«Ακόμα και ο Θεός δεν μπορεί να μεταβάλει το παρελθόν» έγραφε ο Αριστοτέλης, πριν από δυο χιλιάδες τριακόσια τόσα χρόνια. Τελεία και παύλα, λογικό και φυσικό! Αν όμως ήταν δυνατό να μάθαινε αυτή την περίεργη και εκπληκτική ιστορία που συνέβη σήμερα στον ηλεκτρονικό μου υπολογιστή, ο μεγάλος αυτός φιλόσοφος της αρχαιότητας σίγουρα θα είχε προσθέσει :
«αλλά ούτε και το μέλλον!»
Κατά περίεργο τρόπο οι ποιητές, πολλές φορές συλλαμβάνουν και εκφράζουν την πραγματικότητα με τόση αντικειμενικότητα και διαίσθηση, όση δεν μπορεί να ελπίζει ούτε ο μεγαλύτερος επιστήμων των θετικών επιστημών.
Για παράδειγμα, δείτε τι γράφει ο T.S.ELIOT (κατά ελεύθερη μετάφραση):
«Το Τώρα και το Χτες, Είναι, πιστεύω μεσ’ το Αύριο. Και το Αύριο φωλιάζει μες το Χτες.»
Είναι καιρός που διάβασα αυτό το κομμάτι. Κι’ από τότε άρχισα την προσπάθεια να προγραμματίσω τον υπολογιστή μου για μια επιχείρηση διερεύνησης του περιεχόμενου του Χρόνου! Να δικαιώσω και να εκμεταλλευτώ μαζί την έμπνευση του T.S.ELIOT! Να δημιουργήσω μια μοντέρνα «Μηχανή του Χρόνου» σαν εκείνη του H.G.Wells! Όχι, δεν επιδιώκω να μετατρέψω τον υπολογιστή μου σε αλογάκι, όπως εκείνος, για να με μεταφέρει σε άλλες εποχές, σ’ άλλα μέρη. Καλά είμαι εδώ που βρίσκομαι!
Οι επιδιώξεις μου είχαν ένα πιο χειροπιαστό, πιο πεζό κίνητρο: τι θα λέγατε, για παράδειγμα, αν σας ήταν δυνατό να «μπείτε,» εδώ και τώρα, μέσα στα στοιχεία του ΟΠΑΠ της …προσεχούς Δευτέρας; Πολύ κοντινό ταξίδι μέσα στο Μέλλον, και πολύ αποδοτικό και… νόμιμο! Το πρόγραμμα που προσπαθούσα να σχεδιάσω θα μπορούσε, με λίγη καλή τύχη, να έχει προσπέλαση στα αποθηκευμένα στοιχεία άλλων υπολογιστών, όχι βέβαια του παρόντος ή του παρελθόντος, αλλά του… μέλλοντος!
Η βασική αρχή πάνω στην οποία στηρίζεται όλη αυτή η απίθανη ιστορία είναι απλή, τόσο απλή όσο και το αυγό του Κολόμβου.
Μην περιμένετε όμως να σας την αποκαλύψω. Προτιμώ να την κρατήσω για τον εαυτό μου! Και μη νομίζετε πως πρόκειται για καμιά καινούρια εφεύρεση. Τη γνώριζαν και τη χρησιμοποιούσαν οι μεγάλοι αρχιερείς – αρχιτέκτονες και μηχανικοί της Ατλαντίδας και αργότερα της Αιγύπτου. Μόνο που αυτοί δεν είχαν στη διάθεσή τους τα απλά ηλεκτρονικά κυκλώματα των ηλεκτρονικών υπολογιστών και έτσι ήταν υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν για δέκτες, ενισχυτές και επεξεργαστές, τα απείρως πολυπλοκότερα νευροβιολογικά κυκλώματα των ζώων και του ανθρώπου. Η πρώτη ένδειξη που είχα για μια κάποια επιτυχία στην προσπάθειά μου, ήταν η εμφάνιση στην οθόνη του μυστηριώδους «ιού.»
Όπως όλοι ο ιοί, που ταλαιπωρούν τους χρήστες των υπολογιστών, ο ιός μου άρχισε να φέρνει τις βόλτες του, στο καντράν, σε ολοένα και πιο περίπλοκες διαδρομές, να χοροπηδά, να αλλάζει κάθε τόσο λαμπρότητα και χρώμα, και κάπου – κάπου, να αφήνει στην οθόνη περίεργες, μυστηριώδεις, θαμπές και ακαθόριστες εικόνες, που τρεμόσβηναν για λίγα δευτερόλεπτα, πριν να τις φάει το σκοτάδι!
Αυτή όμως η εμφάνιση του ιού ήταν για μένα η απόδειξη πως βρισκόμουνα στο σωστό δρόμο, η απόδειξη πως ο υπολογιστής μου είχε ήδη αποκαταστήσει επαφή με στοιχεία, που βρισκόντουσαν κάπου αλλού, στοιχεία που δεν του υπαγόρευσα εγώ με κανένα τρόπο. Η έκπληξή μου όμως ήταν συγκλονιστική όταν ξαφνικά, μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου, το καντράν γέμισε από αράδες από γράμματα, άσπρα, φωτεινά γράμματα, αραδιασμένα σε γραμμές από λέξεις, πάνω σ’ ένα φόντο από ανεμοδαρμένα μαβιά σύννεφα, ένα τοπίο απόκοσμο, σιωπηλό, συναρπαστικό. Και η έκπληξή μου ήταν ακόμα μεγαλύτερη όταν άρχισα να διαβάζω το μυστηριώδες κείμενο, που πέρασε στο «τώρα» από το μέλλον, … ..συμπυκνωμένο μέσα στα γενετικά στοιχεία του ηλεκτρονικού ιού, που παγιδεύτηκε στη διαχρονική μου απόχη.
Το κείμενο ήταν διατυπωμένο σε αλλοιωμένη, αλλά αναγνωρίσιμη Αγγλική γλώσσα, φαίνεται δε ότι πολλές λέξεις και έννοιες ήταν συμπυκνωμένες σε μικρές σειρές από δυο-τρία μόνο γράμματα και αριθμούς. Προσπάθησα να το αποθηκεύσω στο σκληρό δίσκο ή να το αντιγράψω σε δισκέτα, αλλά ο υπολογιστής μου μουλάρωσε και δεν έπαιρνε από εντολές. Έτσι, με την αγωνία της ενδεχόμενης απώλειας του μηνύματος από αιφνίδια διακοπή της ΔΕΗ, άρπαξα τη ΝΙΚΟΝ και φωτογράφισα το καντράν. Ύστερα, καλού – κακού, αντέγραψα , με μολύβι σε χαρτί, όσο μπορούσα ακριβέστερα, το κείμενο που έβλεπα στην οθόνη.
Αυτό αποδείχθηκε σωτήριο, γιατί, κατά περίεργο τρόπο, στο φιλμ δεν αποτυπώθηκε απολύτως τίποτα! Το κείμενο που αντέγραψα, κατά ελεύθερη μετάφραση και συμπλήρωση ορισμένων σημείων του, όπου υπάρχουν λέξεις, σήματα και τύποι που δεν είμαι σε θέση να κατανοήσω , είναι το ακόλουθο:
«Συμπληρώνονται φέτος 1.000 χρόνια από τη μέρα που ένας από τους μακρινούς μας εκείνους προγόνους ο DWN (Σημ.: θα πρέπει να εννοεί το Δαρβίνο), διατύπωσε τη θεωρία του για τη Θεμελιώδη αρχή της Φυσικής Επιλογής. Και όπως συμβαίνει με όλες τις επαναστατικές, τις μεγάλες κατακτήσεις του ανθρωπίνου πνεύματος, 130 χρόνια μετά τη ιστορική εκείνη έκδοση του 1859, δεν είχε ακόμα γίνει σαφώς κατανοητή η παγκοσμιότητα αυτής της αρχής, το ότι δηλαδή η Φυσική Επιλογή δεν αφορά μόνο τα ζώα και τα φυτά, αλλά ακόμα και τα στοιχειώδη υποατομικά σωματίδια, τα άτομα, τα μόρια, τα άστρα και τους γαλαξίες!
Όμως, σημαντικότερο ίσως είναι το γεγονός ότι οι πρόγονοί μας της εποχής εκείνης δεν είχαν ακόμη κατανοήσει πως προϋπόθεση, αλλά και συνέπεια της λειτουργίας της Φυσικής Επιλογής είναι η περιορισμένη χρονική διάρκεια της ύπαρξης της κάθε συγκεκριμένης λειτουργικής μονάδας, είτε αυτή είναι υποατομικό σωματίδιο, άτομο, μόριο, ιός, κύτταρο, πολυκύτταρος οργανισμός, άνθρωπος.
Όπως σήμερα γνωρίζουμε, τα πάντα στον κόσμο μας είναι προϊόντα Φυσικής Επιλογής, και συνεπώς, είναι ενδογενώς προγραμματισμένα να υπάρχουν για ορισμένο χρονικό διάστημα.
Η Φυσική Επιλογή δεν είναι δυνατόν να δημιουργήσει σταθερές στο χρόνο, «αθάνατες» μονάδες, γιατί αυτό απλούστατα θα ανέστελλε την ίδια τη διαδικασία της Φυσικής Επιλογής. Πολλές προσπάθειες είχαν καταβληθεί για να βρεθούν τα αίτια της γήρανσης και του θανάτου, και πολλές θεωρίες είχαν διατυπωθεί για τα αίτια της περιορισμένης μόνο αναγέννησης των κυττάρων στο ανθρώπινο σώμα. Το βασικό, ότι δηλαδή αυτά τα κύτταρα, ως προϊόντα Φυσικής Επιλογής είναι προγραμματισμένα από την κατασκευή τους να υφίστανται περιορισμένο μόνο αριθμό κυτταρικών διαιρέσεων, εξακολουθούσε να τους διαφεύγει για πολλά – πολλά χρόνια.
Ακόμα και όταν είχαν διαπιστώσει πως τα μοναδικά κύτταρα από το ανθρώπινο σώμα, που είχαν τη δυνατότητα για απεριόριστες στη σειρά κυτταρικές διαιρέσεις, ήταν αυτά που τότε αποκαλούσαν «νεοπλασματικά», το βαθύτερο νόημα αυτής της ιδιαιτερότητας δεν έγινε όπως έπρεπε αντιληπτό, και συνεπώς, για πολλά χρόνια δεν αξιοποιήθηκε με τον κατάλληλο τρόπο. Βέβαια σήμερα για μας το πράγμα είναι απλό…» Εδώ, δυστυχώς, τελειώνει το μήνυμα που ήλθε με τον ιό από το μέλλον. Είχα φτάσει στο κάτω μέρος της οθόνης, και παρά τις απεγνωσμένες μου προσπάθειες, ο υπολογιστής μου δεν ανταποκρινόταν σε καμιά απολύτως εντολή!.
Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών,
Ιατρική Σχολή