Το 1850 το 80% των φαρμάκων προερχόταν από φυτά. Σήμερα με την κυριαρχία της χημικής φαρμακοβιομηχανίας, μόνο το 20-30% των φαρμάκων παρασκευάζονται από φυτά. Τα φαρμακευτικά βότανα είναι σημαντικό όπλο στην φαρέτρα παραδοσιακών θεραπευτικών όπως η κινέζικη ιατρική, η αρχαία ελληνική ιατρική, η βοτανοθεραπεία. Αν και τα περισσότερα βότανα είναι ασφαλή, ορισμένα μπορεί να έχουν σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Λόγω των μικρών σχετικά περιθωρίων κέρδους που έχει η πώληση των βοτάνων, της υπαγωγής των σκευασμάτων αυτών στην νομοθεσία για τα τρόφιμα, η επιστημονική έρευνα για τα βότανα δεν χρηματοδοτείται επαρκώς. Το αποτέλεσμα είναι ότι παρά την ευρεία χρήση των βοτάνων σε παραδοσιακές θεραπευτικές, οι σοβαρές επιστημονικές έρευνες αξιολόγησης είναι λίγες. Έτσι ο ιατρός στην εφαρμοσμένη κλινική πράξη, είναι υποχρεωμένος να μελετάει και να αξιολογεί επιπροσθέτως ιστορικά δεδομένα αναφορικά με την αποτελεσματικότητα και τους μηχανισμούς δράσης πολλών βοτάνων, απορρίπτοντας όσα αντιστοιχούν σε λαϊκές δοξασίες, πριν αποφασίσει να τα χορηγήσει με ασφάλεια σε ένα συγκεκριμένο ασθενή. Επίσης ο μαχόμενος ιατρός είναι υποχρεωμένος να μελετάει και τυχόν αναφορές που έχουν γίνει από καταναλωτές αναφορικά με ανεπιθύμητες ενέργειες κατά την χρήση των βοτάνων, σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες του ma huang για παράδειγμα, ενός βοτάνου που χρησιμοποιεί η παραδοσιακή κινέζικη θεραπευτική, διαπιστώθηκαν έπειτα από οκτακόσιες αναφορές ανεπιθύμητων ενεργειών στο FDA κατά την χρήση του στις ΗΠΑ.
Η βιομηχανοποίηση, είχε πολλές φορές δυσμενή αποτελέσματα στην ποιότητα και καθαρότητα των βοτάνων. Παραδοσιακά οι άνθρωποι, καλλιεργούσαν και χρησιμοποιούσαν ατόφια τα βότανα. Σήμερα καλλιεργούνται και παρασκευάζονται συχνά σε ανεξέλεγκτα περιβάλλοντα και με πρωτόκολλα που ποικίλλουν, συσκευάζονται σε κάψουλες ή δισκία σε μορφές που καθόλου δεν παραπέμπουν στο αρχικό βότανο, ενώ σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, κατά την ενσωμάτωσή του σε κάψουλα, το βότανο πολλές φορές νοθεύεται με προσμίξεις, μικρόβια, βαρέα μέταλλα και τοξικές ουσίες με δυσμενείς συνέπειες στην υγεία. Η ποσότητα μάλιστα του δραστικού βοτάνου είναι σε ορισμένες περιπτώσεις ελάχιστη ή ανύπαρκτη ανά χάπι.
Τα βότανα δεν επιδρούν σε ένα μόνο όργανο, αλλά έχουν ολιστικές επιδράσεις. Αυτό σημαίνει ότι ένα βότανο που είναι κατάλληλο για ένα συγκεκριμένο για παράδειγμα υπερτασικό άτομο, μπορεί να μην συνιστάται για ένα άλλο. Επίσης αλληλεπιδρούν με τυχόν χορηγούμενα φάρμακα. Ορισμένα βότανα παρουσιάζουν σοβαρές παρενέργειες. Έτσι η χρήση των βοτάνων πρέπει να γίνεται μετά από σοβαρή ιατρική μελέτη του οργανισμού και όχι ανεξέλεγκτα.
Τα βότανα έχουν μία σειρά από ιατρικές εφαρμογές όπως το προ εμμηνορρυσιακό σύνδρομο, η εμμηνόπαυση, το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, η υπέρταση, η υπερχοληστερολαιμία ( «υψηλή χοληστερίνη»), οι διαταραχές μνήμης, η κατάθλιψη, η αϋπνία, οι ρευματοπάθεια, η ηπατοπάθεια, η υπερπλασία του προστάτη, η δυσκοιλιότητα, οι πνευμονικές παθήσεις.
Ιατρός Ειδική Παθολόγος