Φρούτα και λαχανικά: Κατά την περίοδο του καύσωνα και γενικά στις ημέρες που επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες, θα πρέπει να καταναλώνουμε πολλά φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Τα τρόφιμα αυτά μας παρέχουν απαραίτητα ιχνοστοιχεία και βιταμίνες (αντιοξειδωτικές βιταμίνες Α και C, που είναι απαραίτητες το καλοκαίρι) και πολύτιμους ηλεκτρολύτες, όπως νάτριο, κάλιο, χλώριο, που χάνονται σε μεγάλες ποσότητες με την έντονη εφίδρωση. Ακόμα, περιέχουν πολύ νερό (π.χ. το καρπούζι περιέχει 95% νερό), ανεβάζουν τα επίπεδα της γλυκόζης του οργανισμού προσφέροντάς μας ζωτικότητα και ενέργεια, που λόγω της ζέστης έχουμε χάσει, είναι ευκολόπεπτα, ενώ παράλληλα έχουν χαμηλό θερμιδικό φορτίο. Έτσι, τα γεύματα μας πρέπει να είναι βασισμένα στα λαχανικά και να αποφεύγουμε τη συχνή κατανάλωση κρέατος, τυριών και γενικά πιο δύσπεπτων τροφίμων.
Αλάτι: Το αλάτι είναι ένα συστατικό που συχνά συστήνεται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Βρίσκεται φυσικά σε τροφές, όπως τα λαχανικά και το κρέας αλλά και σε τυποποιημένα τρόφιμα, όπως οι κονσέρβες και τα αλλαντικά. Το αλάτι περιέχει νάτριο (έναν βασικό ηλεκτρολύτη), που αυξάνει απότομα την ώσμωση στο αίμα μας και ενεργοποιεί έτσι τον μηχανισμό τής δίψας. Έτσι, η κατανάλωσή του σε περιόδους καύσωνα βοηθάει στην πρόληψη της αφυδάτωσης. Βέβαια, άτομα υπερτασικά ή ασθενείς με προβλήματα στη νεφρική τους λειτουργία πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά.
Νερό: Το νερό είναι ένα απαραίτητο για τη δίαιτά μας διατροφικό στοιχείο, που δρα ως «ψυκτικό μέσο». Ο καύσωνας ανεβάζει πολύ τη θερμοκρασία του σώματος, κάνοντάς το να καταναλώνει πολλή ενέργεια για να το «ψύξει». Το συνολικό ποσό του νερού που πρέπει να καταναλώνουμε εξαρτάται από το φύλο, την ηλικία, το επίπεδο της φυσικής μας δραστηριότητας, το πόσο κινούμαστε σε εξωτερικούς χώρους και από το είδος της διατροφής μας. Ποσότητες όπως 1-
(α) τα παιδιά, λόγω της συνεχούς δραστηριότητας και κινητικότητας
(β) οι ηλικιωμένοι, λόγω τόσο των χαμηλών σωματικών αποθεμάτων νερού όσο και της αμέλειας που συχνά επιδεικνύουν στη λήψη υγρών, αλλά και στερεών τροφών
(γ) οι αθλητές, που γυμνάζονται υπό αυτές τις δυσμενείς κλιματικές συνθήκες, (δ) τα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα, που όχι μόνο ιδρώνουν πολύ, αλλά και έχουν χαμηλότερα από τα φυσιολογικά επίπεδα υγρών στο σώμα τους. Για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής, πρέπει να πίνουμε νερό, παγωμένο τσάι χωρίς ζάχαρη (με μέτρο, όμως, λόγω της φυσικής καφεΐνης του) και φυσικούς χυμούς. Αντίθετα, πρέπει να αποφεύγουμε:
- τα αναψυκτικά, επειδή, λόγω της ζάχαρης που περιέχουν, προσφέρουν θερμίδες και παροδική μόνο ικανοποίηση της δίψας
- τα αλκοολούχα ποτά -π.χ. μπίρα- καθώς, λόγω της αναστολής της αντιδιουρητικής ορμόνης, ωθούν σε υψηλότερη διούρηση και μεγαλύτερη απώλεια υγρών, αυξάνουν τη θερμοκρασία του σώματος και υπερδιεγείρουν τους ιδρωτοποιούς αδένες
- τους καφέδες, ιδιαίτερα όταν διψάμε, αφού η καφεΐνη δρα όπως το αλκοόλ, προκαλώντας υψηλότερη διούρηση και εφίδρωση. Βέβαια, υπάρχουν και άτομα στα οποία έχει συσταθεί από τον γιατρό τους μια δίαιτα με περιορισμένη λήψη υγρών ή άτομα που παίρνουν διουρητικά, λόγω, για παράδειγμα, υπέρτασης, τα οποία θα πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό τους
Παγωτά: Τα παγωτά είναι συχνά απαραίτητο στοιχείο της διατροφής των ανθρώπων το καλοκαίρι, κυρίως λόγω της δροσερής τους υφής αλλά και της γεύσης. Πρέπει όμως να προσέχουμε τόσο τον τρόπο συντήρησής τους στα ειδικά ψυγεία, ώστε να μην υπάρχει αλλοίωση (ειδικά όταν αυτά είναι εκτεθειμένα στον δυνατό ήλιο), όσο και τη ζάχαρη, το λίπος και τις θερμίδες που αυτά μας προσφέρουν (περίπου 180-350 θερμίδες ανά
Φαγητό έξω: Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, το «φαγητό έξω» είναι για τους περισσότερους Έλληνες καθημερινή σχεδόν συνήθεια. Τόσο ο καλός καιρός, όσο και οι διακοπές, πολυήμερες ή αποδράσεις του Σαββατοκύριακου, συμβάλλουν στην συχνή κατανάλωση έξω από το σπίτι, σε ταβέρνες, εστιατόρια ή και ταχυφαγεία τύπου fast food.
Μικρά μυστικά στην παραγγελία των γευμάτων: Υπάρχουν κάποια μικρά «μυστικά» όταν αποφασίζουμε να φάμε σε κάποια ταβέρνα, τα οποία είναι καλό να θυμόμαστε στις διακοπές μας. Έτσι είναι καλό:
- Να μην εμπιστευόμαστε τη γνώμη του σερβιτόρου, ο οποίος συχνά μας συστήνει κάποια ιδιαίτερα πιάτα, που δεν είναι πάντα τα φρεσκότερα.
- Να αποφεύγουμε μέρη που έχουν το σύστημα του «δίσκου». Συνήθως καταφεύγουμε σε υπερκατανάλωση μεζέδων που κατά κύριο λόγο είναι παναρισμένα και τηγανισμένα κρέατα ή λαχανικά , φαγητά με σάλτσες και αλοιφές με αμφίβολης ποιότητας μαγιονέζα, που μας προσφέρουν εύκολα μεγάλο φορτίο ενέργειας, και μας στερούν από την κατανάλωση μιας μερίδας φαγητού.
- Μεγάλη προσοχή χρειάζεται στην παραγγελία του ψαριού και των θαλασσινών π.χ. γαρίδων. Το τεστ με τα μάτια του ψαριού και τα βράγχια είναι σίγουρα το πρώτο που πρέπει να κάνουμε. Υπάρχουν πλέον αρκετοί «μαγικοί» τρόποι για να κάνουν τις κατεψυγμένες γαρίδες να μοιάζουν με ολόφρεσκες!
- Αποφύγετε την κατανάλωση κρέατος σε μορφή κιμά σε μπιφτέκια ή τηγανητά κεφτεδάκια., αφού είναι ένα τρόφιμο που μπορεί πολύ εύκολα να νοθευτεί, τόσο με την προσθήκη καρυκευμάτων, όσο και αμυλούχων προσμίξεων π.χ. ψωμιού, αλευριού. Έτσι, ενώ ένα μπιφτέκι από φρέσκο, καθαρό κιμά μπορεί να είναι ένα τρόφιμο ελαφρύ και εύπεπτο, αυτό που θα έχει αμφίβολης ποιότητας κιμά και προσμείξεις θα οδηγήσει σίγουρα σε συμπτώματα δυσπεψίας.
- Προσέξτε πολύ τις σαλάτες. Η κλασσική αγγουροντοματοσαλάτα είναι σαφώς πιο καλή επιλογή από τα χόρτα ή το μαρούλι. Ιδιαίτερα σε μέρη με πολύ κόσμο είναι αδύνατο το προσωπικό να δείξει την απαιτούμενη προσοχή στον καθαρισμό των παραπάνω, τα οποία λόγω της μορφής τους μαζεύουν μικροοργανισμούς και ζωύφια. Έτσι, πολύ εύκολα μπορούμε να οδηγηθούμε σε κάποια δηλητηρίαση, επειδή καταναλώσαμε μια «αθώα» σαλάτα μαζί με το ψάρι ή το κρέας.
Κλινικός Διαιτολόγος – Βιολόγος