίς να υπολογιστούν και άλλοι παράμετροι μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένα συμπεράσματα όσον αφορά στην κανονικότητα του βάρους. Αυτό συμβαίνει γιατί το βάρος ενός σώματος μπορεί να είναι αυξημένο για όχι μόνο λόγω της περίσσειας αποθηκεμένου λίπους, αλλά και λόγω:
§ Υψηλής μυικής μάζας
§ Αυξημένου όγκου πλάσματος
§ Κατακράτησης υγρών
Οι παραπάνω λόγοι καθιστούν απαραίτητο τον υπολογισμό του λίπους κάθε σώματος ώστε να διαγνωστεί πιθανότητα υποσιτισμού ή παχυσαρκίας. Οι μέθοδοι που έχουν εφαρμοστεί κατά καιρούς είναι πάμπολες κάποιες από αυτές έχουν πλέον απαγορευθεί και κάποιες άλλες εφαρμόζονται μόνο σε ερευνητικό επίπεδο. Παρακάτω παρουσιάζονται συνοπτικά οι 3 συνηθέστερες μέθοδοι μέτρησης του σωματικού λίπους.
Μέθοδοι Υπολογισμού του Σωματικού Λίπους:
Βιοηλεκτρική Αγωγιμότητα
Στο σώμα δημιουργείται ένα κύκλωμα χαμηλής έντασης όπου μετριέται η αντίστασή του στη διέλευση του ηλεκτρικού ρεύματος. Ο άπαχος ιστός είναι ενυδατωμένος και όπως είναι γνωστό τα υγρά είναι καλοί αγωγοί του ηλεκτρικού ρεύματος. Σε αντίθεση, ο λιπώδης ιστός παρουσιάζει υψηλή αντίσταση. Η αντίσταση λοιπόν του σώματος στο ηλεκτρικό ρεύμα μεταφράζεται ως ποσότητα λίπους λόγω της ανάλογης συσχέτισης μεταξύ των δύο μεγεθών.
Το αποτέλεσμα της μέτρησης επηρεάζεται από : Την υδατική κατάσταση του σώματος , Την λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων, Τον χρόνο λήψης του τελευταίου γεύματος, διουρητικού ροφήματος (πχ τσάι, καφές) και αλκοολούχου ποτού, Την τελευταία έντονη φυσική δραστηριότητα, Την θέση και τη θερμοκρασία του σώματος και Την εμπειρία του χειριστή.
Αν και η τάση του ρεύματος είναι πολύ χαμηλή, είναι ασφαλέστερο να μην χρησιμοποιείται η συγκεκριμένη μέθοδος σε σώματα που φέρουν κάποια ηλεκτρική ή μεταλλική μικροσυσκευή (πχ βηματοδότης) και σε εγκύους.
Δερματοπτυχομέτρηση
Για τη συγκεκριμένη μέθοδο χρησιμοποιείται ένα ειδικά σχεδιασμένο εργαλείο (δερματοπτυχόμετρο) που μετράει το πάχος δερματικών πτυχών (mm) διαφορετικών για κάθε φύλο. Τα αποτελέσματα των μετρήσεων εφαρμόζονται σε μαθηματικές εξισώσεις από τις οποίες προκύπτει το τελικό ποσοστό σωματικού λίπους.
Με τον τρόπο αυτό μετριέται το υποδόριο λίπος (που αποθηκεύεται κάτω από το δέρμα) και υπολογίζεται η πυκνότητα του σώματος. Όσο περισσότερο είναι το ποσοστό λίπους σε ένα σώμα, τόσο μεγαλύτερο είναι το εύρος της πτυχής και μικρότερη η συνολική πυκνότητα.
Η εμπειρία του χειριστή αποτελεί το κλειδί της ορθής μέτρησης.
Μέτρηση Περιμέτρων
Ακόμα και η απλή μέτρηση καθορισμένων περιμέτρων για κάθε φύλο μπορεί να δώσει αρκετά αξιόπιστα αποτελέσματα για την ποσοστιαία αναλογία λίπους στο εκάστοτε σώμα. Η απόκλιση που παρουσιάζει σε σχέση με τα αποτελέσματά των άλλων μεθόδων (της τάξεως 4%) είναι φυσικά σημαντική αλλά όχι ικανή να ανατρέψει την γενική εικόνα της κατανομής του λίπους στο σώμα.
Όλες οι μέθοδοι εφαρμόζονται από την
Διαιτολόγο Διατροφολόγο Ανδρουλάκη Καλλιόπη στο γραφείο της.
Διατροφολόγος Διαιτολόγος
Καθηγήτρια ΤΕΙ Κρήτης