Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συστήνει στις μητέρες να θηλάζουν τα παιδιά τους κατά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής τους και μάλιστα να προσπαθούν να μη δίνουν άλλη συμπληρωματική διατροφή.  Επιπλέον  προτείνει να συνεχίζουν το θηλασμό, για τους επόμενους 6 μήνες ταυτόχρονα με τη σταδιακή εισαγωγή της στερεάς τροφής και άλλων τροφίμων.

Ο μητρικός θηλασμός λειτουργεί σαν διαχρονικός εμβολιασμός. Είναι ασύγκριτος τρόπος παροχής ιδανικής τροφής στο βρέφος γιατί εξασφαλίζει όχι μόνο βιολογική αλλά και συναισθηματική υγεία στο βρέφος.  Το μητρικό γάλα είναι χωρίς μικρόβια, έτοιμο να χορηγηθεί ανά πάσα στιγμή, είναι κατάλληλης θερμοκρασίας, έχει αντισώματα που προφυλάσσουν από λοιμώξεις. Τα λευκώματα, τα λίπη, οι υδατάνθρακες, οι βιταμίνες τα άλατα που περιέχει βρίσκονται σε τέτοιες αναλογίες που είναι αντίστοιχες της αύξησης και της ανάπτυξης του βρέφους. Το μητρικό γάλα αλλάζει ανάλογα με τις ανάγκες του βρέφους, άλλο είναι την πρώτη μέρα, άλλο την 15η, άλλο τον 6ο μήνα, άλλο το πρωί, άλλο το βράδυ, άλλο όταν το βρέφος είναι πρόωρο.       

Επίσης ο μητρικός θηλασμός προστατεύει το βρέφος από λοιμώξεις του αναπνευστικού, του πεπτικού, του ουροποιητικού συστήματος, από ωτίτιδες και γενικότερα από πολλές λοιμώξεις. Ευνοεί την καλύτερη νευρολογική ανάπτυξη. Η προστατευτική αυτή ιδιότητα έχει σαν αποτέλεσμα μείωση της συχνότητας αιφνίδιου βρεφικού θανάτου.

Στη μετέπειτα ζωή, προστατεύει από αλλεργίες, παχυσαρκία, διαβήτη τύπου ΙΙ και καρδιαγγειακά. μειώνει τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις στην  ενήλικη ζωή και τη συχνότητα καρκίνου στη παιδική ηλικία. Αναπτύσσει τη γεύση-όσφρηση, την αντίληψη, τη λεκτική ικανότητα, κάνει πιο ισχυρό το δεσμό μητέρας-παιδιού με αποτέλεσμα λιγότερη εγκατάλειψη, παραμέληση, κακοποίηση. Βρέφη που θηλάζουν έχουν καλύτερη κατατομή στην πάνω και κάτω γνάθο, είναι πιο ήρεμα, έχουν καλύτερη συναισθηματική ανάπτυξη.

Στη μητέρα, ο μητρικός θηλασμός προσφέρει προστασία από μία επόμενη εγκυμοσύνη, γιατί αναστέλλει την αναπαραγωγική διαδικασία, παρέχοντας μερική αντισυλληπτική προστασία και προστατεύει επίσης τα αποθέματα σιδήρου μέσω της απουσίας έμμηνης ρήσης. Επομένως παρουσιάζει η μητέρα καλύτερη αιματολογική εικόνα για όσο καιρό θηλάζει εφόσον δεν έχει έμμηνο ρύση. Επιπλέον παρατηρείτε πιο γρήγορη επαναφορά του σώματος στην προ κύησης κατάσταση και ευκολότερη απώλεια των κιλών της εγκυμοσύνης. Έχει παρατηρηθεί ότι οι γυναίκες που θηλάζουν χάνουν πιο εύκολα το βάρος που πήραν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, με ρυθμό 2 περίπου κιλών το μήνα, αφού το γάλα που δίνουν στο βρέφος και η διαδικασία παραγωγής του ανέρχεται στις 700 θερμίδες  περίπου καθημερινά.

Επίσης ο θηλασμός βοηθά στη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών πριν και μετά την εμμηνόπαυση (εάν το νεογνό τρέφεται αποκλειστικά με θηλασμό για αρκετούς μήνες), αλλά και γενικότερα μειώνεται η πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου των ωοθηκών σε γυναίκες οι οποίες έχουν θηλάσει. Επιπρόσθετα  βοηθά τη μήτρα να επανέλθει στην αρχική της κατάσταση με τις συσπάσεις, που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια του  θηλασμού και μειώνει το κίνδυνο αιμορραγιών μετά τον τοκετό. Ακόμη μειώνεται η πιθανότητα  εμφάνισης οστεοπόρωσης, έχει παρατηρηθεί ότι οι γυναίκες που έχουν θηλάσει μειώνουν τον κίνδυνο για κάταγμα των ισχίων  κατά 50% στην μετέπειτα ζωή τους.

Το πιο σημαντικό είναι ότι αποτελεί μία ευχάριστη εμπειρία  για την μητέρα, καθώς την δένει συναισθηματικά περισσότερο με το μωρό της. Έχει παρατηρηθεί ότι βρέφη τα οποία θήλασαν, στην ενήλικη ζωή τους ένιωθαν συναισθηματικά πιο ασφαλή από αυτά που κατανάλωσαν βιομηχανοποιημένο γάλα. Τέλος της προσφέρει ένα αίσθημα ολοκλήρωσης όπου την ενθαρρύνει ψυχολογικά, καθώς οι ορμόνες οι οποίες απελευθερώνονται κατά την διάρκεια του θηλασμού της προκαλούν μια κατάσταση ευχάριστης χαλάρωσης και ηρεμίας.

Ο θηλασμός επιβάλλει ένα βαρύ θρεπτικό κόστος στη μητέρα και οι ενεργειακές απαιτήσεις,οι απαιτήσεις για ασβέστιο, μέταλλα και βιταμίνες αυξάνονται. Εντούτοις, ένα μεγάλο τμήμα από τις αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες μπορεί να πληρηθεί από τις μητρικές λιποαποθήκες που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, βοηθώντας ταυτόχρονα στην αποκατάσταση του κανονικού σωματικού βάρους. Επομένως μια θηλάζουσα μητέρα πρέπει να:

• Αυξήσει τις ενεργειακές της ανάγκες: Μια μητέρα που θηλάζει χρειάζεται να λαμβάνει 500 επιπλέον θερμίδες καθημερινά, καθ’ όλη την διάρκεια του θηλασμού, μιας και με τον θηλασμό χάνει περίπου 425-700 θερμίδες ημερησίως. Αυτές τις θερμίδες πρέπει να τις λαμβάνει τρώγοντας θρεπτικές και υγιεινές τροφές.  Μερικές από τις θερμίδες που απαιτούνται για την παραγωγή γάλακτος παρέχονται από το  λίπος που έχει αποθηκεμένο στο σώμα της.

• Πίνει 2 λίτρα νερό καθημερινά, έτσι ώστε να παράγετε το απαραίτητο γάλα  που χρειάζεται το μωρό, χωρίς να αφυδατωθεί η μητέτρα. Αυτό θα βοηθήσει το σώμα της να παράγει το γάλα που χρειάζεται το μωρό. 

• Καταναλώνει τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο : Γιατί σε πολλές γυναίκες έχουν μειωθεί τα αποθέματα σιδήρου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ορισμένα φρούτα και λαχανικά πλούσια σε σίδηρο είναι το  σπανάκι, ο μαϊντανός,  τα παντζάρια, τα δαμάσκηνα, τα ξηρά σύκα, το ακτινίδιο. 

• Καταναλώνει τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο,

Επίσης καλό είναι να:

• Επικεντρώσει τη διατροφή της  στην κατανάλωση προϊόντων ολικής αλέσεως και δημητριακών, φρέσκων φρούτων και λαχανικών, και τροφίμων πλούσια σε πρωτεΐνες, ασβέστιο, και σίδηρο. Καλό είναι να επιλέγει  θρεπτικά σνακ, όπως γιαούρτι, γάλα χαμηλό σε λιπαρά, φυσικό χυμό φρούτων, σάντουιτς με ψωμί ολικής αλέσεως και λαχανικά, κονσέρβες σολομού, τόνο, τυρί, ψημένες πατάτες και φρούτα. 

• Αποφεύγει:

  • Τον καφέ, γιατί η καφεΐνη είναι διουρητική άρα χάνουμε υγρά που είναι πολύτιμα  και μπορεί επίσης να περάσει στο βρέφος με το γάλα. Παρόλο που η καφεΐνη βγαίνει μετά από 3 με 5 ώρες από το κυκλοφορικό μας σύστημα, στο αίμα του βρέφους μπορεί να παραμείνει μέχρι και 36 ώρες. Κατά την διάρκεια του θηλασμού, επιτρέπεται λίγος καφές. Αποφύγετε όμως τον στιγμιαίο, γιατί είναι ιδιαίτερα τοξικός. Κάποια μωρά, δεν αντιδρούν όταν η μαμά τους πίνει και ένα καφεδάκι την ημέρα, άλλα μωρά όμως μπορεί να παρουσιάσουν νευρικότητα, ή και αϋπνία.

  • Aλκοολούχα ποτά, το αλκοόλ, είναι κάτι που πρέπει να περιοριστεί και μπορεί να το αντικατασταθεί με ένα ποτήρι κρασί ή καλύτερα μπύρα 3-4 φορές την εβδομάδα.

• Περιορίσει κάποιες τροφές που μέσω του γάλακτος, πιθανότατα να ενοχλήσουν το ευαίσθητο στομαχάκι του μωρού και να προκαλέσουν κολικούς όπως είναι:

  • το αχλάδι

  • το μπρόκολο,

  • το λάχανο

  • τα κρεμμύδια

  • τα λαχανάκια Βρυξελών

  • το ροδάκινο,

  • το κουνουπίδι

  • το σκόρδο.

  • Τα τηγανητά

  • Τα όσπρια

  • Τα καρυκεύματα

  • Οι βαριές σάλτσες

  • Τα φαγητά με έντονες οσμές

Φάρμακα

Άν, κατά την διάρκεια του θηλασμού, πρέπει να παίρνετε κάποιο φάρμακο πρέπει να το συζητήσετε με τον γιατρό σας. Στο γάλα περνούν πολλά φάρμακα, ακόμη και αν είναι σε τέτοιες ποσότητες που θεωρούνται γενικά ακίνδυνα για το νεογέννητο -κατά μέσο όρο το 1-2% της δόσης που λαμβάνεται. Είναι όμως πιθανό, αργότερα να εμφανιστούν αλλεργικά φαινόμενα.

Κάπνισμα

Το τσιγάρο, περιέχει περίπου 4.000 βλαβερές ουσίες για τον οργανισμό. Το τσιγάρο, αλλοιώνει την γεύση του γάλακτος που παράγετε, και έτσι το μωρό, ίσως αρνηθεί να θηλάσει. Καλό, φυσικά, είναι να απαγορεύσει και σε άλλους να καπνίζουν μέσα στον χώρο του σπιτιού, για να μην γίνει το μωρό παθητικός καπνιστής.

Μιχαήλ Μαριέττα

Διαιτολόγος-Διατροφολόγος